AI - กับหลักศรัทธา
เรียบเรียงโดย... อิสมาอีล กอเซ็ม
มวลการสรรเสริญเป็นเอกสิทธิ์ของอัลลอฮฺผู้อภิบาลแห่งสากลโลก
การเกิดขึ้นของปัญญาประดิษฐ์ AI - กับหลักศรัทธาต่อพระเจ้า ยิ่งสิ่งใหม่ ๆ เกิดขึ้น ยิ่งต้องศรัทธามากขึ้น ยุคสมัยของเราเป็นยุคที่โลกเดินหน้าอย่างรวดเร็วด้วยพลังของเทคโนโลยี โดยเฉพาะ ปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI ที่สามารถเรียนรู้ คิด วิเคราะห์ และทำสิ่งต่าง ๆ ที่มนุษย์เคยคิดว่าเป็นไปไม่ได้ การพัฒนานี้ทำให้เกิดคำถามเชิงศาสนาเชิงลึกว่า
AI สั่นคลอนศรัทธาหรือไม่ ?
หรือทำให้ศรัทธาเพิ่มขึ้น ?
จากมุมมองของผู้ศรัทธา การเกิดขึ้นของ AI ไม่ใช่สิ่งที่ลดทอนความเชื่อในพระผู้เป็นเจ้า ตรงกันข้าม—มันคือสัญญาณที่ย้ำเตือนถึง อำนาจ ความรู้ และความสมบูรณ์แบบของพระองค์ มากกว่าที่เคยเป็นมา
1. AI คือผลผลิตจากความรู้ที่พระเจ้าประทานให้มนุษย์
อัลลอฮ์ตรัสว่า:
(وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاءَ كُلَّهَا)
“พระองค์ได้สอนอาดัมให้รู้จักทุกสรรพนามทั้งสิ้น”
(อัลบะเกาะเราะฮ์ 31)
และยังตรัสว่า:
(عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ)
“พระองค์ทรงสอนมนุษย์ในสิ่งที่เขาไม่รู้มาก่อน”
(อัลอะลัก 5)
มนุษย์สร้าง AI ได้เพราะอัลลอฮ์ สอนความรู้ให้กับมนุษย์ มนุษย์คิดค้นได้เพราะพระองค์ ประทานความสามารถในการคิด วิเคราะห์ และเรียนรู้ ดังนั้น AI ไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้นนอกเหนืออำนาจของผู้สร้าง แต่เป็นหลักฐานอีกชิ้นหนึ่งของ ความโปรดปรานและความรู้ที่พระองค์เปิดให้มนุษย์ค้นพบ และถึงแม้มนุษย์จะเก่งเพียงใด อัลลอฮ์ก็เตือนว่า:
(وَمَا أُوتِيتُم مِّنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِيلًا)
“พวกเจ้ามิได้รับความรู้อะไรเลยนอกจากเพียงเล็กน้อยเท่านั้น”
(อัลอิสรออ์ 85)
AI คือหนึ่งในเศษเสี้ยวความรู้ที่มนุษย์ได้รับไม่ได้เป็น ความรู้ทั้งหมด
2. สิ่งใหม่ที่มนุษย์สร้าง เป็นสัญญาณให้รู้จักความยิ่งใหญ่ของผู้สร้าง
อัลลอฮ์ตรัสว่า:
(سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ)
“เราจะให้พวกเขาเห็นสัญญาณของเราในขอบฟ้า
และในตัวของพวกเขาเอง จนกว่าพวกเขาจะรู้ว่า พระองค์คือสัจธรรม”
(ฟุศศิลัต 53)
ความซับซ้อนของ AI เป็นสัญญาณหนึ่งในหมู่สัญญาณของพระองค์ เพราะเมื่อเรามองว่า AI ฉลาดเพียงใด หัวใจยิ่งต้องยอมรับว่าผู้สร้างสมองมนุษย์ย่อม ฉลาดอย่างหาที่สุดมิได้ ผู้กำหนดกฎแห่งความรู้คือ พระองค์ผู้ยิ่งใหญ่กว่าเครื่องจักรใด ๆ
ดังคำกล่าวของอิบนุ้ล ก็อยยิม: “การมองสิ่งถูกสร้างด้วยความพินิจ คือสะพานไปสู่การรู้จักผู้สร้าง”
3. โลกถูกทำให้ราบเรียบเพื่อมนุษย์ เทคโนโลยีจึงเกิดขึ้นได้ตามกำหนดของพระเจ้า
อัลลอฮ์ตรัสว่า:
(هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولًا)
“พระองค์คือผู้ทำให้แผ่นดินให้ราบเรียบแก่พวกเจ้า”
(อัลมุลก์ 15)
คำว่า ذَلُولًا หมายถึง “ราบเรียบ สามารถใช้ชีวิตอยู่ได้ และเป็นสถานที่แสวงหาปัจจัยยังชีพ”
หมายความว่า โลกรอให้มนุษย์ค้นพบศักยภาพที่ซ่อนอยู่ AI จึงเป็นหนึ่งในผลผลิตของโลกที่ถูกทำให้ “รองรับมนุษย์” ตามที่พระองค์ประสงค์
4. ความรู้เป็นพลังที่พระเจ้าอนุญาต และเป็นเครื่องพิสูจน์ว่ามนุษย์ไม่อาจก้าวพ้นพระองค์ได้
อัลกุรอานกล่าวถึงการเดินทางเหนือฟ้าและแผ่นดินว่า:
(لَا تَنفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَانٍ)
“พวกเจ้าจะไม่ข้ามพ้นได้ นอกจากด้วยอำนาจ (คือ ความรู้)”
(อัรร็อมาน 33)
บรรดานักวิชาการอธิบายว่า สุลฏอน คือ ความรู้และเหตุปัจจัยที่พระองค์เปิดทางไว้ มนุษย์จึงก้าวหน้าทางเทคโนโลยีได้ขึ้นอยู่กับ “การอนุญาตเชิงกฎเกณฑ์” ของพระเจ้า ไม่ได้ก้าวหน้าเองโดยไม่มีผู้กำหนด
AI จึงเป็นหลักฐานว่าพระองค์ยังคงเปิดประตูแห่งความรู้ให้มนุษย์ก้าวสู่การค้นพบสิ่งใหม่ ๆ ตามการกำหนดของพระองค์
5. AI เผยให้เห็นข้อจำกัดของมนุษย์ และย้ำถึงตำแหน่งแห่งอำนาจของพระเจ้า
ถึงมนุษย์สร้างระบบที่คิดได้ แต่ AI ก็ยังเป็นเพียง : โค้ดและคำสั่ง สิ่งไร้วิญญาณ ปราศจากหัวใจ ไม่สามารถรัก เกลียด เมตตา หรือศรัทธา
ในขณะที่พระองค์ตรัสว่า:
(وَنَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِي)
“และเราเป่าลงไปในเขา ซึ่งมาจากวิญญาณของเรา”
(อัลหิจรฺ 29)
มนุษย์มี “วิญญาณ” แต่ AI ไม่เคยมี ดังนั้น AI ไม่ใช่ผู้ท้าทายพระเจ้า แต่เป็นหลักฐานว่ามนุษย์ผู้มีวิญญาณ มีเกียรติและมีความสูงส่งที่พระองค์มอบให้
6. วิทยาการสมัยใหม่คือบททดสอบใหม่ของมนุษย์
ท่านนบี ﷺ กล่าวว่า:
«يَتَقَارَبُ الزَّمَانُ»
“กาลเวลาจะใกล้เข้าหากัน (รวดเร็วขึ้น)”
(บุคอรีย์)
บรรดานักวิชาการอธิบายว่า หนึ่งในความหมายคือ การพัฒนาทางเทคโนโลยี ที่ทำให้โลกเคลื่อนไหวเร็วขึ้นอย่างที่เราเห็นในยุค AI สิ่งนี้เป็นสัญญาณของยุคสุดท้าย และเป็นบททดสอบให้มนุษย์ยิ่งกลับสู่ศรัทธา
อัลลอฮ์ ตรัสว่า:
(لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا)
“เพื่อทดสอบพวกเจ้าว่า ใครมีการงานที่ดีที่สุด”
(อัลกะฮ์ฟฺ 7)
เครื่องมือจะดีหรือร้าย ขึ้นอยู่กับหัวใจของผู้ใช้ ดังนั้น AI ยิ่งเกิดขึ้น เราก็ยิ่งต้องยึดศรัทธาและคุณธรรมมากขึ้น
7. ผู้มีความรู้คือผู้ที่เกรงกลัวพระเจ้ามากที่สุด
AI ทำให้มนุษย์เห็นความซับซ้อนของโลก และความซับซ้อนนี้ทำให้ผู้ศรัทธายิ่งสำนึกในความยิ่งใหญ่ของพระองค์
อัลลอฮ์ ตรัสว่า:
(إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ)
“แท้จริง บรรดาผู้ที่มีความรู้เท่านั้น ที่เกรงกลัวอัลลอฮ์อย่างแท้จริง”
(ฟาฏิร 28)
เมื่อความรู้เพิ่มขึ้น การเกรงกลัวพระเจ้าย่อมเพิ่มขึ้น
AI ฉลาด → มนุษย์ฉลาดกว่า AI
มนุษย์ฉลาด → พระเจ้าผู้สร้างมนุษย์ย่อมยิ่งใหญ่กว่านั้นอย่างไร้ขอบเขต
ดังนั้น AI จึงไม่ใช่ศัตรูของศรัทธา แต่เป็นเหตุผลที่ทำให้ศรัทธา ลึกขึ้น มั่นคงขึ้น และจริงขึ้น การเกิดขึ้นของ AI คือบทเรียนแก่ผู้ศรัทธา :
♠ มันทำให้เราเห็นความยิ่งใหญ่ของพระเจ้าผู้ประทานความรู้
♠ มันย้ำเตือนว่าเรามีความรู้น้อยมากเมื่อเทียบกับความรู้ของพระองค์
♠ มันเผยให้เห็นว่ามนุษย์มีศักยภาพเพราะพระเจ้าทรงยกเกียรติ
♠ มันเตือนว่าเทคโนโลยีคือบททดสอบในยุคสุดท้าย
♠ มันทำให้มนุษย์ต้องพึ่งพาพระเจ้ามากขึ้นมากกว่าเดิม
ยิ่งสิ่งใหม่ ๆ เกิดขึ้นในโลก หัวใจก็ยิ่งต้องกลับคืนสู่พระเจ้ามากขึ้นเท่านั้น
