กตัญญูรู้คุณและอดทนเพื่ออัลลอฮฺ ตะอาลา
คอเฏ็บ อับดุลสลาม เพชรทองคำ
ท่านพี่น้องผู้ศรัทธาทั้งหลาย อัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาทรงสั่งใช้เราให้มีอัตตักวา คือมีความยำเกรงต่อพระองค์เพียงองค์เดียวเท่านั้น ดังนั้น เราจึงต้องสร้างความยำเกรงต่อพระองค์ให้เกิดขึ้นในหัวใจของเราให้ได้ โดยการศึกษา แสวงหาความรู้ในเรื่องราวของบทบัญญัติศาสนา พยายามทำความเข้าใจ และนำมาสู่การปฏิบัติ ด้วยการปฏิบัติตามคำสั่งใช้ของอัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา โดยต้องพยายามทำให้สุดความสามารถของเรา
ในขณะเดียวกัน ก็ต้องออกห่างจากคำสั่งห้ามของพระองค์โดยสิ้นเชิง พร้อมกันนั้นก็ต้องปฏิบัติอิบาดะฮฺทุกอย่างให้อยู่ในแบบฉบับของท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัมด้วย นั่นก็คือ ต้องไม่ทำบิดอะฮฺนั่นเอง
ท่านพี่น้องผู้ศรัทธาทั้งหลาย ในทุก ๆวัน เราจะเห็นว่า ผู้คนจะพบกับสภาพสองสภาพคือ สภาพที่ได้รับริสกี ได้รับปัจจัยยังชีพ ได้รับสิ่งอำนวยความสุขความสะดวกสบายต่าง ๆ กับสภาพที่ไม่ได้รับริสกี ไม่ได้รับปัจจัยยังชีพอย่างมากมาย บางคนมีเงินไม่พอใช้ ชักหน้าไม่ถึงหลัง ได้รับความลำบากยากเข็ญในชีวิต ซึ่งทั้งสองสภาพนี้ถือเป็นบะลาหรือเป็นบททดสอบในชีวิตของผู้ศรัทธา ซึ่งผู้ศรัทธาทุกคน (ขอย้ำว่า ผู้ศรัทธาทุกคน)จะต้องประสบกับบะลาหรือบททดสอบอย่างแน่นอน ..
บะลาไม่ใช่อะซาบ บะลาคือบททดสอบ แต่อะซาบคือการลงโทษ ..บะลาจะมีทั้งที่เป็นนิอ์มะฮฺ และเป็นมุศีบะฮฺ เป็นทั้งเรื่องที่ดีที่เราพอใจ และเป็นเรื่องที่ไม่ดีที่เราไม่ชอบ ไม่อยากประสบพบเจอ
อัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาทรงให้ผู้ศรัทธา ทรงให้เราทุกคนต้องประสบกับบะลาในรูปแบบต่าง ๆก็เพื่อจะทดสอบเราว่า เราจะตอบรับหรือมีท่าทีต่อบะลาที่เราได้รับอย่างไร ซึ่งอัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาทรงประสงค์จะให้เราได้กลับไปหาพระองค์ ในอัลกุรอานซูเราะฮฺอัลอะอฺรอฟ ส่วนท้ายของอายะฮฺที่ 168 อัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาตรัสว่า
وَبَلَوْنَاهُم بِالْحَسَنَاتِ وَالسَّيِّئَاتِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ
“...และเราได้ทดสอบพวกเขา(ทดสอบผู้ศรัทธา)ทั้งเรื่องที่ดีและเรื่องที่ไม่ดี เพื่อพวกเขาจะได้กลับมา(หาพระองค์)”
ผู้ศรัทธาจะได้รับบะลา ได้รับบททดสอบที่เป็นทั้งเรื่องที่ดีและเรื่องที่ไม่ดี ซึ่งไม่ว่าผู้ศรัทธาจะได้รับบททดสอบแบบใด พวกเขาก็จะกลับมาหาพระองค์ กล่าวคือ เมื่อผู้ศรัทธาได้รับสิ่งที่ดีงาม ได้รับริสกีปัจจัยยังชีพต่าง ๆอย่างมากมาย ได้รับความสุข ได้รับความสะดวกสบายในการดำเนินชีวิต มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง ได้รับสิ่งที่พึงพอใจ ได้รับเรื่องราวที่ดีงามในชีวิต เขาก็สำนึกได้ว่า สิ่งต่าง ๆที่เขาได้รับนั้น มันคือความโปรดปรานที่อัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาทรงมอบให้แก่เขา ไม่ใช่เพราะเขาลงทุนลงแรงเอง ไม่ใช่เพราะน้ำพักน้ำแรงของเขาเอง ไม่ใช่ว่าเขาดีด้วยตัวของเขาเอง
ด้วยเหตุนี้ เขาจึงรู้สึกขอบคุณต่อความโปรดปรานของพระองค์ ดังนั้น เขาจึงต้องกตัญญูรู้คุณต่อพระองค์ ด้วยการสรรเสริญพระองค์ และพร้อมที่จะปฏิบัติตามคำสั่งของพระองค์ทั้งคำสั่งใช้และคำสั่งห้าม พยายามขวนขวายทำตามคำสั่งของพระองค์ให้สุดกำลังความสามารถ เมื่อเจออุปสรรคใด ๆเขาก็จะขอความช่วยเหลือจากพระองค์ ..
เมื่อเขาทำผิดพลาด พลั้งเผลอไปฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติของพระองค์ เขาก็จะขออภัยโทษจากพระองค์ และพยายามแก้ไขปรับปรุงตัวเองอยู่เสมอ และเพราะความกตัญญูรู้คุณต่ออัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาของผู้ศรัทธานี่แหละ ทำให้เขายิ่งได้รับรางวัลตอบแทนเพิ่มพูนมากขึ้นอีก
ในอัลกุรอานซูเราะฮฺอิบรอฮีม อายะฮฺที่ 7 อัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาตรัสแก่ผู้ศรัทธาว่า
لَئِن شَكَرۡتُمۡ لَأَزِيدَنَّكُمۡۖ
“หากพวกเจ้ากตัญญูรู้คุณ แน่นอน ข้าก็จะเพิ่มพูนมากยิ่งขึ้นให้แก่พวกเจ้า”
ท่านพี่น้องผู้ศรัทธาทั้งหลาย หากเมื่อใดก็ตามที่ผู้ศรัทธาได้รับมุศีบะฮฺ ได้รับสิ่งที่ไม่ดี ๆในชีวิต ประสบกับการเจ็บไข้ได้ป่วย ประสบกับภัยพิบัติ ได้รับความสูญเสียต่าง ๆ บางคนพบแต่ความยากลำบาก ได้รับแต่ความยากจน ต้องหาเช้ากินค่ำ ไม่เคยมีเงินเหลือเก็บเลย เจ็บไข้ได้ป่วยอยู่ตลอดเวลา แต่หากเขาเป็นผู้ศรัทธา เขาก็จะไม่ตีโพยตีพาย แต่เลือกที่จะอดทน และยอมรับต่อการกำหนดของอัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา พร้อมทั้งปฏิบัติตนให้อยู่แต่ในขอบเขตของบทบัญญัติศาสนา
ในอัลกุรอานซูเราะฮฺอัลบะเกาะเราะฮฺ อายะฮฺที่ 155 อัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาตรัสว่า
وَلَنَبْلُوَنَّكُم بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ ۗ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ
“และแน่นอน เราจะทดสอบพวกเจ้าด้วยสิ่งหนึ่งสิ่งใดจากความกลัว ความหิว ความสูญเสียอันเป็นการสูญเสียในเรื่องของทรัพย์สมบัติ
ความสูญเสียในเรื่องของชีวิต และความสูญเสียในเรื่องของพืชผลไร่นา ..และ(มุฮัมมัด) เจ้าจงแจ้งข่าวดีแก่บรรดาผู้อดทนเถิด”
นั่นก็หมายความว่า เมื่อผู้ศรัทธาได้รับบะลาในเรื่องที่ไม่ดีต่าง ๆ ได้รับบททดสอบในความสูญเสียต่าง ๆก็ให้เขาอดทน อดทนทั้งความคิด อดทนทั้งคำพูดและการกระทำ อดทนที่จะไม่คิด ไม่พูดในทางที่ไม่ดีต่ออัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา อดทนที่จะปฏิบัติตามคำสั่งของพระองค์ อดทนที่จะปฏิบัติตามบทบัญญัติของพระองค์ อดทนต่อการกำหนดของอัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา ในอายะฮฺที่ 156 อัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาตรัสว่า
الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ
“(ผู้อดทน)คือบรรดาผู้ที่เมื่อมีสิ่งที่ไม่ดีต่างๆมาประสบกับพวกเขา พวกเขากล่าวว่า
“แท้จริง เราเป็นกรรมสิทธิ์ของอัลลอฮฺ และเราจะต้องกลับไปพบพระองค์อย่างแน่นอน”
ซึ่งเขาก็จะได้รับรางวัลตอบแทนจากอัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา ได้รับความเอ็นดูเมตตาจากพระองค์ ซึ่งไม่มีอะไรที่จะยิ่งใหญ่ไปกว่าการได้รับความเอ็นดูเมตตาจากอัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา อีกแล้ว
ในอายะฮฺที่ 157 อัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาตรัสว่า
أُوْلَٰٓئِكَ عَلَيۡهِمۡ صَلَوَٰتٞ مِّن رَّبِّهِمۡ وَرَحۡمَةٞۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُهۡتَدُونَ
“ชนเหล่านี้แหละ พวกเขาจะได้รับคำชมเชย ได้รับการเอ็นดูเมตตาจากพระเจ้าของพวกเขา
และชนเหล่านี้แหละคือผู้ที่ได้รับข้อแนะนำอันถูกต้อง”
ดังนั้น ไม่ว่าผู้ศรัทธาจะได้รับบะลาในรูปแบบใด เขาก็สามารถที่จะได้รับความดีทั้งสิ้น ทั้งจากการเป็นผู้ที่กตัญญูรู้คุณและเป็นผู้ที่อดทน ซึ่งทั้งการกตัญญูรู้คุณและการอดทนนี้ถือเป็นสถานะอันสูงส่ง ที่เขาสามารถที่จะนำตัวของเขาไปสู่ความพึงพอใจของอัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาได้เสมอ และทำให้เขาได้รับรางวัลตอบแทนจากพระองค์อย่างมากมาย
อัลหะดีษในบันทึกของอิมามมุสลิม จากรายงานของท่านอะบียะหฺยา ศุฮัยบฺ อิบนิซินาน وَعَنْ أبي يَحْيَى صُهَيْبِ بْنِ سِنَانٍ ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุมเล่าว่า ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัมได้กล่าวว่า
: عَجَباً لأمْرِ الْمُؤْمِنِ إِنَّ أَمْرَهُ كُلَّهُ لَهُ خَيْرٌ، وَلَيْسَ ذَلِكَ لأِحَدٍ إِلاَّ للْمُؤْمِن: إِنْ أَصَابَتْهُ سَرَّاءُ شَكَرَ فَكَانَ خَيْراً لَهُ، وَإِنْ أَصَابَتْهُ ضَرَّاءُ صَبَرَ فَكَانَ خيْراً لَهُ.
“เป็นเรื่องที่น่าประหลาดเหลือเกินสำหรับผู้ศรัทธา แท้จริงเรื่องราวของเขาทั้งหมดนั้น ล้วนเป็นความดีให้แก่เขา ซึ่งสภาพเช่นนี้ ไม่มีผู้ใดจะได้รับนอกจากผู้ศรัทธาเท่านั้น
กล่าวคือ เมื่อความดีหรือนิอ์มะฮฺมาประสบกับเขา เขาก็ขอบคุณ เขาก็กตัญญูรู้คุณต่อความโปรดปรานของอัลลอฮฺ ตะอาลา ..การกตัญญูรู้คุณนั้นก็เป็นความดีสำหรับเขา (ซึ่งจะทำให้เขาได้รับรางวัลตอบแทนจากอัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา) ...
และหากมีมุศีบะฮฺ มีความยากลำบาก มีความทุกข์มีความเดือดร้อนใด ๆมาประสบกับเขา เขาก็อดทนต่อการทดสอบนั้น ซึ่งการอดทนนั้นก็เป็นความดีสำหรับเขา (ซึ่งก็จะทำให้เขาได้รับรางวัลตอบแทนจากอัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา)เช่นกัน”
ท่านพี่น้องผู้ศรัทธาทั้งหลาย ดังนั้น เมื่อเราได้รับนิอ์มะฮฺใด ๆก็ตาม ได้รับความดีงาม ได้รับความพึงพอใจใด ๆก็ตาม ได้รับริสกีปัจจัยยังชีพ ให้พอมีกินมีใช้ หรือเหลือกินเหลือใช้ เราก็ต้องรู้จักสำนึกในความโปรดปรานของอัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาที่พระองค์ทรงมอบให้ ต้องรำลึกถึงพระองค์อยู่เสมอ ต้องขอบคุณพระองค์ด้วยการเชื่อฟังและปฏิบัติตามคำสั่งของพระองค์ ระมัดระวังตัวเองให้ดำเนินชีวิตให้อยู่ในบทบัญญัติศาสนาของพระองค์ ..เพราะถ้าหากเราไม่ทำอย่างนี้ เราก็จะกลายเป็นผู้ที่เนรคุณต่อพระองค์ กลายเป็นผู้ที่หยิ่งยโสโอหัง กลายเป็นผู้ที่ทำให้อัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาทรงโกรธกริ้ว อันนำเราไปสู่จุดหมายปลายทางอันเลวร้าย นั่นก็คือ ได้รับการลงโทษจากอัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา ..
แต่หากเราได้รับมุศีบะฮฺ ได้รับการทดสอบที่เป็นภัยพิบัติต่าง ๆ เกิดน้ำท่วม เกิดโรคระบาด ได้รับความสูญในเรื่องต่าง ๆ มีความเป็นอยู่ที่ไม่สะดวกสบาย ติดขัดเงินทอง เราก็ต้องรู้จักอดทน อดทนที่จะไม่ตีโพยตีพาย อดทนที่จะไม่โวยวาย อดทนที่จะไม่คิดไม่ดีต่ออัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา พร้อมทั้งอดทนที่จะยืนหยัดดำรงตนให้อยู่ในขอบเขตบทบัญญัติศาสนา ซึ่งก็นับว่าเป็นเรื่องยาก เพราะบางทีมันก็อาจทำให้เรารู้สึกท้อแท้ รู้สึกท้อถอย เพราะไปมองเห็นว่าคนอื่น ๆ เขาได้รับความสะดวกสบายมากกว่า มีฐานะร่ำรวยกว่า ด้วยเหตุนี้ ท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัมจึงได้มีแนวทางให้แก่เราในเรื่องนี้
อัลหะดีษ ในบันทึกของอิมามอัลบุคอรีย์และอิมามมุสลิม รายงานจากท่านอะบีหุรอยเราะฮฺ เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ เล่าว่า ท่านเราะซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัมกล่าวว่า
: انْظُرُوا إِلَى مَنْ هو أَسفَل مِنْكُمْ وَلا تَنْظُرُوا إِلَى مَنْ هُوَ فَوقَكُم؛ فهُوَ أَجْدَرُ أَن لا تَزْدَرُوا نعمةَ اللَّه عَلَيْكُمْ
متفقٌ عَلَيْهِ، وهذا لفظ مسلمٍ.
❝ ท่านทั้งหลาย จงพิจารณาดูผู้ที่ด้อยกว่าพวกท่าน และจงอย่าพิจารณาดูผู้ที่เหนือกว่าพวกท่าน เพราะ(การกระทำอย่างนี้)มันจะทำให้พวกท่านไม่ดูแคลนความโปรดปรานที่อัลลอฮฺได้ทรงมอบให้แก่พวกท่าน ❞
นั่นก็หมายความว่า เราอย่าไปมองคนที่เขามีฐานะดีกว่าเรา คนที่เขาสุขสบายมากกว่าเรา หรือคนที่เขามีโอกาสดีกว่าเรา แต่ให้เรามองไปยังคนที่เขาด้อยกว่าเรา คนที่เขาไม่มีมากกว่าเรา คนที่เขาย่ำแย่กว่าเรา ซึ่งแน่นอน หากเราทำได้อย่างนี้ หัวใจของเราก็จะสงบสุข หัวใจของเราก็จะตะวักกุล จะมอบหมายต่ออัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา
มีดุอาอ์บทหนึ่งที่ท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัมสอนให้เราได้อ่านทุกเวลาหลังละหมาด นั่นก็คือ ดุอาอ์ที่ว่า
اللّهُـمَّ أَعِـنِّي عَلـى ذِكْـرِكَ وَشُكْـرِك ، وَحُسْـنِ عِبـادَتِـك
“โอ้อัลลอฮฺ โปรดช่วยเหลือข้าพระองค์ให้เป็นผู้ที่กล่าวรำลึกถึงพระองค์อยู่เสมอ ๆ ขอพระองค์โปรดให้ข้าพระองค์เป็นผู้ที่ขอบคุณพระองค์ และได้ปฏิบัติอิบาดะฮฺต่อพระองค์อย่างดีงามด้วยเถิด”
หากเราได้อ่านอยู่อย่างสม่ำเสมอ เราก็จะเป็นผู้ที่มีหัวใจที่กตัญญูรู้คุณ และเป็นความจำเป็นอย่างยิ่งที่เราต้องทำให้หัวใจของเราเป็นหัวใจที่กตัญญูรู้คุณต่ออัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลา ก็ขอให้เราได้อ่าน ได้ขอดุอาอ์บทนี้กันอยู่เสมอ ๆ
ท่านพี่น้องผู้ศรัทธาทั้งหลาย สุดท้ายนี้ ขออัลลอฮฺ ซุบฮานะฮูวะตะอาลาโปรดประทานให้เราทุกคนเป็นผู้ที่มีหัวใจที่กตัญญูรู้คุณต่อพระองค์อยู่เสมอ พร้อมที่จะขอบคุณพระองค์ด้วยการเชื่อฟังและปฏิบัติตามคำสั่งของพระองค์
ขอพระองค์โปรดให้เราเป็นผู้ที่มีความอดทน..อดทนที่จะปฏิบัติในสิ่งที่พระองค์ทรงมีคำสั่งใช้ และอดทนที่จะออกห่างจากคำสั่งห้ามของพระองค์ มีความอดทนต่อมุศีบะฮฺต่าง ๆ อดทนต่อภัยพิบัติต่าง ๆ อดทนต่อความสูญเสียต่าง ๆ และโปรดให้เราเป็นผู้ที่ได้รับความเอ็นดูเมตตาจากพระองค์ตลอดไป ..อามีน
( มัสญิดดารุลอิหฺซาน บางอ้อ )