คุณค่าของเดือนชะอ์บาน
อับดุลวาเฮด สุคนธา ...เรียบเรียง
ชะอ์บาน เป็นเดือนที่ 8 ตามปฏิทินจันทรคติอิสลาม
สาเหตุที่เรียกว่า ชะอ์บาน โดยในยุคญาฮีลียะห์ เดือนชะอ์บานเป็นเดือนที่ชาวอาหรับจะแยกย้ายกระจัดกระจายไป บ้างก็เพื่อหาปัจจัยยังชีพ บ้างก็ออกไปทำสงคราม หลังจากที่พวกเขาหยุดทำสงครามในเดือนก่อนหน้า คือเดือนรอยับ ซึ่งเป็นเดือนต้องห้ามจากการทำสงคราม
ความสำคัญ
มีความประเสริฐและอิบาดะฮฺหลายอย่างที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิวะสัลลัมของเรา ได้กระทำในเดือนนี้ ท่านเราะสูลใช้เวลาในเดือนนี้ถือศีลอดหลายวันมาก เพื่อเป็นการเตรียมตัวและใจให้พร้อมต้อนรับเดือนเราะมะฎอน
ความประเสริฐ
♣ ชะอ์บานเป็นเดือนที่การงานของมนุษย์จะถูกนำเสนอต่ออัลลอฮ์ ในรอบปี
أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ، قَالَ: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، لَمْ أَرَكَ تَصُومُ شَهْرًا مِنَ الشُّهُورِ مَا تَصُومُ مِنْ شَعْبَانَ، قَالَ: ذَلِكَ شَهْرٌ يَغْفُلُ النَّاسُ عَنْهُ بَيْنَ رَجَبٍ وَرَمَضَانَ، وَهُوَ شَهْرٌ تُرْفَعُ فِيهِ الأَعْمَالُ إِلَى رَبِّ الْعَالَمِينَ، فَأُحِبُّ أَنْ يُرْفَعَ عَمَلِي وَأَنَا صَائِمٌ.
จากอุซามะฮฺ บินซัยดฺ เราะฎิยัลลอฮุอันฮฺ กล่าวว่า “โอ้ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ฉันไม่เคยเห็นท่านถือศีลอดในเดือนใด (มาก) เหมือนกับที่ท่านถือศีลอดในเดือนชะอฺบานเลย?”
ท่านเราะสูลตอบว่า “นั่นคือเดือนที่มนุษย์ส่วนมากหลงลืม อยู่ในระหว่างเดือนเราะญับและเดือนเราะมะฎอน มันคือเดือนที่การงานทั้งหลายจะถูกยกขึ้นเสนอแก่พระผู้อภิบาลแห่งสากลโลก และฉันชอบที่จะให้การงานของฉันถูกยกไปในสภาพที่ฉันกำลังถือศีลอด”
(บันทึกโดย อันนะซาอีย์ เชคอัลอัลบานีย์บอกว่า หะดีษนี้ดี (หะสัน)
ท่าน อิบนุ ก็อยยิมกล่าว “การงานในรอบปีจะถูกยกขึ้นสู่ฟากฟ้าในเดือนชะอ์บาน”
♣ ชะอ์บาน ประตูสู่รอมฏอน
ชะอ์บาน เป็นเดือนที่อยู่ใกล้รอมฏอนที่สุด เป็นเดือนที่เราจะใช้เป็นการเริ่มฝึกตนในการทำอิบาดะห์ต่ออัลลอฮ์ เป็นการเตรียมร่างกายและจิตใจเพื่อให้พร้อมในการใช้ชีวิตในเดือนรอมฏอนอันประเสริฐ
สิ่งที่ควรปฏิบัติในเดือนชะอ์บาน ซึ่งมีดังนี้
♦ ถือศีลอดให้มาก
ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ถือศีลอดในเดือนนี้มากกว่าเดือนไหนๆ (ยกเว้นเดือนเราะมะฎอน)
عَنْ عَائِشَةَ –رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا– قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اللهِ –صلى الله عليه وسلم– يَصُومُ حَتَّى نَقُولَ لاَ يُفْطِرُ وَيُفْطِرُ حَتَّى نَقُولَ لاَ يَصُومُ, فَمَا رَأَيْتُ رَسُولَ اللهِ –صلى الله عليه وسلم– اسْتَكْمَلَ صِيَامَ شَهْرٍ إِلاَّ رَمَضَانَ وَمَا رَأَيْتُهُ أَكْثَرَ صِيَامًا مِنْهُ فِي شَعْبَانَ.
ท่านหญิงอาอิชะฮ์กล่าว่า “ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ถือศีลอดกระทั่งเราพูดกันว่าท่านไม่ละศีลอดเลย และท่านละศีลอดกระทั่งเราพูดกันว่าท่านไม่ถือศีลอดเลย และฉันไม่เคยเห็นท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ถือศีลอดเต็มเดือนนอกจากในเดือนเราะมะฎอนเท่านั้น และฉันก็ไม่เคยเห็นท่านถือศีลอดในเดือนไหนมากไปกว่าเดือนชะอฺบาน”
(บันทึกโดย อัลบุคอรีย์ และมุสลิม)
การถือศีลอดสุนนะฮฺในเดือนชะอฺบานยังช่วยเตรียมสภาพร่างกายให้พร้อมสำหรับการถือศีอลดวาญิบในเดือนเราะมะฎอนด้วย ไม่ให้ร่างกายรู้สึกหิว กระหาย หรือเหน็ดเหนื่อยเกินไปเมื่อเข้าสู่เดือนเราะมะฎอน
♦ อ่านอัลกุรอานให้มาก
ส่งเสริมให้อ่านอัลกุรอานให้มากเดือนชะอฺบาน เป็นการสร้างความคุ้นเคย และเมื่อเข้าเดือนเราะมะฎอนแล้วก็ส่งเสริมให้อ่านมากยิ่งขึ้นไปอีก
สะละมะฮฺ บินคุฮัยลฺ เราะหิมะฮุลลอฮฺ กล่าวว่า
كَانَ يُقَالُ شَهْرُ شَعْبَانَ شَهْرُ الْقُرَّاءِ
“แต่ก่อนนี้มีคำกล่าวว่า เดือนชะอฺบานนั้นคือเดือนของบรรดานักอ่าน (อัลกุรอาน)”
อัมรฺ บินก็อยสฺ เราะหิมะฮุลลอฮฺ เมื่อเข้าเดือนชะอฺบานแล้ว เขาจะปิดร้านและใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการอ่านอัลกุรอาน
♦ บริจาคทาน
ท่าน อิบนุ อะญัร กล่าวว่า ครั้นเมื่อมุสลิมเข้าสู่เดือนชะอ์บาน ให้ความสำคัฐการศึกษาและอ่านกรุอ่าน และจะออกชะกาต เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับเดือนเราะมะฎอน แจกจ่ายอาหารคนยากจน และยังเป็นอาหารแก่ผู้ที่ถือศิลอดอีกด้วย
♦ รักษาตนให้รอดพ้นจากการมีภาคี คือ ชิริก และรักษาความสัมพันธ์ที่ดีไม่มุ่งร้ายต่อพี่น้อง
มีรายงานจากท่านมุอ๊าซ ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุ ว่าท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้กล่าวว่า
يطَّلِعُ اللهُ إلى خَلقِه في ليلةِ النِّصفِ مِن شعبانَ فيغفِرُ لجميعِ خَلْقِه إلَّا لِمُشركٍ أو مُشاحِنٍ
"อัลลอฮฺทรงมองลงมายังบรรดาผู้เป็นบ่าวของพระองค์ในค่ำคืนกลางเดือนชะอฺบาน และทรงให้อภัยโทษต่อทุกคน ยกเว้นผู้ที่ตั้งภาคีกับพระองค์(ทำชิริก) และผู้มีความโกรธกริ้วกับพี่น้องของเขา ในบันทึกของอิมามอิบนุฮิบบาน "
เชคอัลอัลบานีย์บอกว่า หะดีษนี้ดี (ฮะดิษศอเฮียะฮฺ)
ตัวบทนี้ บอกถึงความประเสริฐเดือนชะอ์บานโดยทั่วไป แต่ไม่ได้บอกให้เฉพาะเจาะจงทำอิบาดะอ์ในค่ำคืนที่ สิบห้าของเดือนชะอ์บาน เพราะไม่มีรูปแบบการกระทำจากท่านนบีและบรรดาสหายของท่านนบี
จากฮะดีษบทนี้ เราจึงต้องค้นหาและตรวจสอบหัวใจของเรา เพื่อขจัดการทำชิริกหรือการศรัทธาต่อผู้อื่นนอกจากอัลลอฮฺ และขจัดความโกรธที่มีต่อพี่น้องมุสลิมโดยไร้เหตุผลแห่งหลักการ เพื่อให้หัวใจของเรานั้นเป็นหัวใจอันบริสุทธิ์ จึงจะมีสิทธิ์ได้รับการอภัยโทษในเดือนชะอฺบาน
ส่วนการทำชิริกนั้นอาจเป็นเรื่องที่บรรดาผู้ศรัทธาประมาท และคิดว่าเป็นเรื่องไกลตัว เพราะมีอีมานในหัวใจอยู่แล้ว แต่แท้จริงชิริกนั้นเป็นเรื่องใกล้ตัวซึ่งทุกคนมีโอกาสทำชิริกได้โดยไม่รู้สึกตัว แม้กระทั่ง ท่านนบีอิบรอฮีม อะลัยฮิสสลาม ซึ่งเป็นมิตรกับอัลลอฮฺ(ค่อลีลุลลอฮฺ) ก็ยังวิงวอนดุอาอฺต่ออัลลอฮฺ ให้คุ้มครองจากการไหว้รูปเจว็ด
ท่านอิบรอฮีม อัตตัยมียฺ กล่าวว่า “ใครเล่าที่จะคิดว่าตนเองปลอดภัยจากชิริก แม้แต่ท่านนบีอิบรอฮีมยังกลัวชิริกเลย”
♦ การกลับเนื้อกลับตัว
จะต้องเร่งรีบกลับเนื้อกลับตัว ขออภัยโทษกับความผิดที่ผ่านมาต่ออัลลอฮฺตะอาลา และสิ่งใดที่ผิดพลาดหรือล่วงละเมิดระหว่างมนุษย์ด้วยกันจงคืนสิทธิ์ของเขาเสีย เพื่อเตรียมตัวเข้าสู่เดือนรอมฎอนใช้เวลาทำอิบาดะฮ์ด้วยจิตใจอันบริสุทธิ์ มีความสงบนิ่ง
อัลลอฮฺ ตรัสไว้ว่า
﴿ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعاً أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴾
“และพวกเจ้าทั้งหลายจงขอลุแก่โทษต่ออัลลอฮฺเถิด โอ้บรรดาผู้ศรัทธาเอ๋ย เพื่อพวกเจ้าจะได้รับชัยชนะ“
(อันนูร 31)
ท่านนบี กล่าวว่า
( يَا أَيُّهَا النَّاسُ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ فَإِنِّي أَتُوبُ فِي الْيَوْمِ إِلَيْهِ مِائَةَ مَرَّةٍ )
“โอ้มนุษย์ เอ๋ย พวกท่านทั้งหลาย จงกลับเนื้อกลับตัวต่ออัลลอฮฺ แท้จริง ฉันขออภัยโทษต่อพระองค์วันละ หนึ่งร้อยครั้ง”
♦ การวิงวอน(ดุอาอฺ)
บรรดาสะละฟุศศอและฮฺมักจะวิงวอนเป็นเวลาหกเดือน เพื่อจะได้บรรลุถึงเดือนรอมฎอน และวิงวอนอีกห้าเดือนหลักจากนั้นเพื่อให้อัลลอฮฺ ตอบรับความดีงามที่ได้กระทำไว้ในเดือนรอมฎอน
สมควรที่มุสลิมทุกคนนั้น จะต้องวิงวอนต่ออัลลอฮฺให้เรานั้นใช้ชีวิตในเดือนรอมฎอนเพื่อจะปฏิบัติคุณงามความดีต่างๆเพื่อความพอพระทัยจากพระองค์และขอให้พระองค์ทรงตอบรับการงานต่างๆในเดือนนี้
♦ ทำอิบาดะฮฺต่างๆให้มากขึ้น
ส่งเสริมให้ทำอิบาดะฮฺและการงานที่ดีทุกอย่างให้มากขึ้นในทุกๆเวลา เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับเดือนเราะมะฎอน บรรดานักวิชาการอิสลามในอดีตมักจะเตรียมตัวเองและทำอะม้าลความดีต่างๆตั้งแต่เดือนชะอฺบานเลย พวกเขาฝึกฝนตัวเอง เพื่อจะได้เพิ่มพูนความดีต่างๆให้มากขึ้นไปอีกเมื่อเข้าสู่เดือนเราะมะฎอน
อบูบักรฺ อัลบัลคีย์ เราะหิมะฮุลลอฮฺ เคยกล่าวไว้ว่า
“เดือนเราะญับคือเดือนแห่งการเพาะปลูก ส่วนเดือนชะอฺบานคือเดือนสำหรับรดน้ำพรวนดิน และเดือนเราะมะฎอนคือเดือนเก็บเกี่ยวผล”
และเขายังกล่าวอีกว่า
“เปรียบเดือนเราะญับเหมือนลมพัด, เดือนชะอฺบานเหมือนเมฆ และเดือนเราะมะฎอนเหมือนฝน ใครที่ไม่ได้เพาะปลูกในเดือนเราะญับ และไม่ได้รดน้ำบำรุงดินในเดือนชะอฺบาน แล้วเขาจะเก็บเกี่ยวผลของมันในเดือนเราะมะฎอนได้อย่างไร !”
