มารยาทการใช้ท้องถนน
เรื่องท้องถนนนั้น มีมารยาทที่อิสลามส่งเสริมให้ปฏิบัติและกระทำกัน ได้แก่ : -
1.ห้ามนั่งบนทางสัญจรไปมาตามวิสัยที่จะกระทำได้
มีรายงานจากท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม เตือนให้ระวังเรื่องนั่งขวางเส้นทางสัญจรเว้นแต่ว่าเมื่อนั่งแล้วก็ต้องรักษาสิทธิประโยชน์ของเส้นทางสัญจร และระมัดระวังเรื่องที่ศาสนาบ่งใช้เอาไว้ดังที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้กล่าวว่า
إِيَّاكُم وَالْجُلُوسَ عَلَى الطُّرُقَاتِ
“ท่านทั้งหลาย จงระมัดระวังการนั่งบนทางสัญจร...”
(บันทึกโดย อัลบุคอรีย์ เลขที่ 2285 และมุสลิม เลขที่ 3960)
ที่ต้องมีการเตือนนี้ ก็เพราะว่า การนั่งตามทางสัญจรนั้น จะทำให้เกิดสิ่งที่ไม่ดีงามและเกิดผลเสียหลายประการ เช่น การสอดรู้สอดเห็นความลับของผู้อื่น หรือติดตามสภาพของผู้คน หรือบางครั้งก็มีการวิพากษ์วิจารณ์ลับหลัง หรือล้อเลียนคนที่ผ่านไปมา หรืออื่นๆ ฯลฯ หรืออาจเป็นการก่ออันตรายต่อสตรีมุมินะฮฺ ในช่วงที่นางเหล่านั้นออกไปทำธุระของนาง
2. ต้องระวังรักษามารยาทของคนที่นั่งบนท้องถนน
ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้อนุญาตให้นั่งบนทางสัญจร ได้สำหรับคนที่มีธุระ และเมื่อนั่งแล้วก็ต้องรักษาสิทธิของท้องถนนให้ดี ดังมีฮะดีษที่ ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้กล่าวว่า
إِيَّاكُمْ وَالْجُلُوْسَ عَلَى الطُّرُقَاتِ ، قَالُوْا : يَا رَسُوْلَ اللهِ ، مَا لَنَا بُدٌّ مَنْ مَجَالِسِنَا نَتَحَدَّثُ فِيْهَا قَالَ رَسُوْلُ اللَّهِ صَلَّ اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم فَإِذَا آبَيْتُمْ إِلَّا المَجَالِسَ فَأَعْطُوْا الطَّارِقَ حَقَّهُ قَالُوْا وَمَاحَقُّهُ قَالَ غَضُّ الْبَصَرِ وَكَفُّ الأَذَى وَرَدُّ السَّلَامِ وَالْأمْرُ بِاالْمَعْرُوْفِ وَالنَّهْيُ الْمُنْكَرِ
“พวกท่านจงระวังการนั่งที่ทางสัญจร
พวกเขากล่าวว่า โอ้ ท่านร่อซูลเราจำเป็นต้องนั่งเพื่อเป็นที่ชุมนุมพูดคุยกันตรงนั้น
ท่านร่อซูล ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม จึงพูดว่า ถ้าพวกท่านจำเป็นต้องนั่ง ก็จงให้สิทธิแก่ทางสัญจร
พวกเขากล่าวว่า อะไรคือสิทธิของทางสัญจร?
ท่านนบีตอบว่า ลดสายตา ลดการก่ออันตราย ตอบรับสลาม และใช้ให้ทำดีและห้ามมิให้ทำชั่ว”
(มุตตะฟะกุนอะลัยฮฺ)
ดังนั้น ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้บอกเรื่องของมารยาทที่สมควร แก่ผู้ที่นั่งบนทางสัญจรพึงจะกระทำคือ
1-การลดสายตา ไม่มองผู้เดินผ่านอย่างซอกแซก ซึ่งเป็นการสร้างความไม่สบายใจแก่ผู้ที่ผ่านไปมาและเน้นเรื่องการลดสายตา คือ ต้องไม่จ้องมองผู้เดินผ่านไปมาที่เป็นสตรีเพศ เพื่อเป็นการปกป้องเกียรติของผู้อื่น
2-ไม่ก่ออันตรายต่อผู้อื่น ทั้งคำพูดหรือการกระทำ ด้วยการต่อว่าหรือล้อเลียนหรือเย้ยหยันหรือพูดนินทาลับหลัง และจะต้องไม่กระทำรบกวนผู้ใด เช่น ทำให้เขาเดินผ่านไปอย่างลำบาก หรือทำให้ได้รับอันตราย
3-การตอบรับสลามเป็นสิทธิของท้องถนน คือ ต้องตอบรับสลามของคนที่กล่าวสลามแก่เขา
4- การใช้ให้ทำความดี และเรียกว่าเป็นความดีนั้นคือ ทุกสิ่งที่อัลลอฮฺ ตะอาลา สั่งใช้ เมื่อพบเห็นผู้ที่หย่อนยาน ก็บอกใช้เขาให้ทำความดีนั้น และส่งเสริมสนับสนุนเขาทำดีโดยวิธีชักชวนให้เขาทำสิ่งที่ดี
5- การห้ามทำความชั่ว เมื่อเราได้พบเห็นคนกำลังทำความชั่วอย่างหนึ่งอย่างใด ก็ให้ห้ามปรามและตักเตือนเขา พร้อมพยายามขจัดความไม่ดีนั้นให้หมดไป
(ดู อิบนุ อัลอุษัยมีน, ชัรฮฺ ริยาฎุศศอลิฮีน เล่ม 4 หน้า 540, อบูบักร อัลญะซาอิรีย์, “มินฮาจญ์ อัลมุสลิม” หน้า 105)
มารยาทของการสัญจรบนท้องถนน
ท้องถนนนั้นคือส่วนหนึ่งที่เป็นประโยชน์อย่างกว้างขวางโดยรวม ซึ่งแต่ละคนก็ได้รับประโยชน์จากท้องถนนนั้น จากตรงนี้ จึงจำเป็นอย่างยิ่งแก่ผู้ใช้ถนนจะต้องมีมารยาทดังนี้
♣ จะต้องไม่ก่ออันตรายให้แก่ผู้สัญจรไปมา หรือผู้ที่นั่งบนท้องถนนนั้น ไม่ว่าจะเป็นจากการพูดหรือการกระทำ
♣ จะต้องไม่ทำให้เกิดความคับแค้นใจแก่ผู้อื่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งขณะที่กำลังขับรถหรือเดินผ่าน เพราะบางทีการทำเช่นนั้นจะก่อให้เกิดอุบัติเหตุ ถึงขั้นสูญเสียชีวิตและทรัพย์สินไปโดยใช่เหตุ
♣ จะต้องไม่ใช้ความเร็วจนเกินไปในการใช้ท้องถนน แม้ว่าจะใช้อยู่คนเดียว เพราะว่าตัวเองนั้นเป็นอะมานะฮฺของตนที่จะต้องระวังรักษาไว้ ซึ่งการใช้ความเร็วจนเกินไปนั้น เป็นการเสนอตัวไปสู่ความเสียหาย แท้จริง อัลลอฮฺตะอาลาได้ตรัสไว้ว่า
وَلاَ تُلْقُواْ بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ
“พวกท่านทั้งหลาย อย่ายื่นมือของพวกท่านไปสู่ความพินาศ...”
(ซูเราะฮฺอัลบะเกาะเราะฮฺ อายะฮฺ 195)
♣ จะต้องช่วยเหลือผู้ที่มีต้องการความช่วยเหลือ ที่ผ่านมา มีคนจำนวนมากบนถนน มีความเดือดร้อน ต้องการความช่วยเหลือ ก็ต้องกระทำการช่วยเหลือทันที
♣ จะต้องทำสิ่งน่าจะปลอดภัยไว้ก่อน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การโดยสารรถหรือพาหนะอื่นๆจากยวดยานต่างๆ จะต้องดูว่าอุปกรณ์ไหนสมควรแก้ไขก่อน ก็ต้องทำการแก้ไข อุปกรณ์ใดต้องเปลี่ยน ก็ต้องเปลี่ยน ฯลฯ
จากหนังสือจริยธรรมสำหรับเยาวชน อัลอิศลาหฺ สมาคม
