หมั่น ดูแล หัวใจ
แปลเรียบเรียง อ.อาบีดีน พัสดุ
โอ้บรรดาพี่น้องในอัลลอฮฺทั้งหลาย การที่มุอฺมินเอาใจใส่หัวใจของเขาและทำให้มันดำรงมั่นอยู่บนแนวทางและบทบัญญัติของอัลลอฮฺนั้น ถือเป็นเรื่องที่มีความสำคัญอย่างยิ่งยวดเป็นลำดับต้นๆ ดังนั้นมุอฺมินจะต้องหมั่นดูแล เพราะสิ่งสำคัญที่มนุษย์ครอบครองคืออีหม่าน ทุกๆสิ่ง ย่อมมีการชดเชยกันได้ ทุกอย่างที่หมดไปย่อมไม่ส่งผลร้ายใดๆแก่มนุษย์เมื่อสิ่งเหล่านั้นเป็นเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับโลกดุนยา แต่ทว่าผลเสียอันใหญ่หลวงคือการที่เขาประสบกับฟิตนะฮฺในศาสนาของเขา และการหันเหออกจากอิสลามของเขา การพบกับอัลลอฮฺในสภาพที่ขาดทุน จงกล่าวเถิด แท้จริงบรรดาผู้ที่ขาดทุนอย่างแท้จริง และเป็นการขาดทุนอย่างใหญ่หลวง – เขาเหล่านั้นคือบรรดาผู้ที่มีลักษณะ
﴿ قُلْ إِنَّ الْخَاسِرِينَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَأَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَلَا ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ ﴾ [الزمر: 15]،
“จงกล่าวเถิดว่า แท้จริงบรรดาผู้ขาดทุนนั้นคือบรรดาผู้ที่ทำตัวของพวกเขาเองและครอบครัวของพวกเขาให้ขาดทุนในวันกิยามะฮฺ พึงรู้เถิดว่านั่นคือการขาดทุนอย่างชัดแจ้ง”
พวกเขาขาดทุนเมื่อพวกเขาหันห่างจากการอีหม่าน และห่างไกลจากหนทางแห่งองค์อภิบาลของพวกเขาผู้ทรงสูงส่ง เพราะฉะนั้น มุอฺมินคือผู้ที่พยายามแสวงหาสภาพการณ์และปัจจัยที่จะทำให้เขาดำรงตนอยู่ในการศรัทธา และระมัดระวังจากสิ่งที่ทำให้อีหม่านของเขาอ่อนแอ และห่างไกลจากอัลลอฮฺ
และคงไม่ต้องสงสัยเลยว่า การฝ่าฝืน บาปและความผิด เมื่อมันได้เข้าสู่หัวใจอยู่เสมอ มันย่อมจะทำให้เกิดผลเสียร้ายแรง ยิ่งกว่าโรคร้ายใดๆ ที่ประสบกับร่างกายของมนุษย์ และสิ่งสำคัญที่ส่งผลร้ายต่อจิตใจคือสนิมและสิ่งกั้นขวาง ที่จะกั้นขวางระหว่างเขากับการใคร่ครวญคำดำรัสของอัลลอฮฺ สิ่งที่บ่งถึงเรื่องราวเหล่านี้คือรายงานที่ได้บันทึกของอิหม่าม อัตติรมิซี่ ท่านนบี กล่าวว่า
((إنَّ العبد إذا عمل الخطيئة، نُكِت في قلبه نكته سوداء، فإن هو تاب ورجع سُقِل قلبه، وإن هو زاد زِيدَ في تلك النكتة السوداء حتى يغشى قلبَه الرانُ))
، ثم تلى النبي صلى الله عليه واله وسلم قول الله تعالى: ﴿ كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ ﴾
[المطففين: 14].
“แท้จริงเมื่อบ่าวได้กระทำความผิด จะก่อให้เกิดจุดสีดำในหัวใจของเขา และหากว่าเขาสำนึกผิด กลับตัว มันก็จะถูกทำให้หมดไปจากหัวใจของเขาแต่หากเขายังคงทำผิดเพิ่มขึ้นอีก จุดดำก็จะขยายใหญ่ขึ้น จนสนิมได้ปกคลุมหัวใจของเขา”
แล้วหลังจากนั้น ท่านนบี ได้อ่านดำรัสของอัลลอฮฺตะอาลา
“มิใช่เช่นนั้น แต่ว่าสิ่งที่พวกเขาได้ขวนขวายไว้นั้นได้เป็นสนิมบนหัวใจของพวกเขา”
เพราะฉะนั้นจึงไม่ควรที่จะคิดไปว่าการฝ่าฝืนที่บ่าวได้กระทำลงไปนั้น มันจะผ่านเลยไปโดยไม่มีผลพวงใดๆ การมองไปยังสิ่งที่ฮารอม หรือฟังสิ่งที่ฮารอม การทำร้ายสร้างความเดือดร้อนแก่ผู้ใดในหมู่ผู้คน หรืออธรรมต่อคนหนึ่งคนใดใหนหมู่มนุษย์ อย่าได้คิดไปว่ามันจะผ่านพ้นไปโดยไม่ได้ส่งผลใดต่อตัวเขาหรืออีหม่านของเขา ความผิดเหล่านี้ และบาปเล็กๆ ทั้งหลาย มันจะรวมเข้าด้วยกันจนทำให้เขาต้องพินาศ (ขออัลลอฮฺทรงให้เรารอดพ้นจากสิ่งเหล่านี้)
เพราะฉะนั้น เราจึงพบว่าบางคนยังคงกระทำความผิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเบาความในเรื่องการมอง การฟัง และสิ่งอื่นๆที่ติดตามมา สิ่งเหล่านี้ยังคงมีมายังเขาอย่างต่อเนื่อง จนกระทั่งทำให้อีหม่านของเขาอ่อนแอลง และส่งผลอันใหญ่หลวงแก่เขา
แท้จริงท่านนบี ได้อุปมาอุปมัยเกี่ยวกับเรื่องนี้เอาไว้ ดังกลุ่มคนที่ลงพัก ณ หุบเขาแห่งหนึ่ง ,แล้วพวกเขาก็แยกย้ายกันออกไป โดยที่พวกเขาแต่ละคนยังคงรวบรวมไม้ฟืนกิ่งเล็กๆ เพื่อที่จะนำมาก่อไฟ กระทั่งพวกเขาได้ก่อไฟกองใหญ่มหึมาด้วยไม้ฟืนเล็กๆ ที่พวกเขาช่วยกันหามาได้ และเช่นนั้นแหละ ความผิดเล็กๆ ที่ถูกมองข้าม เมื่อตกอยู่ในสภาพเช่นนี้ ก็จะส่งผลต่ออีหม่านของบ่าว
ด้วยเหตุนี้เอง ท่านนบี จึงส่งเสริมให้มุอฺมินพยายามปกป้องอีหม่านของเขา และพยายามทำให้มันใหม่เมื่อมันเริ่มอ่อนแอลง ดังที่ได้มีรายงานของท่าน อัตต็อบรอนี่ยฺ และท่านอัลฮากิม และอื่นจากทั้งสอง ว่าท่านนบี กล่าวว่า
((إن الإيمان ليَخْلق في جوف أحدكم كما يَخْلق الثوب، فاسألوا الله أن يُجدد الإيمان في قلوبكم)).
“แท้จริงการอีหม่านนั้น จะมีการเสื่อมถอยในตัวคนหนึ่งคนใดในหมู่พวกท่าน เหมือนกับการเสื่อมสภาพของเสื้อผ้า ดังนั้นพวกท่านจงวิงวอนขอต่ออัลลอฮฺ ให้พระองค์ทรงทำให้อีหม่านในจิตใจของพวกท่านใหม่อยู่เสมอ”
หมายความว่า อีหม่านจะเสื่อมสภาพและเปลี่ยนแปลง และประสบกับความอ่อนแอ เหมือนดั่งเสื้อผ้า เมื่อใช้ไปนานๆ และถูกซักมากๆ มันก็จะเริ่มอ่อนแอ และเปลี่ยนแปลงไป จนในที่สุดมันก็จะฉีกขาด เช่นเดียวกันกับ อีหม่าน เมื่อประสบกับข้อเคลือบแคลงมากๆ อารมณ์ฝ่ายต่ำที่ส่งผลต่ออีหม่าน ก็จะทำให้มันอ่อนแอลง
ท่านนบี จึงส่งเสริมให้เข้าหาอัลลอฮฺ และขอต่อพระองค์ให้พระองค์ทรงทำให้อีหม่านในจิตใจของเขาใหม่อยู่เสมอ และนี่คือความเหลื่อมล้ำกันในบรรดาปวงบ่าวของอัลลอฮฺ บรรดาผู้ที่ยืนหยัดมั่นคง พวกเขาจึงเป็นดั่งที่อัลลอฮฺ ตรัสถึงเขาเหล่านั้นว่า
﴿ فَأُولَئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولَئِكَ رَفِيقًا ﴾ [النساء: 69].
“ชนเหล่านี้จะอยู่ร่วมกับบรรดาผู้ที่อัลลอฮฺทรงกรุณาเมตตาแก่พวกเขา อันได้แก่บรรดานบี บรรดาผู้ที่เชื่อโดยดุษฎี บรรดาผู้ที่เสียชีวิตในสงคราม และบรรดาผู้ที่ประพฤติดี และชนเหล่านี้แหละเป็นเพื่อนที่ดี”
ส่วนบรรดาผู้ที่อยู่ในสภาพที่ด้อยกว่านี้ และอีหม่านของเขายังคงอ่อนล้า ความอ่อนแอยังคงประสบกับเขา สถิตอยู่ในร่างกาย และยังไม่หันกลับสู่การทำให้อีหม่านกลับมาใหม่อีกครั้งหนึ่ง ฉะนั้น มุอฺมินจะพบว่าบรรดาบ่าวของอัลลอฮฺผู้บริสุทธิ์ใจต่อพระองค์ พวกเขาจะมุ่งสู่อัลลอฮฺ เพื่อให้พระองค์ช่วยให้พวกเขามั่นคงอยู่บนอีหม่าน เพื่อให้พระองค์ช่วยให้อารมณ์ฝ่ายต่ำและสิ่งที่คลุมเครือสงสัย หันห่างไปจากพวกเขา ด้วยเหตุนี้เอง อัลกุรอ่านจึงได้เล่าถึงการวิงวอนขอดุอาของพวกเขา ดังตัวอย่างที่อัลลอฮฺทรงบอกข่าวคราวท่านนบีอิบรอฮีม
﴿ وَاجْنُبْنِي وَبَنِيَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنَامَ ﴾ [إبراهيم: 35]،
“และทรงให้ข้าพระองค์และลูกหลานของข้าพระองค์ พ้นจากการบูชาเจว็ด”
อัลลอฮฺทรงเล่าถึงบ่าวของพระองค์ นบียูซุฟ อะลัยฮิสสะลาม
﴿ وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّي كَيْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَيْهِنَّ وَأَكُنْ مِنَ الْجَاهِلِينَ ﴾ [يوسف: 33]،
“และหากพระองค์มิทรงให้อุบายของพวกนางพ้นไปจากข้าพระองค์แล้ว ข้าพระองค์อาจจะโน้มเอียงไปหาพวกนาง และข้าพระองค์จะเป็นคนหนึ่งในหมู่ผู้โง่เขลา”
อัลลอฮฺ ตรัสว่า
﴿ فَصَرَفَ عَنْهُ كَيْدَهُنَّ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ﴾ [يوسف: 34].
“พระองค์ทรงให้อุบายของพวกนางหันห่างไปจากเขา แท้จริงพระองค์คือผู้ทรงได้ยิน ผู้ทรงรอบรู้”
บ่าวไม่สามารถที่จะยืนหยัดมั่นคง หากอัลลอฮฺมิทรงทำให้เขามั่นคง และมุสลิมคงไม่มุ่งวิงวอนขอต่ออัลลอฮฺด้วยคำวิงวอนอันสำคัญนี้ นอกจากเขาจะรู้สึกถึงความต้องการอย่างยิ่งยวด และความจำเป็นที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ในการขอให้อัลลอฮฺทรงทำให้เขามั่นคงหนักแน่น
ขอให้พวกท่านพิจารณาเถิด ว่านบีของเราปฏิบัติอย่างไร - ท่านนบีเป็นผู้ประเสริฐที่สุด เป็นเจ้าของสถานที่อันสูงส่งในสวนสวรรค์ –
ท่านนบีหมั่นวิงวอนขอให้มั่นคงอยู่บนอีหม่าน ดังที่ได้มีรายงานจากอุมมุ้ลมุอฺมินีน ร่อฏิฯ นางเห็นท่านนบี ขอดุอาบทนี้อย่างมาก
((اللهم مقلِّب القلوب، ثبِّت قلبي على دينك))، قالت: رأيتك تكرِّر هذا الدعاء، قال: ((يا عائشة، إن قلوب العباد بين أصبعين من أصابع الرحمن، فإن شاء أقام قلب هذا، وإن شاء أزاغه)).
“โอ้อัลลอฮฺเจ้า โอ้ผู้ทรงพลิกผันดวงใจทั้งหลาย โปรดบันดาลให้หัวใจของฉันมั่นคงในศาสนาของพระองค์ด้วยเถิด
นางกล่าวว่า ฉันเห็นท่านขอดุอานี้ซ้ำๆ
ท่านนบีกล่าวว่า "โอ้อาอิชะฮฺ แท้จริงหัวใจของบ่าวอยู่ระหว่างสองนิ้วของพระผู้ทรงเมตตา หากทรงประสงค์ก็จะทรงให้มันมั่นคง และหากทรงประสงค์ก็จะทรงให้มันเอนเอียง”
เพราะฉะนั้น เราจึงวิงวอนขอต่ออัลลอฮฺให้พระองค์ทรงทำให้หัวใจของเรามั่นคงอยู่บนอีหม่าน และนำพามันสู่การภักดีต่อพระองค์ และขอความคุ้มครองจากพระองค์ให้พ้นจากการที่หัวใจจะถูกทำให้เฉไฉและหันห่างจากแนวทางแห่งศาสนา
ربنا لا تزغ قلوبنا بعد إذ هديتنا، وهبْ لنا من لدنك رحمة، إنك أنت الوهاب.
โอ้พระผู้เป็นเจ้าของพวกเรา โปรดอย่าให้หัวใจของพวกเราเองเอียงออกจากความจริงเลย หลังจากที่พระองค์ได้ทรงแนะนำแก่พวกเราแล้ว และโปรดได้ประทานความเอ็นดูเมตตาจากที่ที่พระองค์ให้แก่พวกเราด้วยเถิด แท้จริงพระองค์นั้น คือผู้ประทานให้อย่างมากมาย
คุตบะห์วันศุกร์
