น ค ร อั ล กู ฟ ะ ฮ์
โดย ศิษย์เก่า
นครอัลกูฟะฮ์เป็นเมืองหนึ่งของอิรักตั้งอยู่ในจังหวัดนาจาฟ ข้างๆ ยูเฟรติสกลาง (อัลฟุรอต อัลเอาซัฏ) – คือพื้นที่ตั้งอยู่ทางด้านทิศใต้ของแบกแดด นับว่าเป็นพื้นที่อุดมสมบูรณ์ที่สุดในอิรัก ซึ่งยูเฟรติส กลางนี้รวมหลายจังหวัดเข้าด้วยกันคือ นาจาฟ กัรบาลา ดิวานียะฮ์ บาบิโลน มุซันนา – ด้านตะวันตก จำนวนประชากรตามการคำนวณในปี 2013 พบว่ามีประชากรราว 300,000 คน
ในสมัยท่านอุมัร อิบนุล คอฏฏ็อบ ดำรงตำแหน่งคอลีฟะฮ์ เมืองนี้ถูกสร้างขึ้น ซึ่งเป็นปีเดียวกับที่เมืองบัศเราะฮ์ถูกสร้าง นั่นคือปี ฮ.ศ. 17 บ้างก็ว่าหลังจากบัศเราะฮ์ 2 ปี คือปีที่ 19 โดยท่านซะอ์ด อิบนุ อบีวักกอศ หลังจากเสร็จสิ้นศึกอัลกอดิซียะฮ์ที่เกิดขึ้นระหว่างมุสลิมกับเปอร์เซีย เพื่อเป็นฐานทัพทหาร ตั้งอยู่ใกล้กับเมืองอัลฮิเราะฮ์ เมืองนี้มีความรุ่งโรจน์ในสมัยที่ราชวงศ์อะมะเวียฮ์ปกครอง แต่ก่อนนั้นเมืองอัลฮิเราะฮ์และอัลกูฟะฮ์ถูกรวมเข้าด้วยกันเมื่อปี ค.ศ. 691 สมัยอับดุลมะลิก อิบนุ มัรวาน ราชวงศ์อะมะวียะฮ์ เดิมมีชื่อว่า “กูฟาน”
ในปี ค.ศ. 638 อัลกูฟะฮ์เป็นฐานทัพทหารมุสลิมเพื่อจู่โจมเมืองอัลมะตาอินซึ่งอยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิซาสซานียะฮ์ บทสรุปของสงครามครั้งนี้จบลงด้วยชัยชนะของบรรดามุสลิมที่มีเหนือเปอร์เซียพวกบูชาไฟ
ในสมัยท่านอาลี อิบนุ อบีฏอลิบ ท่านได้ให้เมืองนี้เป็นราชธานี (เมืองหลวง) ทำให้เวลานั้นอัลกูฟะฮ์กลายเป็นที่มีฐานะสำคัญในด้านการเมืองและสงคราม เมืองนี้ยังเผชิญกับเหตุการณ์ต่างๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นความก้าวหน้าทางด้านการเมือง ความปั่นป่วนหลายครั้งครา และเหตุการณ์สำคัญๆ ในเวลานั้น ดังเช่นสงครามกัรบาลา หรืออัฏฏอฟที่เกิดขึ้นใกล้ๆ กับกูฟะฮ์ กองทัพที่ออกมาเพื่อฆ่าท่านอัลฮุเซน ส่วนใหญ่เป็นชาวเมืองอัลกูฟะฮ์ หรือการปฏิวัติของพวกอะละวิยูนช่วงครึ่งศตวรรษที่ 2 แห่งฮิจเราะฮ์ศักราช การปฏิวัติของพวกก่อร่อมิเฎาะฮฺ ฯลฯ
อัลกูฟะฮ์ยังเป็นสถานที่ๆ ท่านอิมามอาลี ถูกสังหารด้วยน้ำมือของค่อวาริจญ์นั่นคือ อับดุรเราะฮ์มาน อิบนุ มุสญิม ในวันที่ 21 เดือนรอมฎอน ตอนละหมาดซุบฮ์
ชื่อ “อัลกูฟะฮ์”
♦ อัลกูฟะฮ์นั้นบางคนบอกว่า ชื่อได้มาจากเม็ดทรายที่มีสีแดง เลยเรียกว่า “กูฟะฮ์”
♦ บ้างก็บอกว่าเป็นเพราะผู้คนไปรวมตัวกันที่นั่นจึงได้ชื่อนี้ หรือเพราะว่าทรายมีสีแดงและมีกรวดปนอยู่
♦ บางคนบอกว่ากูฟะฮ์มาจากกูฟาน ถ้ามีคนพูดว่า “พวกเขาประสบกับกูฟาน” กูฟานในที่นี้แปลว่า บททดสอบและสิ่งไม่ดี
♦ บ้างก็ว่ามาจาก กีฟะฮ์ แปลว่า ส่วนหนึ่ง หมายถึง เป็นส่วนหนึ่งของประเทศ
♦ บางคนบอกว่า ตั้งชื่อตามภูเขาลูกหนึ่งซึ่งตั้งอยู่กลางเมือง ชื่อว่า กูฟาน ฯลฯ
ความประเสริฐของกูฟะฮ์
ท่านอาลี กล่าวว่า “อัลกูฟะฮ์ คือ ขุมทรัพย์แห่งการศรัทธา เป็นหลักฐานของอิสลาม เป็นดาบและหอกของอัลลอฮ์ที่พระองค์จะทรงวางมันไว้ตามพระประสงค์ของพระองค์ ขอสาบานต่อผู้ที่ชีวิตของฉันอยู่ในพระหัตถ์ของพระองค์ อัลลอฮ์จะประทานชัยให้ชาวกูฟะฮ์ทั้งทางตะวันออกและตะวันตก ดังเช่นที่ฮิญาซเคยได้รับมาแล้ว”
คำพูดท่านซัลมาน อัลฟาริซีย์ กล่าวว่า “ชาวกูฟะฮ์นั้นคือพวกของอัลลอฮ์ และกูฟะฮ์คือโดมของอิสลาม ที่มุอ์มินทุกคนครวญหา”
มัสยิดกูฟะฮ์
เป็นมัสยิดที่มีขนาดใหญ่ สามารถจุคนละหมาดได้ถึง 40,000 คน มีลานกว้างตรงกลางคล้ายๆ กับมัสยิดอัลอัซฮัร
เมื่อท่านอับดุลลอฮ์ อิบนุ ซิยาต สร้างมัสยิดกูฟะฮ์เสร็จแล้ว ท่านได้รวมคนและขึ้นมิมบัร แล้วกล่าวว่า “ชาวกูฟะฮ์เอ๋ย ฉันได้สร้างมัสยิดให้กับพวกท่านเสร็จเรียบร้อยแล้ว ไม่มีมัสยิดใดบนหน้าแผ่นดินนี้เหมือนกับมัสยิดแห่งนี้ ไม่มีใครจะทำลายมัสยิดนี้นอกจากคนที่ละเมิดและปฏิเสธ”
หลังจากนั้นมัสยิดมีการชำระสึกหรอ อัยฮัจญาจจึงรื้อแล้วสร้างใหม่ แล้วก็เสียหายอีก ยูซุฟ อิบนุ อุมัรก็สร้างใหม่
ซุฟยาน อิบนุ อุบัยนะฮ์กล่าวว่า “จงเอาพิธีกรรมฮัจญ์จากชาวมักกะฮ์ เอาการอ่านจากชาวมะดีนะฮ์ และเอาเรื่องฮาลาล ฮะรอมจากชาวกูฟะฮ์”
ปราชญ์แห่งเมือง
เมืองนี้เป็นอีกแหล่งหนึ่งที่อุดมไปด้วยความรู้ ได้ผลิตบรรดานักปราชญ์ในสาขาต่างๆ นักวิชาการฮะดิษ นักไวยากรณ์อาหรับ ฯลฯ ถือเป็นศูนย์กลางทางการศึกษาของชาวอาหรับเคียงคู่กับนครอัลบัศเราะฮ์ ส่วนหนึ่งจากนักปราชญ์ของเมืองนี้
1. อบุลฮะซัน อะหมัด อิบนุ อับดิลลาฮ์ อิบนุ ศอลิฮ์ อัลอิจลีย์ อัลกูฟีย์ (ฮ.ศ. 182 - 261) เป็นปราชญ์ฮะดิษ และเชี่ยวชาญด้านอัลญัรอ์และอัตตะอ์ดีล ในหมู่อะฮ์ลุซซุนนะฮ์วัลญะมาอะฮ์ เกิดที่อัลกูฟะฮ์ ท่านเป็นหนึ่งในนักเดินทางสู่ดินแดนอันกว้างไกลเพื่อหาหะดิษ จนกระทั่งไปอยู่ที่เมืองตรีโปลี และเสียชีวิตที่นั่น
เริ่มเรียนฮะดิษตั้งแต่อายุได้ 15 ปี เดินทางไปแบกแดดกับคุณพ่อ ช่วงปี ฮ.ศ. 201 - 206 หลังจากนั้นก็เดินทางไปอีกหลายเมืองเช่น อัลบัศเราะฮ์ มักกะฮ์ มะดีนะฮ์ เยเมน ฯลฯ
เป็นศิษย์ของท่านอิมามอะหมัด อิบนุ ฮัมบัล ท่านยะฮ์ยา อิบนุ มะอีน และท่านอื่นๆ ซึ่งท่านยะฮ์ยา ผู้เป็นอาจารย์กล่าวถึงท่านว่า “ท่านเป็นคนที่เชื่อถือได้ เป็นลูกของคนที่เชื่อถือได้ ปู่ของท่านก็เชื่อถือได้”
2. อัลกิซาอีย์ อบุลฮะซัน อาลี อิบนุ ฮัมซะฮ์ อิบนุ อับดิลลาฮ์ (ฮ.ศ. 119 - 189) ท่านเป็นผู้นำของชาวกูฟะฮ์ทางด้านภาษา นับว่าเป็นผู้ก่อตั้งสถาบันด้านไวยากรณ์ (นะฮู) ในกูฟะฮ์อย่างแท้จริง รายงานฮะดิษจากท่านญะอ์ฟัร อัศศอดิก อัลอะอ์มัซ และท่านอื่นๆ
เดินทางไปฮิญาซและนัจด์เพื่อรับความรู้ด้านภาษาจากที่นั่น ท่านฮารูน อัรร่อซีด และท่านอัลอะมีนก็เป็นคอลีฟะฮ์ในราชวงศ์อับบาซียะฮ์ก็ให้เกียรติแก่ท่าน เสียชีวิตเมื่ออายุได้ 70 ปี ที่เมืองอัรรอย อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของกรุงเตหะราน ในอิหร่าน
3. ท่านอบูฮะนีฟะฮ์ อันนัวอ์มาน อิบนุ ซาบิต อัลกูฟีย์ (ฮ.ศ. 80 - 150) เป็น 1 ในอิมามมัซฮับทั้ง 4 ที่โด่งดัง ความรู้และมารยาทของท่นเป็นที่ทราบกันดี อยู่ในชั้นตาบีอีน เจอซอฮาบะฮ์หลายท่าน เช่น ท่านอนัส อิบนุ มาลิก
ท่านเกิดที่อัลกูฟะฮ์ เติบโตมาโดยเป็นผู้แสวงหาความรู้ สอนผู้คน ในช่วงที่ท่านเกิดอัลกูฟะฮ์และเมืองอื่นๆ ในอิรักนั้น เต็มไปด้วยกลุ่มต่างๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นชีอะฮ์ ค่อวาริจ มัวะอ์ตะซิละฮ์ ท่านเห็นความแตกต่างของกลุ่มเหล่านี้มาตั้งแต่เด็ก บางครั้งมีการโต้เถียงบ้าง แต่ท่านก็ให้ความสำคัญในด้านการค้ามากกว่าการไปหาอุละมาอ์ในตอนนั้น จนกระทั่งครั้งหนึ่งอัซซะอ์บีย์ได้เตือนท่าน หลังจากนั้นท่านให้ความสำคัญในการแสวงหาความรู้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านนิติบัญญัติ (ฟิกฮ์) สมัยนั้นอัลกูฟะฮ์เป็นแหล่งของนักปราชญ์ด้านฟิกฮ์ ท่านจึงร่ำเรียนทางด้านนี้จนกระทั่งเป็นเจ้าของมัซฮับที่ขึ้นชื่อ
ท่านเสียชีวิตในเดือนร่อญับ บางคนว่าเดือนชะอ์บาน ในปี ฮ.ศ. 150 เป็นปีเดียวกับที่อิมาม อัซซาฟิอีย์เกิด ท่านเสียที่แบกแดด เมื่อท่านรู้สึกว่าใกล้จะสิ้นลมแล้ว ท่านสุญูด และเสียชีวิตในสภาพนั้น
นอกจากนี้ยังมีนักปราชญ์อีกหลายท่าน เช่น ท่านซุฟยาน อัซเซารีย์ ท่านอิบรอฮีม อันนะคออีย์ ท่านอัลกอมะฮ์ อิบนุ กอยซ์ อันนะค่ออีย์ และท่านอื่นๆ อีก ขออัลลอฮ์ทรงเมตตาท่นเหล่านั้นด้วยเถิด
ที่มา : วารสาร สายสัมพันธ์
