พระเจ้าทรงสถิตอยู่เบื้องบน (3)
เรียบเรียงโดย... อาบีดีณ โยธาสมุทร
17.♦ ข้อมูลที่พูดถึงความเชื่อและความเข้าใจของบรรดา ตาบิอีน เกี่ยวกับเรื่องนี้
ท่าน อิบนุ อับดิ้ลบั้ร ได้กล่าวไว้ใน อั้ตตำฮีด ว่า “บรรดานักวิชาการจากบรรดาศ่อฮาบะฮฺและบรรดาตาบิอีน ซึ่งเป็นกลุ่มบุคคลที่เป็นที่เชื่อถือได้ในคำอธิบายของพวกเขา พวกท่านได้พูดอธิบายดำรัสของพระองค์ที่ว่า
(...مَا يَكُونُ مِن نَّجْوَىٰ ثَلَاثَةٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ...)
"ไม่มีการกระซิบใดๆของคนสามคนนอกจากพระองค์จะทรงเป็นผู้ที่สี่ของพวกเขา
และในห้าคนนอกจากพระองค์จะทรงเป็นผู้ที่หกของพวกเขา"
(อั้ลมุญาดะละฮฺ / 7)
ไว้ว่า “พระองค์ทรงอยู่บนพระบัลลังก์ ส่วนความรอบรู้ของพระองค์นั้นมีอยู่ในทุกๆที่” ซึ่งไม่มีใครสักคนที่เป็นบุคคลที่เชื่อถือได้ที่จะกล่าวไม่ตรงกับพวกท่านเหล่านั้นเลย” ดู เล่ม 7 หน้า 138 –139
ท่านอัยยู้บ อั้ซซิ้คติยานีย์ ได้กล่าวถึงพวกมุ้อตะซิละฮฺว่า “จริงๆแล้วขอบข่ายความคิดของคนพวกนี้ก็คือ ต้องการจะบอกว่า บนฟ้านั้นไม่ได้มีอะไรสักอย่างอยู่เลยเท่านั้นเอง” ดู อั้ลอุลู่ หน้า 98
ท่านอั้ซซะฮะบีย์ กล่าวว่า สายรายงานของหลักฐานนี้ เหมือนกับดวงอาทิตย์ ในแง่ของความชัดเจน และเหมือนกับเสาเข็มในแง่ของความมั่นคง ซึ่งเป็นข้อมูลที่รายงานมาจากผู้ที่เป็นบุคคลชั้นนำและเป็นผู้รู้ของชาวเมืองบั้ศเราะฮฺ ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮุตะอาลา
มีรายงานจากท่านอั้ฏเฏ้าะฮ้าก ว่า ท่านกล่าวเกี่ยวกับดำรัสของอัลลอฮฺที่ว่า "ไม่มีการกระซิบใดๆของคนสามคนนอกจากพระองค์จะทรงเป็นผู้ที่สี่ของพวกเขา และในห้าคนนอกจากพระองค์จะทรงเป็นผู้ที่หกของพวกเขา" (อั้ลมุญาดะละฮฺ / 7) ไว้ว่า “พระองค์ทรงอยู่บนบัลลังก์ของพระองค์ ส่วนความรอบรู้ของพระองค์นั้นอยู่กับพวกเขาไม่ว่าพวกเขาจะไปอยู่ที่ใดก็ตาม” บันทึกโดย อับดุลลอฮฺ บุตรชาย อิหม่ามอะฮฺหมัด ใน อั้ซซุนนะฮฺ เลขที่ 592 และท่านอื่นๆ ด้วยสายรายงานที่อยู่ในระดับ ฮะซัน
มีรายงานจาก ท่านซุลัยมาน อั้ตตัยมี่ย์ ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ ว่า ท่านกล่าวว่า “ถ้าหากผมถูกถามว่า อัลลอฮฺทรงอยู่ที่ไหน? ผมก็จะตอบออกไปเลยครับว่า บนฟ้า” บันทึกโดย อั้ลลาละกาอี้ย์ เลขที่ 671 และ อิบนุกุ้ดดามะฮฺ ใน อั้ลอุลู่ เลขที่ 75
18.♦ ข้อมูลที่พูดถึงความเชื่อและความเข้าใจของบรรดา ตาบิอิ้ต ตาบิอีน เกี่ยวกับเรื่องนี้
อั้ลฮากิม ได้รายงานถึงท่าน อั้ลเอาซาอีย์ ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ ไว้ว่า ท่านได้กล่าวว่า “ในช่วงที่บรรดาตาบิอีนยังอยู่กันพร้อมหน้า พวกเราได้พูดกันว่า “อัลลอฮฺ อั้ซซะวะญั้ล ทรงอยู่เหนือบัลลังก์ของพระองค์ และพวกเราก็ศรัทธากันต่อสิ่งที่อั้ซซุนนะฮฺได้แจ้งเอาไว้ เกี่ยวกับเรื่องพระลักษณะต่างๆ” ” บันทึกโดย อั้ลบัยฮะกีย์ ใน อั้ลอั้ซม้าอฺวั้ศศิฟ้าต เลขที่ 865
มีรายงานถึงท่านอิหม่ามมาลิก อิบนิ อนัส ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ แจ้งว่า ท่านได้กล่าวไว้ว่า “อัลลอฮฺทรงอยู่บนฟ้าส่วนความรอบรู้ของพระองค์นั้นมีอยู่ในทุกๆที่ ไม่มีที่ๆใดเลยที่เว้นว่างไปจากความรู้ของพระองค์” บันทึกโดย อั้ลลาละกาอีย์ เลขที่ 673 และ อับดุลลอฮฺ บุตรชาย อิหม่ามอะฮฺหมัด ใน อั้ซซุนนะฮฺ เลขที่๑๑ ซึ่งสายรายงานเป็นสายรายงานที่ ศ่อฮี้ฮฺ
และมีรายงานที่ระบุว่าท่านได้ตอบคำถามของชายคนหนึ่งที่เข้ามาถามท่านว่า การประทับบนบัลลังก์ของพระองค์อัลลอฮฺนั้นเป็นอย่างไร? ว่า “รายละเอียดว่าเป็นอย่างไรนั้นไม่เป็นที่รับรู้ ส่วนการประทับนั้นไม่มีใครไม่รู้ ซึ่งการศรัทธาต่อเรื่องๆนี้เป็นเรื่องจำเป็น ส่วนการเข้ามาถามเกี่ยวกับเรื่องนี้นั้นถือเป็นการอุตริ และผมเกรงว่าคุณคือ คนที่หลงออกจากทาง” แล้วท่านก็สั่งให้นำตัวชายคนนั้นออกไป บันทึกโดย อั้ดดาริมีย์ หน้า 33 และ อั้ศศอบูนี่ย์ ใน อะกีดะตุ้ซซะลัฟ เลขที่ 26
ท่าน ฮัมม้าด อิบนุ ซั้ยดฺ ได้กล่าวไว้ว่า “จริงๆแล้วพวกเขาก็วนเวียนกันอยู่กับการที่จะพูดออกมาว่า บนฟ้าไม่ได้มีอิล้าฮฺ (ผู้ที่มีสิทธ์อันถูกต้องต่อการถูกสักการะ) อยู่แต่อย่างใด” ท่านหมายถึงพวกญะฮฺมี่ย์ บันทึกโดย อับดุลลอฮฺ บุตรชาย อิหม่ามอะฮฺหมัด ใน อั้ซซุนนะฮฺ เลขที่ 41 และท่านอื่นๆ ,ท่านอั้ลอั้ลบานีย์ ได้กล่าวไว้ใน มุคตะศ้อร อั้ลอุลู่ หน้า 147 ว่า เป็นสายรายงานที่ ศ่อฮี้ฮฺ
19.♦ ข้อมูลที่พูดถึงความเชื่อและความเข้าใจของบรรดา รุ่นลูกศิษย์ของตาบิอิ้ตตาบิอีน เกี่ยวกับเรื่องนี้
ท่าน อิบนุ อบี ฮาติม ได้รายงานถึงท่าน ญะรี้ร อิบนุ อับดิ้ลฮะมี้ด ว่า ท่านกล่าวว่า “คำพูดของพวกญะฮฺมีญะฮฺนั้น ส่วนแรกของมันคือน้ำผึ้ง แต่ท้ายที่สุดของมันคือ ยาพิษ พวกมันเพียงแค่ต้องการจะพูดว่า บนฟ้าไม่ได้มีอิล้าฮฺ (ผู้ที่มีสิทธ์อันถูกต้องต่อการถูกสักการะ) อยู่แต่อย่างใด เท่านั้นเอง” อั้ซซะฮะบีย์ได้อ้างไว้ใน อั้ลอุลู่ หน้า 110 ,เป็นสายรายงานที่ ศ่อฮี้ฮฺ
มีรายงานจาก ท่านอะลี อิบนิ ฮะซัน อิบนิ ชะกี้ก ว่า ท่านกล่าวว่า “ผมได้พูดกับท่านอับดุลลอฮฺ อิบนุ มุบาร็อกว่า “เราจะรู้จักพระเจ้าของเรา อั้วซะวะญั้ลละ อย่างไรดีครับ?” ” ท่านตอบว่า “ทรงอยู่บนฟ้าชั้นเจ็ด บนบัลลังก์ของพระองค์ พวกเราจะไม่พูดอย่างที่พวกญะฮฺมียะฮฺพูดกัน ที่ว่า พระองค์ทรงอยู่ตรงนี้นี่ไง บนแผ่นดิน” และได้มีคนนำคำพูดนี้ไปบอกให้ท่าน อะฮฺหมัด อิบนิ ฮันบั้ล ฟัง ท่านจึงกล่าวว่า “เช่นเดียวกันนี้แหละที่เป็นความเชื่อที่มีอยู่ที่พวกเราเช่นกัน” บันทึกโดย อับดุลลอฮฺ บุตรชาย อิหม่ามอะฮฺหมัด ใน อั้ซซุนนะฮฺ เลขที่ 22 และท่านอื่นๆ , ท่านอิบนุกอยยิม ได้ตัดสินว่า สายรายงานของเรื่องนี้อยู่ในระดับ ศ่อฮี้ฮฺ โดยท่านได้ระบุไว้ใน อิ้จติมาอุ้ล ญุญู้ชฯ หน้า 71
มีคนมากล่าวกับท่าน ยะซี้ด อิบนิ ฮารูน ว่า ใครคือพวกญะฮฺมี่ย์ ? ท่านตอบว่า “ใครก็ตามที่ อ้างว่า ดำรัสของอัลลอฮฺตะอาลา ที่ว่า ( الرَّحْمَٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَىٰ ) ﴾พระผู้ทรงเมตตาทรงประทับอยู่บนบัลลังก์) (ตอฮา/5)” นั้น ไม่ได้เป็นเหมือนสิ่งที่มั่นคงอยู่ในหัวใจของบุคคลทั่วๆไป คนๆนั้นนั่นแหละครับ คือ พวกญะฮฺมี่ย์” บันทึกโดย อับดุลลอฮฺ บุตรชาย อิหม่ามอะฮฺหมัด ใน อั้ซซุนนะฮฺ เลขที่ 54 ,และท่านอื่นๆ,ด้วยสายรายงานที่อยู่ในระดับ ฮะซัน
20.♦ ข้อมูลที่พูดถึงความเชื่อและความเข้าใจของบรรดานักวิชาการที่อยู่ในยุคถัดๆมาเกี่ยวกับเรื่องนี้
ท่าน อบู มะอฺมั้ร อิสมาอีล อิบนิ อิบรอฮีม อั้ลก่อตีอี้ย์ ได้กล่าวไว้ว่า “สุดท้ายแล้วคำพูดของพวกญะฮฺมี่ ก็คือ ต้องการจะบอกว่า บนฟากฟ้านั้นไม่ได้มีอิล้าฮฺ (ผู้ที่มีสิทธ์อันถูกต้องต่อการถูกสักการะ)อยู่แต่อย่างใด” อั้ซซะฮะบีย์ได้อ้างไว้ใน อั้ลอุลู่ หน้า 129 ด้วยสายรายงานที่อยู่ในระดับ ฮะซัน
ท่านอิหม่าม อั้ลบุคอรีย์ ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ ศ่อฮี้ฮฺ ของท่านว่า “บทเรื่อง การตอบโต้พวกญะฮฺมียะฮฺ ตอน ดำรัสของอัลลอฮฺ ตะอาลาที่ว่า ﴿...وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ...﴾ ((...และบัลลังก์ของพระองค์นั้น อยู่บนน้ำ...)) ฮู้ด/ 7 ท่านอบู้ล อาลี่ยะฮฺกล่าวว่า “ทรงประทับอยู่บนบัลลังก์ของพระองค์ คือ ทรงอยู่เหนือขึ้นไป” และท่านมุญาฮิดได้กล่าวเกี่ยวกับคำว่า ทรงประทับ ไว้ว่า “คือทรงสูงส่งอยู่เหนือพระบัลลังก์” ” (ดู ฟั้ตฮุ้ลบารีย์ เล่ม13 หน้า405)
ท่านอบูซุ้รอะฮฺ อั้รรอซีย์ กล่าวว่า ครั้งหนึ่งได้มีคนมาถามท่านอั้ลบุคอรีย์เกี่ยวกับความหมายของอายะฮฺที่ว่า ( الرَّحْمَٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى ) (พระผู้ทรงเมตตาทรงประทับอยู่บนบัลลังก์) (ตอฮา/5) ท่านจึงมีอาการโกรธและตอบไปว่า “ความหมายของอายะฮฺนี้ก็เป็นเหมือนกับที่ท่านอ่านอยู่นี่แหละครับ พระองค์ทรงอยู่บนบัลลังก์ของพระองค์ ส่วนความรอบรู้ของพระองค์นั้นอยู่ในทุกๆที่ ถ้าใครพูดนอกเหนือไปจากนี้ ก็ขอให้เขาจงประสบกับการสาปแช่งของอัลลอฮฺ” อั้ซซะฮะบีย์ ได้ระบุไว้ใน อั้ลอุลู่ หน้า 137
ท่าน มุฮัมหมัด อิบนิ อิ้สฮาก อิบนิ คุซัยมะฮฺ ได้กล่าวไว้ว่า “ใครที่ไม่ยอมยืนยันว่า อัลลอฮฺ ทรงอยู่บนบัลลังก์ของพระองค์ ทรงประทับอยู่เหนือฟากฟ้าทั้งเจ็ด ทรงเป็นเอกเทศจากสิ่งที่พระองค์ทรงสร้าง เขาคนนั้นก็คือ กาเฟร ให้เข้าไปทำการเรียกร้องให้เขาสำนึกผิดกลับตัว ซึ่งถ้าหากเขายอมกลับตัวก็เท่ากับว่าเขาได้กลับเข้ามาแล้ว แต่ถ้าหากเขาไม่ยอม ก็ให้ทำการฟันคอเขาเสีย และนำศพของเขาไปโยนทิ้งกองขยะเพื่อไม่ให้กลิ่นของเขาไปรบกวนมุสลิม หรือคนที่อยู่ภายใต้พันธะสัญญาของมุสลิม” อั้ลฮากิมระบุไว้ใน อั้ลอุลู่ หน้า152 และ อิบนุตัยมียะฮฺได้ระบุไว้ใน อั้ลฮะมะวียะฮิ หน้า91 โดยท่านกล่าวว่า ท่านอั้ลฮากิมได้เล่าถึงคำกล่าวนี้จากท่าน (อิบนิ คุซัยมะฮฺ) ด้วยสายรายงานที่อยู่ในระดับ ศ่อฮี้ฮฺ
ท่านอบู ฮะซัน อั้ลอั้ชอารีย์ ได้เล่าถึงความเชื่อของชาวอะฮฺลุ้ซซุนนะฮฺและชาวฮะดี้ษไว้ว่า “และเชื่อว่า อัลลอฮฺทรงอยู่บนบัลลังก์ของพระองค์ เหมือนที่พระองค์ ตะอาลา ได้ทรงบอกเอาไว้ว่า ( الرَّحْمَٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَىٰ ) (พระผู้ทรงเมตตาทรงประทับอยู่บนบัลลังก์)) (ตอฮา/5)” ท่านพูดต่อไปว่า “พวกเราก็เห็นกันอยู่แล้วว่า บรรดามุสลิมทั้งหมดต่างยกมือของพวกเขาขึ้นสู่ฟากฟ้าตอนที่พวกเขาขอดุอาอฺ นั่นก็เนื่องมาจาก อัลลอฮฺ พระผู้ทรงสูงส่งนั้น ทรงประทับอยู่บนพระบัลลังก์ซึ่งอยู่เหนือบรรดาฟากฟ้าทั้งหลายขึ้นไปนั่นเอง เพราะถ้าไม่ได้เป็นเพราะว่าอัลลอฮฺทรงอยู่บนบัลลังก์ของพระองค์แล้วล่ะก็ พวกเขาก็คงจะไม่ยกมือของพวกเขาขึ้นไปทางพระบัลลังก์กันเป็นแน่” มะกอล้าต อั้ลอิสลามมียีน หน้า290
ท่านอบูบักร อั้ศศ้อบฆี่ย์ ได้กล่าวเกี่ยวกับ พระดำรัสของพระองค์ ตะอาลา ที่ว่า ( مَّن فِي السَّمَاءِ ) ( พระผู้ที่ทรงอยู่บนฟากฟ้า ) (อั้ลมุ้ลกฺ/16,17) ไว้ว่า “หมายถึง ทรงอยู่บนบัลลังก์ ดังที่มีข้อมูลที่ถูกต้องจากท่านร่อซูลลุ่ลลอฮฺ ﷺ ได้แจ้งเอาไว้” อั้ซซะฮะบีย์ ได้ระบุไว้ใน อั้ลอุลู่ หน้า165
ท่านอิบนุ ฟูร้อก ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ ได้กล่าวว่า “ประทับ มีความหมายว่า สูงส่งอยู่เบื้องบน” และท่านยังได้กล่าวเกี่ยวกับ ดำรัสของพระองค์ที่ว่า ( مَّن فِي السَّمَاءِ ) (พระผู้ที่ทรงอยู่บนฟากฟ้า) (อั้ลมุ้ลกฺ/16,17) ไว้ว่า “หมายถึง จากเบื้องบนของฟากฟ้า” ฮั้ซซะฮะบีย์ ได้ระบุไว้ใน อั้ลอุลู่ หน้า 173 และ อั้ลบัยฮะกีย์ ใน อั้ลอั้ซม้าอฺวั้ศศิฟ้าต หน้า411
ทั้งหมดนี้เป็นนเพียงบางส่วนจากข้อมูลที่ให้การยืนยันว่า อัลลอฮฺ ﷻ ทรงอยู่เบื้องบน ซึ่งเป็นการอยู่เบื้องบนที่ไม่มีใครทั้งสิ้นเหมือนกับพระองค์ เป็นการอยู่เบื้องบนที่เหมาะสมกับพระองค์ในฐานะที่พระองค์เป็นพระเจ้าผู้ทรงมีอยู่แค่เพียงพระองค์เดียว พระองค์ ﷻ ตรัสไว้ว่า
(...لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ )
"...ไม่มีสิ่งใดทั้งสิ้นเหมือนกับพระองค์ พระองค์คือ ผู้ทรงได้ยิน ผู้ทรงมองเห็น"
( อั้ชชูรอ/๑๑ )
ข้อมูลเหล่านี้สรุปมาจาก หนังสือ มะอาริจิ้ลก่อบู้ล ของ เชคฮาฟิ้ซ อั้ลฮะกะมี่ย์ ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ ซึ่งตรวจทานและตรวจสอบฮะดี้ษตลอดจนข้อมูลต่างๆจากบุคคลในอดีตที่มีอยู่ในหนังสือ โดย มุฮัมหมัด ซุบฮี่ย์ อิบนิ ฮะซัน ฮั้ลล้าก สำนักพิมพ์ ด้าร อิบนุเญาซีย์ ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 9 เล่มที่1 ตั้งแต่หน้าที่ 181 - 262 ซึ่งเป็นหนังสือที่พวกผมกำลังใช้เรียนกับเชค อับดุ้รร้อซซ้าก ฮะฟิซ่อฮุ้ลลอฮฺ ผมหวังว่ามันจะเป็นประโยชน์กับพวกเราและทำให้พวกเรามีความชัดเจนและมั่นคงในประเด็นเหล่านี้มากยิ่งขึ้น อินชาอัลลอฮฺ