4 คุณลักษณะที่ดี พ่อค้า มุสลิม ต้องมีในการทำธุรกิจ

 

          รายงานจากท่านอิหม่ามอะหมัด จากหะดีษ อับดุลลอฮฺ อิบนุ อัมร์ แท้จริงท่านนบี กล่าวว่า  คุณลักษณะ 4 อย่าง หากมีในตัวของท่านแล้ว ท่านก็จะไม่เสียดายอยู่สิ่งที่ขาดหายไปจากสิ่งที่ไม่ได้รับในโลกนี้  
 

♥ การรักษาสัญญา
♥ พูดความจริง 
♥ มีมารยาทที่ดี  
♥ พอเพียงไม่โลภปัจจัยยังชีพ 

 

          ตัวบทนี้ ได้บอกความสำคัญอย่างมากมายโดยเฉพาะตัวบุคคลของมุสลิมทุกคน ที่จะต้องพิจารณาอย่างถี่ถ้วน ในการใช้ชีวิตในสังคมจะต้องประกอบด้วยคุณลักษณะเหล่านี้ ตัวบทนี้ได้ให้ความสำคัญในด้านการคบค้าสมาคม เช่นในเรื่อง การ ชื้อ ขาย ติดต่อสัมพันธ์ทางธุรกิจ กับบริษัทต่างๆ เพื่อให้การชื้อขายนั้นถูกต้องตามหลักการของศาสนาอิสลาม ด้วยกับการมีคุณลักษณะที่ดีงาม  คุณลักษณะนี้ เป็นรากฐานของการทำธุรกิจของมุสลิม และมันจะนำมาซึ่งผลกำไรอย่างมากมาย 

 

          ในตัวบทนี้ ถือได้ว่า เป็น ตัวบทที่จะเยียวยา กับคนที่ทำธุรกิจในสังคมได้อย่างดี ใน ณ สังคมนั้นกำลังเผชิญความตกต่ำ ความวุ่นวาย การคดโกง บิดพลิ้ว พูดเท็จ ไร้มารยาท ก่อให้เกิดความเสื่อมเสียอย่างมากมาย คุณลักษณะที่ไม่ดี นำมาซึ่งสิ่งที่ไม่ดี เช่น ทรัพย์สินที่ได้มานั้นไม่ถูกต้อง ผลกำไรที่ผิดๆ
 

          ฉะนั้น มุสลิมทุกคน จะต้อง รักษา 4 คุณลักษณะ นี้เอาไว้ เพื่อเป็นแบบอย่างในการใช้ชีวิตและการทำธุรกิจอย่างถูกต้องและดีงาม เป็นการบ่งบอกถึงมารยาทของอิสลามที่ดีในการคบค้าสมาคม  หากว่าใครก็ตามมีคุณลักษณะเหล่านี้ แน่นอนเลยว่า เขาจะประสบความสำเร็จในการใช้ชีวิตในด้านค้าขายและการทำธุรกิจ ได้รับผลกำไรที่ล้ำค่าทั้งโลกนี้และโลกหน้า 

          จากสำนวนที่ท่านนบี ﷺใช้ในตัวบทที่บอกว่า ไม่มีสิ่งใดมีค่าในโลกนี้ หากท่านนั้นมี 4  คุณลักษณะ หมายถึงสิ่งที่เขาได้รับและผลกำไร หากเขานั้นรักษาคุณลักษณะนี้เอาไว้ 

          และมนุษย์นั้น ถูกทดสอบอย่างหนักในสี่ประการนี้ เมื่อใดก็ตามที่เขานั้นเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับการค้าขาย หรือ ทำธุรกิจ การค้า บางครั้งเขาถูกนำเสนอด้วยผลกำไรที่ล่อตา ล่อใจ จนนำไปสู่การโกหก พูดเท็จ และการคดโกง และเขาจะได้รับผลกำไรได้อย่างไร หากว่าเขานั้นยังมีคุณลักษณะที่ไม่ดี ฉะนั้นมุสลิมจะต้องรักษาแบบอย่างที่ดีงามเหล่านี้ เพื่อผลกำไรที่ดีงาม แม้ว่าในความเป็นจริง หากพูดจริง ไม่คดโกง ตรงไปตรงมา ดูเหมือนว่าจะไม่ได้ผลกำไร หรือดูแล้วเหมือนจะขาดทุน ในความเป็นจริง ณ อัลลอฮฺ  นั้น พระองค์ทรงรักษาผลกำไรของเขาเอาไว้แล้ว เพราะริสกีทั้งปวงนั้นมาจากอัลลอฮ์  เพียงพระองค์เดียวเท่านั้น และเขาจะไม่ขาดทุนทั้งโลกนี้แล้วโลกหน้า 

          จากคำยืนยันของท่านนบี ﷺ เป็นคำค้ำประกันสำหรับมุสลิมที่ทำอาชีพค้าขายว่า ท่านทั้งหลายอย่าได้เสียใจจากผลกำไรอันน้อยนิดที่มาจากการค้าขายที่ถูกต้อง บริสุทธิ์ใจ ไม่คดโกง แต่สิ่งที่ท่านได้มานั้นคือ สิ่งที่ดีงาม และผลกำไรที่มีบ่ารอกัต ที่มาจากอัลลอฮ์  อย่างแท้จริง จำเป็นที่มุสลิมทุกคนจะต้องรักษา 4 คุณลักษณะนี้เอาไว้ เพื่อได้รับ ริสกีจากอัลลอฮฺ  ที่ดีงาม

การรักษาสัญญา 

          หมายถึง การรักษาสัญญา เป็นปัจจัยสำคัญของการทำธุรกิจโดยเฉพาะมุสลิมด้วยกันเอง เพราะว่าการรักษาสัญญานั้น จะไม่มีการคดโกง บิดพลิ้ว หลอกลวง 

          การซื่อสัตย์ การมีอามานะเป็นสิ่งสำคัญของการปกป้องสิทธิพี่น้องด้วยกันเองในด้านต่างๆ โดยที่เรานั้นไม่ไปลิดรอนสิทธิของผู้อื่น และแน่นอนเลยว่า การเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับการทำธุรกิจการค้าขายจะถูกทดสอบ ในเรื่องของการรักษาสัญญา รูปแบบของการได้มาของทรัพย์สินและเกียรติ ในโลกนี้ 

          ใครก็ตามเขานั้นรักษาสัญญาจะนำสิ่งที่ดีๆทั้งหลายมายังเขา ใครก็ตามที่รักษาสัญญาแค่ส่วนหนึ่งของการทำงาน เขาจะพบกับการหลอกลวง การคดโกง เพราะการคดโกง การบิดพลิ้วนั้นมิใช่คุณลักษณะของบ่าวผู้ศรัทธา 

((أَدِّ الْأَمَانَةَ إِلَى مَنْ ائْتَمَنَكَ وَلَا تَخُنْ مَنْ خَانَكَ ))

" จงรักษา (อามานะ) สัญญา กับคนที่ได้ให้สัญญาเอาไว้ และจงอย่าหลอกลวงกับคนที่หลอกลวงท่าน "

     การรักษาสัญญานั้นจำเป็นอย่างยิ่งแก่บรรดามุสลิม ในทุกๆกิจการงาน  ออกห่างจากการ บิดพลิ้ว คดโกง

พูดจริง มีสัจจริง 

          คุณลักษณะของมุสลิมที่ดีของการค้าขาย อย่าได้โกหกแต่จงรักษาคำพูด และพูดจริง ไม่โกหกหลอกลวง ในขณะที่เราทำอาชีพค้าขาย ปัจจัยสำคัญมราจะมั่นใจ และสร้างความเชื่อมั่นให้กับลูกค้า คือ การพูดจริง ไม่โกหก นี้คือรากฐานของการเป็นพ่อค้าที่ดี ในการทำอาชีพค้าขาย จะทำให้ท่านนั้น มีปัจจัยยังชีพที่ดี มีความบาร่อกัต และได้รับผลกำไรอย่างแน่นอน ท่านนบี ﷺ กล่าวว่า 

((إِيَّاكُمْ وَالْكَذِبَ فَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِي إِلَى الْفُجُورِ، وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِي إِلَى النَّار ))

"พวกท่านทั้งหลายจงระวังการโกหกเพราะการโกหกนั้น จะนำไปสู่ความชั่ว และความชั่วจะนำไปสู่ไฟนรก"

(รายงานโดยบุคอรีย์และมุสลิม)

          แท้จริง บรรดาผู้ศรัทธานั้นต้องเชื่อมั่นในริสกีที่อัลลอฮ์ จะประทานให้สิ่งที่ท่านได้รับนั้นไม่ใช่ หนึ่งบาท หรือ สองบาท ที่ท่านแลกกับการสูญเสียมารยาทที่ดี จากการโกหกเพียงเพื่อเงินไม่กี่บาท ฉะนั้น รากฐานสำคัญของมุสลิม คือ การพูดจริง มีสัจจริง ท่ามกลางมนุษย์ในสังคมปัจจุบันที่ไร้ซึ่งมารยาทอันดีงาม อันเนื่องมาจากการทำอาชีพค้าขาย มุ่งหวังในทรัพย์สินเงินทอง ส่งเสริมในกิจการงานโลกดุนยา จนทำให้เขานั้นเกิดการโกหกและสาบานเท็จขึ้นเพื่อแลกกับบางอย่างที่เขาอยากได้ 

ท่านนบี ﷺ กล่าวว่า 

"มีบุคคล สามจำพวกที่ อัลลอฮ์จะทรงไม่พูดคุยกับเขาในวันกียามะฮ์ ไม่ทรงมองเขา ไม่ขัดเกลาพวกเขา

สำหรับเขานั้นจะได้รับการลงโทษอันเจ็บแสบ

หนึ่งในจำพวกนี้คือ คนที่ชอบให้สินค้าของเขานั้นขายดีเพราะมาจากการสาบานเท็จ "

ท่านอบูก็ตาดะห์ อัลอันศอรี่รายงานจากท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ว่า 

”พวกเจ้าพึงระวังการสาบานมากมายในการค้าขาย แม้มันจะทำให้ขายได้ แต่มันบั่นทอน (บะรอกะห์) ” 

(บันทึกโดยมุสลิม)

          ความเป็นจริงในสังคมปัจจุบัน มนุษย์นั้นขาดซึ่งมารยาทอันดีงาม โดยเฉพาะอาชีพการค้าขาย ที่มนุษย์ส่วนมากต่างมุ่งหวังในการแสวงหาปัจจัยยังชีพ ทรัพย์สินเงินทอง บางครั้งต้องโกหก ต้องสาบานเท็จเพื่อแลกกับสิ่งเหล่านี้ โอ้อัลลอฮฺ  ขอต่อพระองค์ทรงคุ้มครองรอดพ้นจากสิ่งเหล่านี้ด้วยเถิด 

มีมารยาทอันดีงาม 

          การคบค้าสมาคมนั้นเราจะต้องมีมารยาทอันดีงาม ความอ่อนโยน สุภาพ ใจบุญ ต่อเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน ตลอดจนการทำธุรกิจ การค้าขาย โดยส่วนมากปัจจุบันคนเรานั้นมักจะขาดมารยาทที่ดีในการทำธุรกิจ ชอบเอารัดเอาเปรียบผู้อื่น ทำอย่างไรก็ได้ที่จะให้ได้มาซึ่งผลกำไรของตนเอง โดยไม่คำนึงถึงสิทธิและประโยชน์ของผู้อื่น การมีมารยาทที่ดีนั้นจะทำให้เขานั้น ออกห่างจากพฤติกรรมไม่ดี เพิ่งรู้เถิดว่า อย่าได้เอามารยาทอันดีงามไปแลกกับคนที่ไม่มีมารยาท เพราะการค้าขายในตลาดมักจะเต็มไปด้วยการคดโกง หลอกลวง ด่าท่อ 

          สำหรับพ่อค้ามุสลิมที่ดีนั้น จะต้องเป็นแบบอย่างที่ดีในการทำธุรกิจอย่างถูกต้อง ตามแบบฉบับของอิสลาม มีคุณลักษณะที่โดดเด่น ไม่คดโกง ไม่บิดพลิ้ว และ ไม่พูดเท็จ  ลองคิดดูว่าเราจะได้รับผลกำไรได้อย่างไร หากเราขาดมารยาทในการทำธุรกิจ และการค้าขาย ท่านอาจได้รับผลกำไรแต่ท่านขาดมารยาทของอิสลาม 

รู้จักพอเพียงและไม่ละโมบ 

          จะต้องมีความพอเพียงในเรื่องการของปัจจัยยังชีพ ไม่ละโมบ จากสิ่งที่ได้แสวงหามันมาจากสิ่งที่หะลาล สิ่งที่ศาสนาอนุมัติ ต่างๆ และออกห่างจากสิ่งที่หะรอม ต้องห้าม และสิ่งที่ซุบฮาต สิ่งที่คลุมเครือ  

     จากท่านอบูอับดิลลาฮ นั่นคือ อัน-นุอฺมาน อิบนุ บะชีร เราะฎิยัลลอฮฺอันฮุ เล่าว่า : ฉันได้ยินท่านเราะสูลุลลอฮ์ ﷺ กล่าวว่า

 (( إِنَّ الْحَلَالَ بَيِّنٌ وَإِنَّ الْحَرَامَ بَيِّنٌ وَبَيْنَهُمَا مُشْتَبِهَاتٌ لَا يَعْلَمُهُنَّ كَثِيرٌ مِنْ النَّاسِ، فَمَنْ اتَّقَى الشُّبُهَاتِ اسْتَبْرَأَ لِدِينِهِ وَعِرْضِهِ، وَمَنْ وَقَعَ فِي الشُّبُهَاتِ وَقَعَ فِي الْحَرَامِ كَالرَّاعِي يَرْعَى حَوْلَ الْحِمَى يُوشِكُ أَنْ يَرْتَعَ فِيهِ، أَلَا وَإِنَّ لِكُلِّ مَلِكٍ حِمًى أَلَا وَإِنَّ حِمَى اللَّهِ مَحَارِمُهُ)). 

“แท้จริงสิ่งที่อนุมัติ(หะลาล) นั้นชัดเจนและสิ่งที่ต้องห้าม(หะรอม) ก็ชัดเจนเช่นกัน และในระหว่างทั้งสองนั้นคือสิ่งที่คลุมเครือ

ซึ่งผู้คนส่วนมากไม่รู้ ดังนั้นผู้ใดก็ตามที่ระแวดระวัง และปกป้องตัวเขาจากสิ่งที่คลุมเครือ

แท้จริง เขาได้ให้ศาสนาและเกียรติของเขาใสสะอาดปลอดมลทิน

และใครก็ตามที่ตกอยู่ในสิ่งที่คลุมเครือ ก็เสมือนกับว่าเขาได้ตกอยู่ในสิ่งที่ต้องห้าม

เปรียบดังเช่นผู้ที่เลี้ยงปศุสัตว์อยู่รอบ ๆ บริเวณเขตหวงห้าม ซึ่งมันเกือบจะเล็ดลอดเข้าไปกินในเขตหวงห้ามอยู่แล้ว

พึงทราบเถิดว่า ทุก ๆ กษัตริย์ย่อมมีเขตหวงห้าม

พึงทราบเถิดว่า แท้จริง เขตหวงห้ามของอัลลอฮ์ คือบรรดาสิ่งต้องห้ามทั้งหลาย"  

(บันทึกโดยอัล-บุคอรีย์ และมุสลิม)

          ส่งเสริมให้มุสลิมมักน้อย ไม่ละโมบ เพราะการมักน้อยจะทำให้รอดพ้นจากสิ่งที่เป็นของหะรอม และ สิ่งที่ซุบอาต เคลือบแคลง สงสัย เพราะการค้าขายนั้นมักจะพัวพันธ์กับดอกเบี้ย  การคดโกง หลอกลวง บิดพลิ้ว หมกเม็ดจากสิ่งที่ถูกต้อง หรือ รูปแบบต่างๆในการค้าขายที่ถูกต้อง ไปสู่การค้าขายที่ต้องห้ามตามหลักชารีอะของอิสลาม 

          เมื่ออาชีพการทำธุรกิจเข้ามาพัวพันธ์ ซึ่งเป็นอาชีพจะทำผลกำไรอย่างมากมาย โดยเขานั้น ไม่รู้จักพอเพียง มักจะมุ่งเน้นวิธีทำอย่างไรให้ได้ผลตอบแทนเต็มเม็ดเต็มหน่วย โดยไม่คำนึงสิ่งที่ หะรอม หรือ หะลาล  เพราะเขาคิดว่าสิ่งที่หะลาลคือ สิ่งที่เขาได้มา และ สิ่งที่หะรอม คือ สิ่งที่เขาไม่ได้มันมา สิ่งใดก็ตามที่เขาได้มาครอบครองถือว่าสิ่งนั้นหะลาลสำหรับเขาแม้ว่า จะต้องคดโกง พูดเท็จ หลอกลวงมาก็ตาม ท่านนบี ﷺ กล่าวว่า

((كُلُّ لَحْمٍ نَبَتَ مِنْ سُحْتٍ فَالنَّارُ أَوْلَى بِهِ))

"ก้อนเนื้อที่ เจริญเติบโตมาด้วยกับสิ่งที่ หะรอม สิ่งแรกที่คู่ควรสำหรับเขาคือ ไฟนรก"

ท่านนบี ﷺ กล่าวว่า 

 (( الرَّجُلَ يُطِيلُ السَّفَرَ أَشْعَثَ أَغْبَرَ يَمُدُّ يَدَيْهِ إِلَى السَّمَاءِ يَا رَبِّ يَا رَبِّ، وَمَطْعَمُهُ حَرَامٌ وَمَشْرَبُهُ حَرَامٌ وَمَلْبَسُهُ حَرَامٌ وَغُذِيَ بِالْحَرَامِ؛ فَأَنَّى يُسْتَجَابُ لِذَلِكَ )) 

          หลังจากนั้นท่านเราะสูล ﷺ ได้เล่าถึงชายคนหนึ่งที่เดินทางเป็นระยะเวลายาวนาน จนผมเผ้ายุ่งเหยิง คละเคล้าไปด้วยฝุ่น เขายื่นมือทั้งสองสู่ท้องฟ้า (พลางวิงวอนว่า) “โอ้พระผู้อภิบาลของข้า! โอ้พระผู้อภิบาลของข้า! ” 

          ในขณะที่อาหารที่เขาบริโภคนั้นหะรอม เครื่องดื่มที่เขาดื่มนั้นหะรอม เครื่องนุ่งห่มที่เขาสวมใส่นั้นหะรอม และเขายังชีพอยู่ด้วยกับสิ่งหะรอม อย่างนี้แล้วดุอาอ์ของเขาจะถูกตอบรับได้อย่างไร ? ” 

(หะดีษบันทึกโดยมุสลิม)

         แล้วดุอาอ์ของเขานั้นจะถูกตอบรับได้อย่างไร ? ชาวสลัฟบางท่านกล่าวว่า ใครที่ต้องการให้อัลลอฮฺ  ทรงตอบรับการวิงวอนของเขา จงบริโภคจากสิ่งที่ดี และสิ่งที่อนุมัติ  

          นี้คือเรื่องสำคัญสำหรับมุสลิมที่ทำอาชีพค้าขาย จะต้อง มีความรู้ความเข้าใจในเรื่องการคบค้าสมาคมทางด้านธุรกิจ อย่าทำให้ตัวเองเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับสิ่งที่หะหรอม จากการกินและการดื่มในชีวิตประจำวัน ฉะนั้นเราต้องรู้ว่าสิ่งใดหะรอม สิ่งใดหะลาล ครั้งเมื่อเรารู้ว่าสิ่งนี้หะรอม หรือ ซุบอาต จึงควรออกห่าง

        โอ้ พี่น้องพ่อค้ามุสลิม ทั้งหลาย จงรักษาคุณสมบัติประการนี้เอาไว้ อย่าได้ทำให้มารยาทอันดีงามเหล่านี้สูญหายไปจากตัวของเรา และจงระวังจากการหลอกลวงของมารร้ายซัยตอน และ อารมณ์ใฝ่ต่ำ เมื่อใดก็ตามที่ประกอบอาชีพธุรกิจ การค้าขาย จงมีความสัจจริง ไม่คดโกง อย่าได้ขายด้วยกับการสาบานเท็จ เช่น กล่าวว่า "วัลลอฮิ อันนี้ของใหม่เลย" "ขอสาบานต่ออัลลอฮ์ ว่าของใหม่ ดี สวย" นี้คือสิ่งที่จะทำให้คุณลักษณะดีของมุสลิมนั้นหายไป 

         หากว่ามุสลิมทุกคนมีมารยาท สิ่งใดก็ตามที่ไม่ได้รับผลกำไรจากการค้าขายในโลกนี้ แน่นอนสิ่งที่อยู่ ณ อัลลอฮฺ  นั้น พระองค์ทรงตอบแทนให้เขาอย่างแน่นอน จากคำสั่งท่านนบี  ของเรา จงมองดูเถิดว่า ใครก็ตามที่ยืนหยัด และ อดทนบนแบบอย่างของท่านนบี  และ รักษาปฏิบัติตามแบบฉบับอย่างเคร่งครัด เขาจะรอดพ้นจากการลงโทษของอัลลอฮ์  อย่างแน่นอนทั้งโลกนี้และโลกหน้า 

          โอ้อัลลอฮฺ  ฉันขอความคุ้มครองจากพระองค์ ให้รอดพ้นจากมารยาท ที่น่ารังเกียจ และ การกระทำจากอารมณ์ใฝ่ต่ำ และขอให้มีริสกีจากทรัพย์สินที่หะลาล พระองค์นั้นผู้ทรงได้ยิน และทรงตอบรับ

والله أعلم، وصلى الله وسلَّم على عبد الله ورسوله نبينا محمد وآله وصحبه أجمعين.

เขียนโดย เชคอับดุลรอซ้าก อัลมุซิน อัลบะดัร
แปลโดย  อับดุลวาเฮด สุคนธา