วิธีการละหมาดวิตร์
แปลเรียบเรียง อบูชีส
ละหมาดวิตร์ เป็นอิบาดะห์ที่ยิ่งใหญ่ จนกระทั่งนักวิชาการบางท่านทางมัสฮับฮานาฟีย์ เห็นว่าเป็นวาญิบ ทว่าที่ถูกต้องคือ เป็นซุนนะห์มุอั๊กกะดะห์ ที่จำเป็นแก่มุสลิมจะต้องรักษา ไม่ละทิ้งมัน
อิหม่ามอะห์มัด ร่อฮิมะฮุลลอฮ์ กล่าวว่า : ใครที่ทิ้งละหมาดวิตร์ เขาคือคนเลว ไม่ควรรับการเป็นพยานของเขา
และนี่บ่งชี้ถึงการเน้นความสำคัญของละหมาดวิตร์ เราจะทำการสรุปวิธีการละหมาดวิตร์เป็นประเด็นต่างๆดังต่อไปนี้
เวลาในการละหมาดวิตร์ :
เริ่มต้นขณะผู้คนละหมาดอิชา และอาจจะรวมเวลาของมักริบไปจนเวลาอิชาเลยก็ได้ ดังคำกล่าวของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม
( إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَمَدَّكُمْ بِصَلاةٍ وهي الْوِتْرُ جَعَلَهُ اللَّهُ لَكُمْ فِيمَا بَيْنَ صَلاةِ الْعِشَاءِ إِلَى أَنْ يَطْلُعَ الْفَجْرُ )
“แท้จริงอัลลอฮ์ ทรงยืดเวลาละหมาดหนึ่งให้แก่พวกท่าน นั่นก็คือละหมาดวิตร์
พระองค์ทรงกำหนดแก่พวกเจ้า ในช่วงระหว่างละหมาดอิชา ไปจนถึงแสงอรุณขึ้น”
ช่วงเวลาไหนประเสริฐกว่ากัน เวลาแรก หรือ เวลาท้าย
มีซุนนะห์รายงานว่า สำหรับคนที่อยากจะลุกขึ้นมาละหมาดในช่วงท้ายๆนั้นประเสริฐกว่า เพราะละหมาดยามค่ำคืนนั้นประเสริฐมาก และมันถูกทำให้เป็นพยาน และใครที่กลัวว่าจะไม่ลุกขึ้นมาในตอนดึก ก็ให้เขาวิตร์ก่อนนอน ซึ่งมีรายงานจากญาบิร ร่อฏิยัลลอฮุอันฮุ่ กล่าวว่า ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม กล่าวว่า
“ใครก็ตามที่กลัวว่าจะไม่ตื่นมาละหมาดในยามดึก ดังนั้นให้เขาละหมาดวิตร์ในช่วงแรก และผู้ใดที่หวังว่าเขาจะยืนขึ้นมาละหมาดในช่วงท้ายของคืนได้ ก็ให้เขาละหมาดวิตร์ในช่วงท้ายของคืน เพราะละหมาดยามดึกนั้นถูกทำให้เป็นพยาน และมันประเสริฐยิ่ง”
ท่านอิหม่ามนาวาวีย์ ร่อฮิมะฮุลลอฮ์ กล่าวว่า นี่คือสิ่งที่ถูกต้อง และถูกรวมกับฮะดิษอื่นๆที่มีความหมายกว้างๆ ว่ามีความประเสริฐที่ชัดเจน จากส่วนหนึ่งก็คือ ฮะดิษ ของท่านนบี ที่ว่า :
"ฉันได้รับการคำสั่งจากผู้ที่เป็นที่รักของฉัน ในการที่ฉันจะยังไม่นอน เว้นแต่จะต้องละหมาดวิตร์ก่อน"
จึงถูกหมายรวมถึงผู้ที่ไม่มั่นใจว่าจะตื่นขึ้นมาได้ (ก็ให้เขาละหมาดก่อนนอน)
จำนวนร็อกอะห์ของละหมาดวิตร์ :-
น้อยที่สุด หนึ่งร็อกอะห์ ดังคำกล่าวของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ที่ว่า
( الْوِتْرُ رَكْعَةٌ مِنْ آخِرِ اللَّيْلِ ) رواه مسلم (752)
“ละหมาดวิตร์นั้น หนึ่งร็อกอะห์ ในช่วงท้ายของคืน”
และท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้กล่าวไว้อีกว่า :
“ละหมาดกลางคืนนั้น ทีละสอง ทีละสอง ดังนั้นเมื่อคนหนึ่งคนใดในหมู่พวกท่านเกรงว่าจะเข้าละหมาดซุบฮ์เสียก่อน ก็ให้เขาละหมาดวิตร์ปิดเพียงหนึ่งร็อกอะห์ จากละหมาดที่เขาได้ละหมาดไป”
หากเขาจะละหมาดสามร็อกอะห์ ก็มีสองวิธี ตามบทบัญญัติ
วิธีที่หนึ่ง : ละหมาดสามร็อกอะห์รวดเดียว ด้วยกับหนึ่งตะชะฮุด ด้วยกับหลักฐานจากท่านหญิง อาอิชะห์ ร่อฏิยัลลอฮะอันฮา กล่าวว่า : ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ไม่ให้สลามในสองร็อกอะห์ของละหมาดวิตร์ -ในบางสำนวน - ท่านนบี ละหมาดวิตร์สามร็อกอะห์รวด โดยไม่นั่ง เว้นแต่ในร็อกอะห์สุดท้าย”
วิธีที่สอง : ให้ทำการสลามในร็อกอะห์ที่สอง จากนั้นก็ให้วิตร์อีกหนึ่ง ดังมีรายงานจากอิบนุอุมัร ร่อฏิยัลลอฮุอันฮู่มา แท้จริงเขานั้นแยกสอง และวิตร์อีกหนึ่ง ด้วยกับสลาม และเขาก็บอกอีกว่า แท้จริงท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ทำแบบนี้ (ท่านอิบนุฮะญัรกล่าวว่าเป็นสายรายงานที่แข็งแรง)
ส่วนเมื่อเขาจะวิตร์ ห้าร็อกอะห์ หรือ เจ็ดร็อกอะห์ : ดังนั้นให้ละหมาดติดต่อกัน โดยไม่ทำการตะชะฮุด เว้นเสียแต่ตะชะฮุดครั้งเดียว คือ ครั้งสุดท้าย และให้สลาม
ดังมีหลักฐานจากท่านหญิงอาอิชะห์ ร่อฏิยัลลอฮุอันฮา กล่าวว่า :
"ท่านร่อซูล ศ็อลลัลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม จะละหมาดในตอนกลางคืน 13 ร็อกอะห์ และละหมาดวิตร์ จากดังกล่าว อีก 5 ร็อกอะห์ ท่านจะไม่นั่ง ในร็อกอะห์ใด จนถึงร็อกอะห์สุดท้าย“
จากอุมมุสะละมะห์ ร่อฏิยัลลอฮุอันฮุมา กล่าวว่า :
“ท่านนบี ละหมาดวิตร์ ห้าร็อกอะห์ และเจ็ดร็อกอะห์ ท่านไม่ได้แยกระหว่างมันด้วยการให้สลาม และคำพูด “
และเมื่อจะวิตร์ เก้า 9 ร็อกอะห์ : ดังนั้นเช่นกันให้ละหมาดติดกัน และนั่งตะชะฮุดในร็อกอะห์ที่ 8 หลังจากนั้นยืนขึ้นและยังไม่ให้สลาม และให้ตะชะฮุดในร็อกอะห์ที่ 9 และให้สลาม ดังมีรายงานจากท่านหญิงอาอิชะห์ ร่อฏิยัลลอฮุอันฮา เหมือนในซอเฮียะห์มุสลิม (746)
“แท้จริงท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม จะละหมาด 9 ร็อกอะห์ และท่านจะไม่นั่งในมัน เว้นแต่ในร็อกอะห์ที่ 8 และท่านจะรำลึกถึงอัลลอฮ์ สรรญเสริญอัลลอฮ์ และขอดุอา หลังจากนั้นท่านก็จะลุกขึ้น และจะยังไม่ให้สลาม จากนั้นท่านก็ยืนขึ้น และละหมาดในร็อกอะห์ที่ 9 จากนั้นก็นั่งและรำลึกถึงอัลลอฮ์ สรรญเสริญอัลลอฮ์ และขอดุอาจากพระองค์ จากนั้นก็ให้สลาม เสียงดังจนเราได้ยินกันหมด“
และหากละหมาดวิตร์ สิบเอ็ด ร็อกอะห์ ท่านจะให้สลามทุกๆสองร็อกอะห์ และวิตร์จากจำนวนนั้น หนึ่งครั้ง
ระดับต่ำที่สุดของความสมบูรณ์ ในละหมาดวิตร์ และสิ่งที่ให้อ่านในละหมาดวิตร์ :
ระดับต่ำที่สุดของความสมบูรณ์ ในละหมาดวิตร์คือ การที่ละหมาดสองร็อกอะห์ และให้สลาม จากนั้น ก็ละหมาดอีกหนึงร็อกอะห์และให้สลาม และอนุญาตให้ละหมาดโดยสลามครั้งเดียว ทว่าด้วยกับตะชะฮุดเพียงครั้งเดียว ไม่ใช่สองตะชะฮุด ดังที่กล่าวมาข้างต้น และให้อ่านในร็อกอะห์แรก ,ซูเราะห์ อัลอะอ์ลา, ร็อกอะห์ที่สอง ,อัลกาฟิรูน, ร็อกอะห์ที่สาม ,อัลอิคลาศ,
บันทึกโดยอันนะซาอีย์ จากอุบัย บินกะอ์บิน กล่าวว่า :
“ท่านร่อซูล อ่านในละหมาดวิตร์ ด้วยกับ ซับบิฮิสมะร็อบบิกัลอะอ์ลา และกุลยาอัยยุฮัลกาฟิรูน และกุลฮุวัลลอฮุอะฮัด “
ดังนั้นทุกลักษณะในละหมาดวิตร์นี้แน่นอนได้มีรายงานในซุนนะห์ และที่สมบูรณ์และดีที่สุด มุสลิมไม่ควรยึดแค่ลักษณะเดียว ทว่าควรนำลักษณะอื่นๆมาทำด้วย ด้วยเหตุนี่แล้วจะทำให้เขาได้ปฏิบัติซุนนะห์ต่างๆได้ทั้งหมด
والله تعالى أعلم
