อัพ เดท ..หรือ.. สอด แนม
โดย อุมมุ อุ้ลยา
ในยุคที่กระแสสังคมพัดพาให้ผู้คนต้องพึ่งพาอาศัยเครื่องมือสื่อสารภายใต้ระบบเครือข่ายอันไร้พรมแดนอย่างยากที่จะหลีกเลี่ยง การดำรงตนอยู่ท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ความฉับไวของข่าวสาร บีบให้ผู้คนร่วมกระแสต้อง “อัพเดท” สถานะของตนเองรวมถึงสถานะของผู้อื่นไม่เว้นแต่ละวัน
เฟสบุ๊ค ไลน์ อินสตาแกรม เป็นหนึ่งในหลายๆ ช่องทางการติดต่อสื่อสาร รับรู้ข้อมูลข่าวคราวในปัจจุบัน เป็นเครื่องมือที่ย่อโลกกว้างๆ ให้แคบลงแค่ปลายนิ้วสัมผัส ร่นระยะทางความห่างไกลของผู้คนสองฝั่งซีกโลกให้ใกล้ชิดกันมากยิ่งขึ้น สามารถโต้ตอบแลกเปลี่ยนความคิดเห็น และแสดงความรู้สึกได้ในทันที รวดเร็วและง่ายดายจนทำให้หลายๆ เรื่องราวบนโลกโซเชียลที่ไม่ควรเป็นเรื่องปกติธรรมดา กลายเป็นเรื่องธรรมดาสามัญที่ทุกคนชินชา และมองว่า “ใครๆ ก็ทำกัน”
หลายคนหลุดเข้าไปในโลกส่วนตัว ที่ความจริงแล้วไม่มีอะไรเป็นส่วนตัว เวลาส่วนใหญ่หมดไปกับการติดตามหรือตามติดเรื่องราวของคนนั้นคนนี้ ใคร ทำอะไร ที่ไหน อย่างไร เมื่อไหร่ กับใคร การรับรู้ข้อมูลเช่นนี้บ่อยครั้งหรือแทบทุกวัน สามารถปรับพฤติกรรมคนเราให้กลายเป็นคน “สอดรู้สอดเห็น” เรื่องราวของคนอื่นไปโดยไม่รู้ตัว เปลี่ยนพฤติกรรมคนเราให้กลายเป็นคน “อยากรู้ อยากติดตาม” เรื่องราวของคนอื่นไปโดยไม่ตั้งใจ แม้บุคคลนั้นจะเป็นญาติเรา เพื่อนเรา หรือแม้แต่ดารานักแสดง นักร้อง นักกีฬา หรืออื่นๆ ก็ตาม
อัลลอฮฺ ตะอาลา ตรัสไว้ในคัมภีร์ของพระองค์ว่า
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا َ
“โอ้ บรรดาผู้ศรัทธาแล้วทั้งหลาย พวกเจ้าจงปลีกตัวให้พ้นจากส่วนใหญ่ของการสงสัย
แท้จริง การสงสัยบางเรื่องนั้นถือเป็นบาป และพวกเจ้าจงอย่าสอดแนม”
(อัลหุญุรอต /12)
การสืบเสาะสอดแนม เฝ้าหาช่องโหว่ ข้อผิดพลาด หรือเรื่องราวความลับที่เจ้าตัวไม่ยินดีจะเปิดเผย ถือเป็นบาปและไม่ใช่มารยาทของผู้ศรัทธา หากแต่คือพฤติกรรมของพวกมุนาฟิก (หน้าไหว้หลังหลอก) ที่รังแต่จะสร้างความเดือดร้อน ความเสียหายให้เกิดขึ้นในสังคม การเจาะจงเปิดหน้าต่างส่องดูความเคลื่อนไหวของผู้อื่นโดยไม่ได้รับอนุญาต ถือเป็นบาป การนินทาลับหลังว่ากล่าวผู้อื่นในทางลบ แม้จะเป็นเรื่องจริง ถือเป็นบาป
อิมาม อัลฮาซัน อัลบัศรีย์ ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ กล่าวว่า
“อย่าได้เฝ้าไต่ถามถึงพฤติกรรมทั้งที่ดีและไม่ดีของพี่น้องของท่าน เพราะแท้จริงแล้ว มันคือการสืบเสาะสอดแนมประการหนึ่ง”
ในโลกโซเชียล มีพื้นที่มากมายสำหรับตักตวงผลบุญ หากเราเลือกติดตามเลือกรับข่าวสารจากแหล่งที่สร้างสรรค์ ให้ประโยชน์ ให้ความรู้ ความได้เปรียบ เสียเปรียบของคนร่วมกระแส จึงอยู่ที่การเลือกอัพเดท และใส่ใจในการเพิ่มหรือลดผลบุญของแต่ละบุคคล
แม้หน้าจอสี่เหลี่ยมนี้ อาจมีเนื้อที่มากพอสำหรับคนที่ยินดี “เปิดเผย” พฤติกรรมตนเองต่อหน้าสาธารณชน และมีเนื้อที่มากพอสำหรับสายตานับร้อยนับพันคู่ที่คอยเฝ้าดูติดตาม แต่ในวันที่อวัยวะต่างๆ จะทำหน้าที่เป็นสักขีพยาน กลับไม่หลงเหลือเนื้อที่ใดๆ สำหรับการแก้ตัว แต่ละครั้งที่มือเลื่อนเปิดหน้าจอ ตามองภาพที่เคลื่อนไหวอยู่ตรงหน้า ไล่อ่านความคิดเห็นคนนั้น ตอบกลับความคิดเห็นคนนี้ ทั้งหมดคือความเคลื่อนไหวที่ถูกติดตามโดยมลาอิกะฮฺผู้คอยจดบันทึกอย่างตรงไปตรงมาและละเอียดถี่ถ้วน
“ อั พ เ ด ท ” แต่ละที มีอะไรมากกว่ากัน ... ผ ล ที่ เ พิ่ ม ขึ้ น ห รื อ บุ ญ ที่ ล ด ล ง ?!
((إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُوْلَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا))
“แท้จริง หู ตา และหัวใจ ทั้งหมดนี้ล้วนแล้วแต่ถูกสอบสวน”
(อัลอิสรออฺ /36)
