สิทธิและหน้าที่ของการเป็นเพื่อนในด้านการเงิน
อุมมุ อาอิช
หนึ่งในจำนวนสิทธิและหน้าที่ทางการเงินที่จำต้องปฏิบัติก็คือการผ่อนปรนให้แก่พี่น้องที่ติดหนี้จนถึงโอกาสที่เขาฟื้นตัวหรือมีสภาพคล่อง พระองค์ อัลลอฮฺ ได้ตรัสว่า
“และหากเขาเป็นคนมีความทุกข์ยากก็จงผ่อนปรนให้เขาไปจนกว่าเขาจะมีความคล่องตัว”
(อัล-บะเกาะเราะฮฺ 280)
ท่านนบีมุหัมมัด-ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม-ได้กล่าวว่า
«مَنْ يَسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ يَسَّرَ اللَّهُ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ» [مسلم و غيره]
"ผู้ใดผ่อนปรนแก่คนทุกข์ยาก อัลลอฮฺจะทรงผ่อนปรนแก่เขาในดุนยาและอาคิเราะฮฺ"
(บันทึกโดยมุสลิมและท่านอื่นๆ)
และในจำนวน สิทธิและหน้าที่ ทางการเงินเช่นกันก็คือ จะต้องให้การเกื้อกูลทางการเงิน โดยนักวิชาการได้แบ่งเป็นการช่วยเหลือเป็นสามระดับ คือ
ระดับที่หนึ่ง
ระดับต่ำสุดคือ การที่ท่านช่วยพี่น้องด้วยเงินที่เกินจากความจำเป็นของท่าน กล่าวคือ เมื่อท่านสังเกตเห็นพี่น้องมีความจำเป็นและท่านมีทรัพย์สินเหลือพอ ท่านต้องเป็นฝ่ายเข้าเสนอความช่วยเหลือโดยไม่รอให้เขาต้องขอ หากต้องให้เขาขอก่อนแล้วจึงจะให้ก็ถือว่ามันเป็นการสะเพร่าที่สุดแล้วสำหรับสิทธิและหน้าที่ของพี่น้อง
ระดับที่สอง
ท่านถือปัญหาของพี่น้องเป็นปัญหาของตัวท่านเองและพร้อมใจให้เขามีส่วนในทรัพย์สมบัติของท่าน
อัล-หะสัน ได้กล่าวว่า มีบางคนถึงกับตัดผ้าของตัวเองเป็นสองส่วนเพื่อให้กับเพื่อนสวมใส่
มีชายคนหนึ่งมาหาอบู ฮุร็อยเราะฮฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ พร้อมกับกล่าวว่า ฉันอยากจะเป็นเพื่อนกับท่านเพื่ออัลลอฮฺ
ท่านตอบว่า ท่านทราบหรือเปล่าว่าการเป็นเพื่อนกันนั้นมีสิทธิและหน้าที่อย่างไร?
เขาตอบว่า ถ้าอย่างนั้น ช่วยบอกฉันทีซิ
เขาตอบว่า ท่านจะต้องไม่มีสิทธิในเงินทองของท่านเองพิเศษไปกว่าฉัน
เขากล่าวว่า ฉันไม่เคยทำสิ่งนี้ได้เลย
เขาตอบว่า ถ้าอย่างงั้นก็จงไปเสียจากฉัน
ท่านอะลียฺ บิน อัล-หุสัยน์ ได้ถามชายคนหนึ่งว่า คน ๆ หนึ่งสามารถจะล้วงมือในกระเป๋าเพื่อนของเขาและเอาเงินตามใจอยากโดยไม่ขออนุญาตจากเขาก่อนได้ไหม
เขาตอบว่า ไม่ได้
ท่านกล่าวว่า ถ้าอย่างงั้น พวกท่านก็ไม่ใช่เพื่อนกัน
ระดับที่สาม
คือ ระดับสูง กล่าวคือ ต้องให้ค่าแก่เพื่อนมากกว่าตัวเองและถือความจำเป็นของเขาสำคัญกว่าความจำเป็นของตัวเอง และนี่คือ ระดับศิดดีกีนและสุดยอดระดับของผู้ที่รักกัน
ท่านอิบนุ อุมัร เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุมาได้กล่าวว่า มีคนมอบหัวแพะให้กับเศาะหาบะฮฺท่านเราะสูลุลลอฮฺ -ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม- คนหนึ่ง
เขาจึงกล่าวว่า เพื่อนของฉันคนนั้นมีความจำเป็นมากกว่าฉันอีก เขาจึงส่งไปให้เขา แล้วคนนั้นก็ส่งให้คนอื่นอีก
และมีการส่งไปส่งมาจนกระทั่งกลับมาถึงคนเดิมคนแรก หลังจากที่เวียนวนไปถึงเจ็ดคน ซึ่งระดับนี้ ถือเป็นระดับสูงสุดของการอีซารฺ(การสละความสุขส่วนตนให้ผู้อื่น) คือระดับของบรรดาเศาะหาบะฮฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุม
ท่านหุมัยด์ กล่าวว่า ฉันได้ยินท่านอะนัส เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ กล่าวว่า เมื่อบรรดาเศาะหาบะฮฺมาถึงมะดีนะฮฺ บรรดาเหล่าผู้อพยพได้อาศัยอยู่กับเหล่าอันศอรฺ ซึ่งอับดุรเราะฮฺมาน บิน เอาฟ ได้พักอาศัยกับสะอัด บิน อัร-เราะบีอฺ
เขากล่าวว่า ฉันจะแบ่งทรัพย์ของฉันให้ท่าน และจะเสียสละภรรยาคนหนึ่งของฉันให้ท่าน
เขาตอบว่า ขอให้อัลลอฮฺทรงให้ความบะเราะกะฮฺความจำเริญต่อท่านในครอบครัวและทรัพย์สมบัติของท่านเถิด แล้วเขาปฏิเสธสิ่งที่สะอัดมอบให้โดยทำทีเหมือนรับมอบแล้วคืนกลับให้เขา
อัลลอฮฺ ได้กล่าวชื่นชมคนเหล่านี้ว่า
“พวกเขาให้ความสำคัญต่อผู้อื่นมากกว่าตัวเอง แม้ว่าพวกเขาเองก็มีความขัดสนจำเป็นก็ตาม”
(อัล-หะชัรฺ 9)
อบู สัลมาน อัด-ดารอนียฺ ได้กล่าวว่า ฉันมีเพื่อนคนหนึ่งที่อิรักซึ่งฉันเคยไปหาเขาตอนที่กำลังมั่งมี ฉันบอกเขาว่า ฉันอยากขอเงินท่านสักหน่อย แล้วเขาก็โยนถุงเงินและฉันก็เก็บเอาเท่าที่ต้องการ
วันหนึ่งฉันได้มาหาเขาแล้วบอกว่า ฉันต้องการอะไรสักอย่าง
เขาตอบว่า ท่านต้องการเท่าไร ?
เมื่อนั้น ความรู้สึกอบอุ่นแห่งมิตรภาพจากเขาก็หายออกไปจากหัวใจของฉัน
มีบางคนกล่าวว่า เมื่อท่านขอทรัพย์จากเพื่อน แล้วเขาถามว่า ท่านจะเอาไปทำอะไร ก็แสดงว่าเขาได้ละทิ้งสิทธิแห่งความเป็นพี่น้องไปแล้ว
และนี่คือระดับการให้ความช่วยเหลือทางการเงิน หากท่านยังปฏิบัติไม่ได้กับเพื่อนของท่านก็จงทราบเถิดว่าพันธะแห่งความเป็นมิตรยังไม่หยั่งลึกลงในก้นบึ้งหัวใจ การเป็นเพื่อนยังคงเป็นเพียงการคบหาระดับเผินๆ ธรรมดา และไม่หยั่งลึกในความคิดและศาสนา
มัยมูน บิน มิฮฺรอน ได้กล่าวว่า ผู้ใดยอมเสียเพื่อนดีๆ ก็จงคบกับคนตายในหลุมศพแทนเสีย
ผู้แปล: ซุกรีย์นูร จงรักศักดิ์, ซุฟอัม อุษมาน / Islamhouse
