การยึดติดกับทรรศนะที่สอดคล้องตามอารมณ์

 

เขียนโดย ซอและฮฺ อิบนุ เฟาซาน อั้ลเฟาซาน
กรรมการองค์กรนักวิชาการอาวุโส

 

          การมีแนวความคิดยึดติดกับทรรศนะที่มีความสอดคล้องกับอารมณ์ของตัวผู้ให้ การยึดถือต่อทรรศนะนั้นๆ  ได้แพร่สะพัดขึ้นแล้วในยุดสมัยปัจจุบันของพวกเรา ซึ่งสิ่งนี้ถือได้ว่าเป็นเรื่องที่อันตรายอย่างมาก 
 

          เนื่องจากการเข้าไปยึดเอาทรรศนะใดๆ ก็ตามแต่ที่มีการลงข้อมูลเอาไว้ในคอมพิวเตอร์ และการนำบรรดาทรรศนะต่างๆ ที่มีการบันทึกและเก็บรักษาเอาไว้มาร่ายเรียง และเลือกรับแต่สิ่งที่สอดคล้องกับอารมณ์ของตนนั้น ไม่ใช่วิธีการที่เพียงพอ ซ้ำวิธีการนี้ยังเป็นการหลงผิดอย่างชัดเจนอีกด้วย ซึ่งการหลงผิดที่เกิดขึ้นกับเขาผู้นี้ไม่ได้จำกัดอยู่แค่เพียงตัวของเขาเองแต่อย่างใด –แม้ว่าอันที่จริงแล้วเราเองก็ไม่ชอบให้สิ่งนี้เกิดกับเขาก็ตาม- หากแต่การหลงผิดของเขานี้ กลับยังส่งผลไปสู่ผู้อื่นอีกด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับบุคคลที่ขาดความรู้ ด้วยเหตุนี้เขาผู้นี้จึงต้องแบกรับภาระของตนอย่างสมบูรณ์ในวันกิยามะฮฺ และยังต้องแบกรับบางส่วนจากภาระของบรรดาบุคคลที่ไปทำให้พวกเขาเหล่านั้นต้องหลงผิดโดยมิรู้อีกด้วย ซึ่งสถานการณ์ตรงนั้น เป็นเรื่องที่ลำบากทีเดียว

          แน่นอนว่า การขัดแย้งนั้น เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นจริง ถ้อยคำอธิบายต่างๆ ก็มีอยู่มากมายและบรรดาทรรศนะต่างๆ ก็มีอยู่อย่างหลากหลาย ซึ่งอัลลอฮฺนั้น ไม่ได้ทรงมอบหมายให้เรายุติอยู่ที่ทรรศนะหรือความขัดแย้งแตกต่างเหล่านั้น หากแต่พระองค์อัลลอฮ์  ตรัสกับพวกเราไว้ว่า 
 

(( فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا ))

 

"ดังนั้น หากพวกเจ้าโต้เถียงกันในประเด็นใดก็ตามแต่

พวกเจ้าก็จงนำประเด็นดังกล่าว กลับสู่อัลลอฮฺและร่อซู้ลของพระองค์

ถ้าหากพวกเจ้าศรัทธากันต่ออัลลอฮฺและวันอาคิเราะฮฺ นั้นคือสิ่งที่ดีและเป็นบทสรุปที่ดีที่สุด"

 

           นี่คือคำสั่งจากอัลลอฮฺ  ซึ่งบ่งบอกถึงหน้าที่ในการที่จะต้องนำประเด็นถกเถียง ตลอดจนประเด็นขัดแย้งกลับสู่กิตาบุ้ลลอฮฺและซุนนะฮฺของท่านร่อซู้ลรุลลอฮ์   ซึ่งดังกล่าวนี้จะเกิดขึ้นได้ด้วยมือของบรรดานักวิชาการผู้มีความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง ในวิชาการด้านกิตาบและซุนนะฮฺ และมีความรู้เกี่ยวกับที่มาที่ไปของบรรดาทรรศนะต่างๆ ตลอดจนแหล่งอ้างอิงของทรรศนะเหล่านั้น ด้วย และไม่ใช่เรื่องที่บุคคลที่แสดงตนว่ามีความรู้ และพวกที่โง่เขลาตลอดจนพวกที่หลงทางจะเข้ามาจัดการกับเรื่องราวในประเด็นนี้ 

 

          อัลลอฮฺ  ไม่ทรงพอพระทัยที่จะให้พวกเราจมอยู่กับความขัดแย้ง ในขณะเดียวกันพระองค์ก็ไม่ทรงพอพระทัยในการที่จะให้พวกเราเข้าไปหยิบเอาบรรดาทรรศนะโดดๆ จากเพียงส่วนปลายของมันเท่านั้น โดยที่แต่ละคนก็เที่ยวไปยึดถือตามบรรดาทรรศนะในสิ่งที่มีความสอดรับกับอารมณ์ของตน หรือสอดรับกับสิ่งที่สร้างความพึงพอใจแก่ผู้คน ตลอดจนสอดรับกับสิ่งที่มันอำนวยกับสภาพการณ์ซึ่งขัดกับบัญญัติของอัลลอฮฺ ที่มันกำลังเป็นอยู่
 

ท่านอิหม่ามอบูฮะนีฟะฮฺ ได้พูดไว้ว่า 
 

         “เมื่อมีหลักฐานมาจากอัลลอฮฺ หลักฐานนั้นก็อยู่เบื้องบนศีรษะและดวงตา  
และเมื่อมีหลักฐานมาจากท่านร่อซูลุลลอฮฺ หลักฐานดังกล่าวนี้ก็อยู่เหนือศีรษะและดวงตา 
และเมื่อมีหลักฐานมาจากบรรดาศ่อฮาบะฮฺของท่านร่อซูลุลลอฮฺ หลักฐานนั้นก็อยู่เหนือศีรษะและดวงตา 
แต่เมื่อมีหลักฐานมาจากบรรดาตาบิอีนเมื่อใด เมื่อนั้น พวกท่านเหล่านั้นก็คือ คน และพวกเราเองก็คือ คน” 

          ท่านต้องการจะชี้แจงว่า พวกเรานี้จะยังไม่รับคำพูดของตาบิอีย์ แม้ท่านจะอยู่ในฐานะที่มีความประเสริฐและมีสถานะภาพ จนกว่าเราจะได้นำคำพูดดังกล่าวไปเสนอต่ออั้ลกิตาบและอั้ซซุนนะฮฺเสียก่อน แล้วประสาอะไรกับคำพูดของบุคคลอื่นที่ไม่ใช่ชาวตาบิอีนเล่า

ท่านอิหม่ามมาลิก ได้กล่าวไว้ว่า  

          “พวกเราทุกคนล้วนเป็นผู้ตอบโต้และเป็นผู้ที่ถูกตอบโต้กันทั้งสิ้น นอกจากผู้ที่เป็นเจ้าของกุโบร นี้เท่านั้น” (หมายถึงท่านร่อซูลุลลอฮฺ  )

 

ท่าน อิหม่ามอั้ชชาฟิอีย์ กล่าวไว้ว่า  

          “เมื่อใดที่คำพูดของกระผมขัดกับคำพูดของท่านร่อซู้ล เมื่อนั้นพวกท่านก็จงยึดเอาคำพูดของท่านร่อซูลุลลอฮฺ เอาไว้ และจงฟาดคำพูดของฉันเข้ากับฝาผนังเสีย”

ท่านอิหม่ามอะฮฺหมัด ได้กล่าวไว้ว่า 

          "ฉันรู้สึกประหลาดใจกับชนกลุ่มหนึ่งซึ่งรู้จักสายรายงาน และรู้จักสภาพความถูกต้องของมัน ที่พากันไปยึดถือตามทรรศนะของท่านซุฟยาน ทั้งๆที่อัลลอฮฺ  ได้ตรัสไว้ว่า

(( فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَن تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ))

"ดังนั้น เหล่าบุคคลผู้ขัดแย้งต่อคำสั่งของเขา ก็จงระวังเอาไว้ว่า

ฟิตนะฮฺจะมาประสบกับพวกเขา  หรือการลงโทษอันเจ็บปวดจะมาประสบกับพวกเขา”

          ฉะนั้นจึงขอเรียนกับบุคคลที่ถูกฟิตนะฮฺเล่นงานโดยการเที่ยวไปติดตามเสาะแสวงหาทรรศนะและข้อผ่อนปรนต่างๆ แล้วนำสิ่งเหล่านี้ไปเผยแพร่ในนิตยสารและหนังสือพิมพ์ หรือตามรายการโทรทัศน์ ว่า พวกเขาต้องมีความยำเกรงต่ออัลลอฮฺ  ในเรื่องเกี่ยวกับตัวของพวกเขา และในเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับพี่น้องของพวกเขา และจะต้องไม่เข้าไปก้าวก่ายในเรื่องที่ไม่ใช่เรื่องเฉพาะทางของตน อันตรายนั้นใหญ่หลวงยิ่งนัก บาปนั้นยิ่งใหญ่หนักหนา และความผิดนั้นมโหฬารเป็นอย่างยิ่ง พวกเขาต้องสำนึกไว้ว่า พวกตนจะต้องถูกสอบสวนในสิ่งที่พวกตนได้พูดและได้เขียนกันไว้ ในวันกิยามะฮฺ  ซึ่งพวกเขาเองก็ไม่มีข้ออ้างอิงใดๆ ต่ออัลลอฮฺ  อีก"

          ส่วนคำอ้างของพวกเขาที่ว่า ไม่อนุญาตให้บังคับผู้คนให้มายึดตามทรรศนะเพียงทรรศนะเดียว เนื่องจากมันเป็นการสร้างความคับแคบแก่ชาวบ้านนั้น  เราขอเรียนกับพวกเขาว่า พวกเราไม่ได้ทำการบังคับให้ผู้คนมายึดตามทรรศนะของบุคคลใดทั้งสิ้นเป็นการเจาะจง นอกจากท่านร่อซู้ล หรือบุคคลที่คำพูดของเขามีความสอดคล้องกับคำพูดของท่านร่อซู้ล จากจำนวนคำพูดต่างๆ ของเหล่านักวิชาการเท่านั้น ซึ่งสิ่งนี้ถือเป็นหน้าที่ของทุกๆ คน พระองค์พระผู้ทรงสูงส่งตรัสไว้ว่า

((وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا  وَاتَّقُوا اللَّهَ  إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ))

"และสิ่งใดที่ท่านร่อซู้ลได้นำมาสู่พวกเจ้าพวกเจ้าก็จงยึดมันไว้

และสิ่งใดที่ท่านร่อซู้ลได้ห้ามปรามพวกเจ้าไว้พวกเจ้าก็จงยุติเสีย

และจงยำเกรงกันต่ออัลลอฮฺ แน่นอนว่าอัลลอฮฺทรงเป็นพระผู้ทรงรุนแรงในการลงโทษ"

          ซึ่งได้มีการกล่าวถึงคำพูดของบรรดาอิหม่ามทั้งสี่ ร่อฮิมะฮุมุ้ลลอฮฺ ไปแล้ว ที่บอกไว้ว่า "ไม่อนุญาตให้ยึดถือคำพูดของพวกท่านเหล่านั้น นอกเสียจากสิ่งที่มีความสอดคล้องกับคำพูดของท่านร่อซู้ล  เท่านั้น" นี่คือสิ่งที่นักวิชาการในประเทศนี้ได้ดำเนินกันไว้ –และการสรรเสริญนั้น เป็นสิทธิของอัลลอฮฺ- ถึงพวกท่านแม้จะยึดถือตามมัซฮับของท่านอิหม่ามอะฮฺหมัดกันในภาพรวม แต่เมื่อใดที่หลักฐานไปปรากฏชัดอยู่กับทรรศนะที่ขัดกับมัซฮับในบางเรื่องบางประเด็น  พวกท่านก็ต้องยึดเอาทรรศนะนั้นไว้ ทั้งนี้ เพื่อเป็นการดำเนินตามหลักฐานนั่นเอง 

          นี่คือ คำชี้ขาดต่างๆ ของพวกท่านใน(หนังสือ) อั้ดดุร่อรุ้ซซะนียะฮฺ และในเล่มอื่นๆ ซึ่งต่างดำเนินตามแนวทางๆ นี้ และละทิ้งแนวทางอื่นจากนี้ไปสิ้น  ส่วนผู้ใดที่ให้ข้อมูลกับผู้คนออกไปว่า อนุมัติให้มีการยึดตามทรรศนะได้ทุกทรรศนะโดยไม่ต้องพิจารณาถึงแหล่งอ้างอิงของทรรศนะนั้นๆ ด้วยข้ออ้างเรื่องการอำนวยความสะดวกต่อผู้คน และการขจัดความยากลำบากออกจากพวกเขานั้น สิ่งนี้ถือว่าเป็นการกระทำที่ผิดโดยชัดเจน  ซึ่งอันที่จริงแล้วความสะดวกนั้น มีอยู่ในการปฏิบัติตามหลักฐาน หาใช่ในการปฏิบัติคัดค้านกับหลักฐานแต่อย่างใด ทั้งนี้ เนื่องจากการกระทำดังกล่าวเป็นการจาบจ้วงต่อสิ่งที่อัลลอฮฺ  และท่านร่อซู้ลของพระองค์ได้ทรงกำหนดไว้เป็นบทบัญญัติ ซึ่งเป็นเรื่องที่สะดวกและง่ายดายอยู่แล้วนั่นเอง

          นี่คือประเด็นที่ต้องการจะสำทับให้ตระหนักเอาไว้ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในเรื่องราวของการตักเตือนกัน ฉันไม่ได้ต้องการอะไรอื่น นอกจากการปรับปรุงให้พัฒนาขึ้นเท่าที่สามารถเท่านั้น และความสำเร็จของฉันนั้นย่อมไม่มีขึ้น นอกจากด้วยกับอัลลอฮฺเท่านั้น พระองค์เท่านั้นที่ฉันมอบหมาย และยังพระองค์เท่านั้นที่ฉันสำนึกผิดกลับตัว

وصلى الله وسلم على نبينا محمد وآله وصحبه

อาบีดีณ   โยธาสมุทร  แปลและเรียบเรียง
 

ที่มาจาก http://www.alfawzan.af.org.sa/node/2290