วะสะฏอ : ความเที่ยงธรรม
อ.อุษมาน ยูโซะ
ความหมายต่างๆของ “วะสะฏอ”
1. วะสะฏอ หมายถึง อัลอัดลุ (ความเที่ยงธรรม)
ความหมายเดิมของ “วะสะฏอ” คือศูนย์กลางระหว่างทิศต่างๆ และทุกทิศจะเกี่ยวพันธ์กับมันอย่างพอเหมาะและสมดุลกัน โดยไม่มีทิศใดเหลื่อมล้ำกว่าทิศอื่นๆ นั่นแหละคือแก่นแท้ของความเที่ยงธรรมและความสมดุลที่น่าชื่นชมตามการอธิบายของท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม
รากฐานของ วะสะฏียะฮฺ คือความเที่ยงธรรม โดยที่นโยบายของอัลกุรอานและสุนนะฮฺของท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม วางอยู่บนหลักแห่งความเที่ยงธรรม
อัลลอฮฺ ตรัสความว่า
“จงกล่าวเถิด (โอ้มุฮัมมัด ว่า) พระผู้อภิบาลของฉันได้สั่งกำชับฉันให้ปฏิบัติอย่างเที่ยงธรรม”
(สูเราะฮฺ อัลอะอฺรอฟ 29)
หมายถึงเที่ยงธรรมในทุกๆสิ่งและกับทุกๆคน แม้กระทั่งผู้ปฏิเสธศรัทธาที่เป็นศัตรูกับอิสลาม
อัลลอฮฺ ตรัสความว่า
“โอ้ผู้ศรัทธาทั้งหลาย พวกเจ้าจงเป็นผู้ค้ำชูความเที่ยงธรรมเพื่ออัลลอฮฺในทุกการเป็นพยานของพวกเจ้า และจงอย่าให้การเกลียดชังพวกหนึ่งพวกใดทำให้พวกเจ้าไม่เที่ยงธรรม พวกท่านจงมีความเที่ยงธรรมต่อทุกฝ่ายเถิด เพราะความเที่ยงธรรมของพวกเจ้าจะเป็นสิ่งที่ใกล้กับความยำเกรงกว่า และพวกเจ้าจงยำเกรงต่ออัลลอฮฺเถิด แท้จริงอัลลอฮฺทรงรอบรู้อย่างลึกซึ้งในการกระทำของพวกเจ้า”
(สูเราะฮฺ อัลมาอิดะฮฺ 8)
ความเที่ยงธรรมเป็นรากฐานของความเป็นเอกภาพและความปรองดองของประชาชาติ หากประชาชาติใดไม่มีความเที่ยงธรรมในหมู่พวกเขา โดยเฉพาะผู้นำกับสังคม ประชาชาตินั้นก็จะเกิดความระส่ำระสายและความแตกแยก
ความเที่ยงธรรมของ “อุมมะตัน วะสะฏอ” เป็นรากฐานของ “อุมมะฮฺ วาฮิดะฮฺ” และเป็นเงื่อนไขของความปรองดอง ความสงบสุข และความก้าวหน้าของประชาชาติที่ควรได้รับการขนานนามว่า “ค็อยรุ อุมมะฮฺ” หมายถึง “ประชาชาติที่ดีเลิศ”
ความเที่ยงธรรมของ “อุมมะตัน วะสะฏอ” โดยเฉพาะระหว่างผู้ปกครองกับราษฏร เป็นรากฐานของความสงบสุขของชีวิตระหว่างมนุษยชาติบนโลกนี้ จะนำความจำเริญสู่สังคม ทั้งด้านเศรษฐกิจ ความสำเร็จด้านการปกครอง และความสันติสุขในสังคม รวมทั้งความเจริญก้าวหน้าในการพัฒนาประเทศในทุกๆด้าน วัลลอฮุลมุวัฟฟิก หากปราศจากความเที่ยงธรรมความสงบสุขก็ย่อมจะไม่เกิดขึ้น
2. วะสะฏอ หมายถึง อัลคอยรฺ (ดีงามที่สุด)
คำว่า “วะสะฏอ” ถูกอธิบายด้วยคำว่า “อัลคอยรฺ” หมายถึงความดีงาม ท่านอิบนุ อับบาส มุญาฮิด สะอีด บิน ญุเบร เกาะตาดะฮฺ และท่านอื่นๆ ได้กล่าวอธิบายความหมายของอายะฮฺอัลกุรอานที่ว่า (قَالَ أَوْسَطُهُمْ) ในอายะฮฺข้างต้นว่า ( أَعْدَلُهُمْ وَخَيْرُهُمْ ) หมายถึง “ผู้ที่เที่ยงธรรมที่สุดและดีที่สุดในหมู่พวกเขา” การให้ความหมายดังกล่าวแก่ประชาชาตินบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม สอดคล้องกับการขนานนามพวกเขาของอัลลอฮฺ ในอายะฮ์
(อิบนุกะษีร, ตัฟสีรอัลกุรอาน อัลอะซีม 8/196)
“(โอ้ประชาชาติมุฮัมมัด ผู้เป็น อุมมะตันวะสะฏอ) พวกเจ้าเป็นประชาชาติที่ดีที่สุดซึ่งถูกกำเนิดขึ้นเพื่อผลประโยชน์ของมนุษย์ชาติ ซึ่ง (หน้าที่หลักของพวกเจ้าบนโลกนี้คือ) พวกเจ้าต้องเชิญชวนผู้คนให้ปฏิบัติในสิ่งที่เป็นมะอฺรูฟ ห้ามปรามมิให้พวกเขาปฏิบัติสิ่งที่เป็นมุนกัร และศรัทธาต่ออัลลอฮฺ”
(สูเราะฮฺ อาลิอิมรอน 110)
จากความหมายของอายะฮฺข้างต้นทำให้เข้าใจว่า
1. ระดับและสถานะของ “อุมมะตัน วะสะฏอ” คือ “ค็อยรุอุมมะฮฺ” หมายถึงประชาชาติที่ดีที่สุดในทุกมิติ เพราะนโยบายของประชาชาติที่ดีเลิศคือ “วะสะฏอ” หมายถึง มีความเที่ยงธรรมและมีดุลภาค และความเป็น “วะสะฏียะฮฺ” ที่วางอยู่บนพื้นฐานแห่งความเที่ยงธรรมในทุกมิติจะนำพาประชาชาติสู่ระดับ “ค็อยรุอุมมะฮฺ” (ประชาชาติที่ดีเลิศ)
2. ภารกิจหลักของ “ค็อยรุอุมมะฮฺ” (ประชาชาติที่ดีเลิศ) ถูกส่งมาเพื่อค้ำจุนผลประโยชน์ของมนุษย์ด้วยหลักแห่งความเมตตาแห่งอิสลาม โดยคอยคุ้มครองดูแลเพื่อให้สิ่งดีงามต่างๆ ได้เกิดขึ้นในชีวิตมนุษย์ผ่านการดะวะฮฺและเชิญชวนสู่ความดี และห้ามปรามจากการกระทำความชั่ว
3. การยืนหยัดของสิ่งดีงามและการอ่อนตัวของสิ่งชั่วช้าบนโลกนี้ เป็นเงื่อนไขหนึ่งที่จะทำให้ความเจริญรุ่งเรืองได้เกิดขึ้นอย่างแท้จริงในการดำเนินชีวิตของมนุษย์ที่มีรากฐานของการศรัทธาต่ออัลลอฮฺ ผู้ทรงเดชานุภาพและทรงเมตตา
3. วะสะฏอ หมายถึง อัฟฎ็อล (ประเสริฐที่สุด)
ความหมายอีกประการหนึ่งของ “วะสะฏอ” คือ “อัฟฎ็อล” หมายถึง "ประเสริฐที่สุด หรือดีที่สุด” ดังคำพูดของท่านอบูบักร อัศศิดดีกเกี่ยวกับสถานะของชาวกุเรชว่า
( هُمْ أَوْسَطُ العَرَبِ نَسَبًا وَدَارًا )
“ชาวกุเรชคือชนเผ่าอาหรับที่มีสถานะประเสริฐที่สุดทั้งด้านสายตระกูลและสถานที่พำนัก”
(อัลบุคอรีย์, เศาะฮีห อัลบุคอรีย์ เลขที่ 6830 อะหมัด, อัลมุสนัด เลขที่ 391)
หมายความว่า เป็นประชาชาติของท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลัม เป็นประชาชาติที่ประเสริฐที่สุด เพราะคำว่า “ค็อยรุ อุมมะฮฺ” มีความหมายเช่นเดียวกับคำว่า “อัฟฎ็อล อุมมะฮฺ” หมายถึง ประชาชาติที่ดีที่สุด
4. “วะสะฏอ” หมายถึง “อุลูว์” และ “ริฟอะฮฺ”
คำว่า “วะสะฏอ” ยังถูกอธิบายด้วยคำว่า “อัลอุลูว์” และ “อัลริฟอะฮฺ” ที่มีความหมายว่า “สูงสุด และยอดสุด” โดยอิงจากหะดีษที่ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้กล่าวไว้ว่า
( فَإِذَا سَأَلْتُمُ اللهَ، فَاسْأَلُوهُ الفِرْدَوْسَ، فَإِنَّهُ أَوْسَطُ الجَنَّة )
“ดังนั้น เมื่อพวกเจ้าร้องขอต่ออัลลอฮฺ พวกเจ้าจงร้องขอสวรรค์ฟิรเดาส์ เพราะแท้จริงมันเป็นสวรรค์ชั้นยอดสุด”
หมายความว่า ประชาชาติของนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัมเป็นประชาชาติที่สูงส่ง เพราะอิสลามเป็นศาสนาที่สูงส่ง
(เศาะฮีหฺอัลบุคอรีย์ หมายเลข 2790)
ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัมกล่าวว่า
( الْإِسْلاَمُ يَعْلُوْ وَلَا يُعْلَى )
“อิสลามเป็นศาสนาที่สูงส่งและไม่มีศาสนาใดเหนือกว่าศาสนาอิสลาม”
(มุสนัดอัลเรายานีย์ หมายเลข 783, สุนันอัดดาเราะกุฏนีย์ หมายเลข 3620, อัลสุนัน อัลกุบรอว์ ของอัลบัยฮะกีย์ หมายเลข 12155, เศาะฮีหฺ อัลญามิอฺ อัลเศาะฆีร หมายเลข 2778)
