สตรีมุสลิมในอุดมคติ


 

ผศ.ดร.สุชาติ เศรษฐมาลินี

 

          ภาพลักษณ์ของสตรีมุสลิมที่มักปรากฏตามสื่อส่วนใหญ่ คือ สตรีคลุมผม แต่งตัวมิดชิด และบ้างก็ปิดหน้าปิดตา ทำให้คนทั่วไปมักจินตนาการไปต่างๆ นานาได้ว่า สตรีมุสลิมเป็นพวกหัวเก่าคร่ำครึ ไปจนถึงสังคมมุสลิมเป็นสังคมที่ค่อนข้างกดขี่ผู้หญิง


 

          ดร.มุฮัมหมัด อาลี อัล-ฮาชิมี ได้เขียนหนังสือที่มีชื่อเสียงเกี่ยวกับสตรีมุสลิมในอุดมคติของอิสลามไว้อย่างน่าสนใจว่า บทบาทของสตรีมุสลิมนั้นไม่ใช่เพียงแค่อยู่บ้านดูแลลูกๆ และเอาใจใส่งานบ้านเท่านั้น สตรีมุสลิมยังต้องสวมบทบาทสำคัญดุจดั่งวีรสตรีในการเผยแพร่อิสลามและบทบาทอื่นๆ แทบทุกมิติของชีวิต เพื่อสร้างสรรค์ความสุขให้กับครอบครัวและสังคม

          เป็นที่ประจักษ์ชัดว่า สตรีมุสลิมในอุดมคตินั้น จะเดินตามทางนำแห่งอิสลามอันเต็มไปด้วยความบริสุทธิ์ สร้างสรรค์ มีชีวิตชีวา และตื่นตัวอยู่เสมอ เธอต่างตระหนักรู้ในหน้าที่ที่มีต่อพระผู้เป็นเจ้า ต่อตัวเอง ต่อพ่อแม่ ต่อสามีและลูกๆ ต่อญาติพี่น้อง รวมทั้งเพื่อนบ้านและสังคมโดยส่วนรวม กล่าวคือ

 

          1. ศรัทธาในอัลลอฮฺ  และวันฟื้นคืนชีพ คือ เธอเคารพภักดีต่อพระผู้เป็นเจ้า เชื่อฟังในคำสั่งใช้และหันห่างจากคำสั่งห้ามของพระองค์ เธอยอมรับในการกำหนด ขอความคุ้มครองและขออภัยโทษจากพระองค์ เธอตระหนักถึงภาระหน้าที่ที่มีต่ออัลลอฮฺ  และพยายามกระทำทุกอย่างเพื่อความพอพระทัยของพระองค์ เธอเข้าใจดีถึงความหมายของการเป็นทาสรับใช้อัลลอฮฺ  และสนองตอบต่อศาสนาที่แท้จริง เธอมีความสุขกับการกระทำความดีและละเว้นจากความชั่วร้ายทั้งมวลเท่าที่เธอจะทำได้ เธอตื่นตัวต่อความเป็นไปของโลกนี้และรู้เท่าทันกับดักของซัยฏอนมารร้าย


 

           2. เธอตระหนักในหน้าที่ที่มีต่อตัวเธอเอง เธอเข้าใจว่าเธอคือมนุษย์ที่ประกอบด้วยร่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณ ซึ่งแต่ละส่วนมีความต้องการและข้อผูกพันของตัวเอง ดังนั้น เธอจึงพยายามที่จะรักษาสมดุลระหว่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณ เธอจึงไม่มุ่งเพียงด้านใดด้านหนึ่งแล้วทำให้ส่วนที่เหลือเสียหาย โดยใช้อิสลามเป็นทางนำที่มีรากฐานจากอัลกุรอานและแนวทางอันดีงามตามที่ท่านนบีมุฮัมหมัด  ได้ให้ไว้เป็นแบบฉบับ


 

          3. เธอเอาใจใส่ดูแลรูปร่างภายนอกโดยไม่ใส่ใจอยู่กับการอวดโฉม แต่มุ่งให้ความสำคัญกับคุณค่าภายใน เพื่อสร้างความสมดุลทั้งทางด้านร่างกายและความคิด ความมีเหตุผลและพฤติกรรมทั้งหลาย เธอจะไม่ยอมให้ร่างกายและจิตใจห่างเหินไปจากมิติทางจิตวิญญาณ เธออุทิศทุ่มเทกับการพัฒนาทางจิตวิญญาณและชำระล้างผ่านการละหมาด การรำลึกถึงพระเจ้าอยู่เสมอ (ซิเกรฺ) และการอ่านอัลกุรอาน เพื่อรักษาบุคลิกภาพที่ดีของความเป็นสตรีมุสลิม


 

           4. เธอปฏิบัติต่อพ่อแม่ด้วยความเมตตาอ่อนโยนและความเคารพ เธอรู้ดีถึงสถานภาพของตัวเองและหน้าที่ที่เธอต้องปฏิบัติต่อท่านทั้งสอง เธอให้การเชื่อฟัง ให้ความเคารพและให้ความรักเอาใจใส่ท่านทั้งสองอย่างเต็มที่


 

           5. เธอคือภรรยาในอุดมคติของสามี ที่มีความเฉลียวฉลาด ให้ความเคารพ เชื่อฟังในสิ่งที่ดี อดทน และให้ความรักและสิ่งที่สามีพึงพอใจ รวมถึงการให้เกียรติต่อครอบครัวและญาติฝ่ายสามี เธอปกปิดความลับ และให้การช่วยเหลือแก่เขาสู่แนวทางที่ดีงาม เกรงกลัวต่ออัลลอฮฺ  เธอเติมเต็มหัวใจของเขาด้วยความสุข สงบและชุ่มชื่นใจ


 

          6. เธอรักในลูกๆ เป็นแม่ที่มีแต่ความเอื้ออาทร ให้ความรักและความเมตตาต่อลูกๆ สั่งสอนให้พวกเขาได้เติบโตเป็นมุสลิมที่สมบูรณ์พร้อมด้วยความศรัทธา การมีทัศนคติและศีลธรรมที่ดีงาม เธอให้ความรักความเมตตาและยุติธรรมต่อลูกเขยหรือลูกสะใภ้ รวมถึงการให้ข้อแนะนำและการปฏิบัติดีต่อพวกเขาเพื่อการสร้างความรักและสายสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน


 

         7. เธอเชื่อมสัมพันธ์กับญาติๆ อย่างสม่ำเสมอ และปฏิบัติต่อพวกเขาเป็นอย่างดี และหมั่นย้ำเตือนให้พวกเขาอยู่ในแนวทางของอิสลาม


 

          8. เธอเอาใจใส่ต่อเพื่อนบ้าน และปฏิบัติดีต่อพวกเขา เธอตระหนักดีถึงสิทธิของเพื่อนบ้านที่มีต่อเธอ ดังที่ท่านเทวทูตญิบรีลได้ย้ำเน้นอย่างหนักแน่นต่อท่านนบีมุฮัมหมัด ให้ปฏิบัติต่อเพื่อนบ้านเหมือนดั่งคนในครอบครัว 

         ดังนั้น เธอจึงอยากให้เพื่อนได้รับสิ่งที่ดีงามดั่งเช่นที่เธอปรารถนาอยากจะได้รับเช่นกัน เธอจึงรู้จักเอาใจเขามาใส่ใจเรา และละเลยไม่ใส่ใจในข้อบกพร่องหรือความผิดที่อาจจะทำให้เพื่อนบ้านรู้สึกอับอาย เธอมอบความสัมพันธ์ด้วยความรักอันบริสุทธิ์แก่ทุกคนเพื่ออัลลอฮฺ  เธอจึงมีความจริงใจ ความอดทน และความเอื้ออาทรต่อเพื่อนร่วมโลก ทักทายทุกคนด้วยความยิ้มแย้มและชื่นชมทุกครั้งเมื่อพบกัน

         9. ในด้านสังคม เธอคือกลุ่มคนที่เป็นตัวอย่างขั้นสูงของผู้มีศีลธรรมและความรับผิดชอบต่อสังคม เพราะการเอาใจใส่ศึกษาเข้าถึงหลักการอิสลามอย่างแท้จริง ดังนั้น เธอจึงมีนิสัยและจรรยามารยาทอันงดงามที่ขัดเกลาจิตวิญญาณเธอให้สูงส่งและมีลักษณะทางสังคมที่โดดเด่น

♥ เธอมองโลกในแง่ดี มีทัศนคติที่ดี และมีแต่ความจริงใจต่อผู้คนโดยทั่วไป 

♥ เธอไม่เป็นคนคดโกงหลอกลวงหรือชอบนินทาผู้อื่นลับหลัง แต่กลับแนะนำแต่สิ่งที่ดีแก่ผู้อื่น รักษาคำมั่นสัญญา 

♥ เธอเป็นคนที่ไม่ชอบโอ้อวดและเอารัดเอาเปรียบหรือชอบตัดสินผู้อื่น 

♥ เธอไม่เคยชื่นชอบเมื่อผู้อื่นประสบกับความยากลำบาก และไม่ชอบเหยียดหยามล้อเลียนผู้อื่น

♥ เธอให้ความสุภาพอ่อนน้อม คอยต่อสู้เพื่อผลประโยชน์ของผู้อื่น และปกป้องอันตรายที่อาจเกิดแก่ผู้อื่น คอยช่วยเหลือผู้ที่กำลังประสบกับความเดือดร้อน ไม่เคยเป็นผู้ที่มีแต่ความอิจฉาริษยาหรือหยิ่งผยอง 

♥ เธอเป็นผู้อ่อนน้อมถ่อมตน เป็นคนเข้าคนได้ง่าย ร่าเริง ทำให้คนที่อยู่ใกล้มีแต่ความสุขอยู่เสมอ และแต่งตัวด้วยความสุภาพเรียบร้อยตามหลักการอิสลาม

♥ เธอสนใจในเรื่องราวที่เกิดขึ้นต่อสังคมมุสลิม ให้เกียรติแก่แขก เอาใจใส่ผู้อื่นมากกว่าตัวเอง 

♥ เธอหมั่นตรวจสอบนิสัยและพฤติกรรมของเธออยู่เสมอว่ายังอยู่ในกรอบหรือออกนอกลู่นอกรอยอิสลามมากน้อยเพียงใด 

♥ เธอให้เกียรติผู้อาวุโส ไม่มองไปยังบ้านผู้อื่นนอกจากบ้านของตัวเอง 

♥ เธอเลือกงานที่เหมาะสมกับลักษณะความเป็นผู้หญิง และไม่เลียนแบบผู้ชาย

♥ เธอเรียกร้องเชิญชวนผู้อื่นสู่สัจธรรม หมั่นเพียรปฏิบัติแต่ความดีและละเว้นความชั่ว 

♥ เธอเผยแพร่เชิญชวนด้วยความฉลาดหลักแหลม 

♥ เธอคบหาแต่หญิงที่ดี ไม่รีรอที่จะช่วยให้คนคืนดีกัน และหมั่นเยี่ยมเยียนคนป่วยตามหลักคำสอนของอิสลาม

          จึงไม่เป็นที่สงสัยเลยว่า สตรีมุสลิม คือ ตัวอย่างของความงดงามอย่างที่สุดของความเป็นผู้หญิงในสังคม นอกเหนือจากคุณลักษณะที่กล่าวมาทั้งหมดข้างต้น สตรีมุสลิมยังเป็นผู้มีความชาญฉลาด มีหัวใจอันบริสุทธิ์ และจิตวิญญาณอันสูงส่ง เธอมีความตระหนักอย่างลึกซึ้งต่อบทบาทของชีวิตเธอ และเป็นที่แน่นอนว่า ผู้หญิงที่มีคุณลักษณะขั้นสูงทั้งทางการพัฒนาด้านสติปัญญา จิตใจ จิตวิญญาณ และความมีศีลธรรมเหล่านี้ ย่อมเป็นลักษณะอันสูงส่งของความเป็นมนุษย์ที่สมควรได้รับการยกย่อง สิ่งนี้นับเป็นความสำเร็จทางวัฒนธรรมสำคัญของมนุษยชาติที่แสดงถึงการเติบโตและการแสดงบทบาทที่สำคัญของการมีชีวิตอยู่

          ความหวังอันยิ่งใหญ่ที่อยากจะฝากไว้กับสตรีมุสลิม คือ การตระหนักในบทบาทหน้าที่อันสำคัญของตัวเธอเอง การต้องสร้างความเข้มแข็งในการธำรงอัตลักษณ์ของความเป็นอิสลามให้มากยิ่งขึ้น ไม่ว่าพวกเธอจะอยู่ที่ไหน หรืออยู่ในสภาพแวดล้อมเช่นไรก็ตาม เพราะด้วยการยึดมั่นในอัตลักษณ์ของความเป็นอิสลามเท่านั้น ที่จะทำให้หมู่มวลสตรีมุสลิมได้เกิดความตระหนัก ในเป้าหมายอันสูงส่ง มีความจริงใจ และอุทิศชีวิตให้กับอิสลาม ซึ่งมีวัฒนธรรมที่โดดเด่น สิ่งนี้จะเป็นตัวสร้างคุณูปการต่อการฟื้นฟูประชาชาติอิสลาม (อุมมะฮฺ) ที่พวกเธอดำรงอยู่และจะได้ช่วยกันพัฒนาสังคมประเทศชาติที่พวกเธอได้อาศัยสืบไป

         อุดมคติ คือ สิ่งสมบูรณ์ที่เราล้วนใฝ่ฝันหา ถึงแม้ว่าในสภาพปัจจุบัน สตรีมุสลิมจำนวนมากอาจยังไม่อาจเข้าถึงความสมบูรณ์เพียบพร้อมดังกล่าว แต่ในฐานะที่มุสลิมทุกคนต่างมีอิสลามเป็นทางนำ ผู้เขียนเชื่อมั่นว่า พวกเธอต่างพยายามที่จะก้าวสู่อุดมคติดังกล่าวอย่างแน่นอน…หากจะเป็นพระประสงค์ของพระผู้เป็นเจ้า (อินชาอัลลอฮฺ)

    หมายเหตุ: เรียบเรียงจาก Muhammad ’Ali Al-Hashimi. 2005. The Ideal Muslimah: The True Islamic Personality of the Muslim Women defined in the Qu’ran and Sunnah. NC: International Islamic Publishing House.

ที่มา: วารสาร “ที่นี่สำนักจุฬาราชมนตรี”