ฮะยาอ์ (ความละอาย)
ดร.มุฮัมมัด บินมุซัฟฟิรฺ บินฮุเซน อัฏเฏาะวีล อัซซะฮฺรอนี
ฮะยาอ์ (ความละอาย) เป็นลักษณะอันดีงามอย่างหนึ่ง มันป้องกันคนมิให้ทำสิ่งที่ไม่ถูกต้อง และคุ้มครองเขาให้พ้นจากการตกลงไปสู่โลกแห่งความชั่วและการสร้างความเสียหาย
ฮะยาอ์ (ความละอาย) คือ การงดเว้นจากการทำสิ่งใดที่จิตใจไม่ยอมรับและสามัญสำนึกปฏิเสธ มันเป็นการงดเว้นจากการทำสิ่งที่ทั้งพระผู้ทรงสร้างและมนุษย์ไม่พึงพอใจ ดังนั้น ฮะยาอ์จึงเป็นผู้คุ้มครองคนไม่ให้ก้าวข้ามขอบเขตของอิสลาม
ฮะยาอ์ (ความละอาย) เป็นข้อพิสูจน์อันชัดเจนว่า ใครคนใดมีลักษณะทางศีลธรรมและความศรัทธาอย่างไร ? ท่านนบีมุฮัมหมัด 
ได้กล่าวว่า
“ความละอายเป็นส่วนหนึ่งของความศรัทธา”
(บันทึกโดยอัตติรฺมีซี)
ในอีกฮะดิษหนึ่ง ท่านกล่าวว่า
“หนึ่งในคำสอนของบรรดานบีที่มายังผู้คนก็คือ ถ้าท่านไม่รู้สึกละอาย ดังนั้น จะทำอะไรก็ทำไปตามที่ท่านต้องการ”
(บันทึกโดยอัลบุคอรี)
ผู้ศรัทธาต้องมีคุณสมบัติแห่งความละอายนี้โดยการปฏิบัติตามแบบอย่างของท่านนบีมุฮัมหมัด ผู้เป็นแบบอย่างที่ดีที่สุดในเรื่องความละอาย อบูสะอี๊ด อัลคุดรี กล่าวถึงท่านนบีมุฮัมหมัด ว่า
“ท่านนบี มีความละอายมากกว่าหญิงสาวบริสุทธิ์ในห้องส่วนตัวของเธอเสียอีก
และถ้าท่านเห็นสิ่งใดที่ท่านไม่ชอบ เราจะเห็นความรู้สึกนั้นบนใบหน้าของท่าน”
(บันทึกโดยอัลบุคอรี)
อิสลามส่งเสริมคนให้ปฏิบัติคุณธรรมแห่งความละอาย และท่านนบี ได้อธิบายว่า ลักษณะนิสัยอันสูงส่งและดีงามนี้เป็นลักษณะอันโดดเด่นที่ทำให้เห็นอิสลามได้เด่นชัด ท่านกล่าวว่า
“ทุกศาสนามีจริยธรรมของตนเอง และจริยธรรมของอิสลาม คือ ฮะยาฮ์(ความละอาย)”
(บันทึกโดยอิบนุมาญะฮฺ)
ฮะยาอ์(ความละอาย)ที่ถูกอ้างถึงในฮะดิษของท่านนบี นั้น “ไม่ได้นำสิ่งใดมา นอกไปจากความดี” (บันทึกโดยอัลบุคอรี) มันเป็นหนทางหนึ่งที่นำพามนุษย์ไปสู่สวรรค์โดยพระประสงค์ของอัลลอฮฺ ในทำนองเดียวกัน การไม่มีความละอายก็นำพามนุษย์ไปสู่นรก
ดังที่ปรากฏอยู่ในฮะดิษที่รายงานโดยอบูฮุรอยเราะฮฺว่า
“ความละอายเป็นส่วนหนึ่งของความศรัทธา และความศรัทธาที่สมบูรณ์อยู่บนสวรรค์
แต่ความลามกเป็นส่วนหนึ่งของความหยาบกระด้างของหัวใจ และความหยาบกระด้างของหัวใจอยู่ในนรก”
(บันทึกโดยอัตติรฺมีซี)
อบูฮุรอยเราะฮฺยืนยันความหมายเดียวกันนี้ไว้ในอีกฮะดิษหนึ่งซึ่งท่านนบี กล่าวว่า
“ความศรัทธามีมากกว่า 60 สาขา ที่ดีที่สุดของมันคือ
ลาอิลาฮะ อิลลัลลอฮฺ (ไม่มีพระเจ้าอื่นใดที่คู่ควรแก่การเคารพสักการะ นอกจากอัลลอฮฺ)
ที่ต่ำที่สุดของมัน ก็คือการเอาสิ่งที่เป็นอันตรายออกจากทางเดิน และฮะยาอ์เป็นส่วนหนึ่งของความศรัทธา”
(บันทึกโดยอัลบุคอรี)
อับดุลลอฮฺ บินอุมัรฺ รายงานว่า ครั้งหนึ่งท่านนบี ได้เดินผ่านชาวอันซอรีคนหนึ่ง ซึ่งกำลังตักเตือนพี่น้องของเขาเกี่ยวกับเรื่องความละอาย เมื่อเห็นเช่นนั้นท่านนบี จึงกล่าวว่า
“ปล่อยเขา เพราะความละอายเป็นส่วนหนึ่งของความศรัทธา”
(บันทึกโดยอัลบุคอรี และอิมามมาลิกใน “มุวัฏเฏาะอฺ”)
ท่านนบี ยังได้กล่าวอีกว่า
“มีลักษณะ 5 ประการ ที่อาจถูกเรียกว่าซุนนะฮฺ (การปฏิบัติ) ของบรรดารอซูลของอัลลอฮฺ นั่นคือ
ความละอาย ความอดทนอดกลั้น การขลิบหนังปลายอวัยวะเพศ น้ำหอม และการแต่งงาน”
(บันทึกโดยอัตติรฺมีซี และอัลอัลบานี ใน “อิรฺวาอฺ อัลฆอลีล” 1/117)
ความละอาย (ฮะยาอ์) เป็นคุณลักษณะอันน่ายกย่องที่อัลลอฮฺ 
ทรงรักที่จะเห็นในมนุษย์ที่พระองค์ทรงสร้างมา และใครก็ตามที่อัลลอฮฺทรงรักก็จะเป็นที่รักของผู้คนด้วย
อิบนุอับบาส รายงานว่า ท่านนบี ได้พูดกับคนผู้หนึ่งที่นั่งรวมอยู่กับท่านว่า
“ท่านมีลักษณะ 2 ประการที่อัลลอฮฺทรงรัก นั่นคือ ความอดทนอดกลั้น และความละอาย”
(บันทึกโดยอิบนุมาญะฮฺ)
ที่มา : Healing of the heart (การเยียวยาหัวใจ)
