การศรัทธาต่อพระเจ้ากับการสร้างเสริมสุขภาพจิต

 
 

    สุขภาพจิตที่ดี เป็นปัจจัยสำคัญ อัลลอฮฺ ผู้ทรงสร้างมนุษย์ ตรัสว่า
 

“ผู้ที่ศรัทธาและมีจิตใจที่สงบด้วยการรำลึกถึงอัลลอฮฺ พึงทราบเถิดด้วยการรำลึกถึงอัลลอฮฺ ทำให้จิตใจสงบ”
 

(กุรอานซูเราะฮฺอัรเราะอฺดุ 13: 28)


 

        การศรัทธาต่ออัลลอฮฺ จึงเป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุดต่อการเสริมสร้างสุขภาพจิตมนุษย์ การศรัทธาต่ออัลลอฮฺในที่นี้ รวมถึงศรัทธาต่อลิขิตของพระองค์ การมอบหมายต่อพระองค์ และการสอบสวนของพระองค์ในวันฟื้นคืนชีพ
 

         ความศรัทธาต่ออัลลอฮฺทำให้มุอฺมินเป็นมิตรกับทุกสรรพสิ่งที่อัลลอฮฺทรงสร้าง ไม่ว่าจะเป็นมนุษย์ สัตว์ สิ่งแวดล้อม หรือสิ่งอื่นใด เพราะอัลลอฮฺบัญชาใช้ให้ทำความดีต่อทุกสิ่งทุกอย่าง ผู้ศรัทธาจึงมิอาจคิดร้ายต่อผู้อื่นและสรรพสิ่งทั้งมวล
 

อัลลอฮฺ ตรัสว่า
 

“ดังนั้น พวกเจ้าจงชั่งตวงให้ครบบริบูรณ์ซึ่งเครื่องชั่งเถิด และจงอย่าให้ขาดแก่เพื่อนมนุษย์ซึ่งบรรดาสิ่งของของพวกเขา

และจงอย่าได้ก่อความเสื่อมเสียในแผ่นดิน หลังจากที่มีการปรับปรุงมันดีแล้ว นั่นแหละเป็นสิ่งที่ดียิ่งแก่พวกท่าน หากพวกท่านเป็นผู้ศรัทธา”
 

(กุรอานซูเราะฮฺอัลอะรอฟ 7: 85)

         นอกจากนั้น ความศรัทธาต่ออัลลอฮฺยังทำให้เกิดความอบอุ่นใจ ไม่รู้สึกโดดเดี่ยวเดียวดาย อันเป็นสาเหตุประการหนึ่งที่สำคัญของปัญหาโรคจิต การศรัทธาต่ออัลลอฮฺทำให้ผู้ศรัทธารู้สึกว่า เขามีอัลลอฮฺผู้ทรงยิ่งใหญ่ สูงส่ง และทรงเดชานุภาพเป็นที่พึ่ง เขามิได้อยู่อย่างโดดเดี่ยว แต่ทว่าอยู่ในความดูแลรักษาของพระองค์ และการช่วยเหลือของพระองค์ ดังนั้นเขาจึงปลอดจากความหวาดกลัวใดๆ อัลลอฮฺทรงกล่าวกับผู้ศรัทธา ความว่า

“และพระองค์จะอยู่พร้อมกับพวกเจ้าเสมอ ไม่ว่าพวกเจ้าจะอยู่แห่งหนใด และอัลลอฮฺทรงเห็นในสิ่งที่พวกท่านกระทำ”
 

(กุรอานซูเราะฮฺอัลหะดีด 57: 4)

อิสลามจึงบัญญัติให้สมาชิกในสังคมปฏิบัติต่อกันด้วยดี ให้รักกันเสมือนหนึ่งพี่น้องกัน ท่านนบีมุฮัมหมัด  กล่าวว่า

“อุปมาความรักใคร่กลมเกลียว ความเมตตา และเอื้ออาทรระหว่างศรัทธาชนนั้น

อุปมัยดั่งร่างกายหนึ่ง เมื่อมีอวัยวะหนึ่งเจ็บปวด ส่วนอื่นของร่างกายก็พลอยนอนไม่หลับและป่วยไข้ไปด้วย”
 

(บันทึกโดยมุสลิม)

         จะเห็นได้ว่า มุสลิมจะผูกพันกับเรื่องศาสนามาก เนื่องจากมุสลิมมีการดำเนินชีวิตตามวิถีทางของศาสนาตลอดเวลา ฉะนั้น มุสลิมจะมีสุขภาพที่ดีได้จะต้องมีความศรัทธาในพระองค์อัลลอฮฺ ยอมรับโดยดุษฎีต่อพระองค์ ปฏิบัติตามสิ่งที่พระองค์ทรงใช้ และงดเว้นสิ่งที่พระองค์ทรงห้าม ดังนั้น มุสลิมจะถือว่าสุขภาพดี ต้องมีความสัมพันธ์ที่ดีในมิติ ต่อไปนี้

         1) ฮับลุม มินัลลอฮฺ คือ มิติด้านความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างมนุษย์กับอัลลอฮฺ มีความศรัทธาต่ออัลลอฮฺผู้ทรงสร้าง ผู้ทรงรอบรู้ ผู้ทรงทำให้เกิด ผู้ทรงทำให้ตาย ผู้ทรงทำให้เจ็บป่วยและทำให้หายป่วย มุสลิมต้องยึดมั่นในพระองค์ ปราศจากภาคีอื่นใด บุคคลที่มีความสัมพันธ์ด้านนี้อย่างสมบูรณ์จะเป็นผู้ที่มีสุขภาวะทางจิตวิญญาณที่ดี (Spiritual well-being)

          2) ฮับลุม มินัลอาละมีน คือ มิติด้านความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อม มนุษย์สามารถปรับตัวกับสังคมสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงได้ดี อยู่กับสังคมได้โดยไม่มีข้อขัดแย้งหรือสามารถแก้ไขความขัดแย้งได้ดี มีความสัมพันธ์ที่ดีกับครอบครัวและชุมชน สามารถทำนุบำรุงสังคมให้สงบสุข ใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม บุคคลที่มีความสัมพันธ์ด้านนี้อย่างสมบูรณ์ย่อมเป็นผู้ที่มีสุขภาพด้านจิตใจและสังคมดีไปด้วย (Mental and Social well-being)

          3) ฮับลุม มินนัฟซี คือ มิติด้านความสัมพันธ์ที่ดีของมนุษย์ที่มีต่อตัวเอง มนุษย์รู้จักดูแลตนเอง รับผิดชอบตัวเอง กินอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ พักผ่อนให้เพียงพอ ไม่ทำร้ายตนเองทั้งทางตรง (Suicide, Self injury) และทางอ้อม (Para suicide) เช่น การดื่มเหล้า เสพของมึนเมายาเสพติด การขับรถซิ่ง การทำซินา (ผิดประเวณี) การมีพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆ ฯลฯ มนุษย์ที่มีความรับผิดชอบต่อตนเอง มีความสัมพันธ์ที่ดีต่อตัวเอง เช่นนี้ย่อมทำให้มีสุขภาพกายและจิตใจดีไปด้วย (Physical and Mental well-being) 

          ที่มา : การบูรณาการองค์ความรู้บทบัญญัติศาสนาอิสลามกับการสร้างเสริมสุขภาพ: สุขภาพจิต, โครงการสร้างเสริมสุขภาพตามวิถีมุสลิมในจังหวัดชายแดนใต้ สถาบันวิจัยระบบสุขภาพภาคใต้ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ปี 2551 โดย คณะทำงานวิชาการและวิจัย สมาคมจันทร์เสี้ยวการแพทย์และสาธารณสุข