องค์ประกอบของอีมาน
อับดุลอะซีซ บิน มัรซูก อัฏ-เฏาะรีฟีย์
อีมาน (ความศรัทธา) คือ วาจา การปฏิบัติ และความเชื่อมั่น สามประการนี้คือองค์ประกอบของอีมาน ซึ่งสามารถเปรียบเทียบได้กับการละหมาดมัฆริบ ซึ่งมีจำนวนสามร็อกอะฮฺ หากผู้ใดปฏิบัติขาดไปแม้เพียงหนึ่งร็อกอะฮฺ ก็ไม่ถือว่าเป็นการละหมาดมัฆริบ เช่นเดียวกับอีมาน เมื่อองค์ประกอบใดองค์ประกอบหนึ่ง (วาจา การปฏิบัติ และความเชื่อมั่น) ขาดไปก็ไม่ถือว่าเป็นอีมาน
เราไม่สามารถเรียกองค์ประกอบสามประการนี้ว่าเป็นเงื่อนไข(ชุรูฏ) ของอีมาน หรือ สิ่งจำเป็น(วาญิบ) ของอีมาน หรือหลักการ (รุก่น) ของอีมาน แม้ว่าศัพท์เฉพาะเหล่านี้จะนำซึ่งความหมายที่ถูกต้อง แต่บางครั้งก็อาจทำให้เกิดข้อผูกมัดที่ผิดๆ ในประเด็นต่อเนื่อง
แท้จริง องค์ประกอบสามประการนี้ หากมีการปฏิเสธส่วนใดส่วนหนึ่งก็ถือว่าเป็นการปฏิเสธอีมานทั้งหมด เหล่านี้คือสิ่งพิเศษที่มีเฉพาะในศาสนบัญญัติของประชาชาตินบีมุหัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม เท่านั้น ซึ่งความศรัทธาไม่ได้หมายถึงแค่ความปรารถนาดีที่มีต่อเพื่อนมนุษย์ หรือการไม่ทุจริตเท่านั้น เนื่องจากพฤติกรรมเหล่านี้เป็นสิ่งที่มนุษย์ทุกคนชื่นชอบอยู่แล้วแม้ว่าเขาผู้นั้นจะไม่ศรัทธาต่อพระผู้สร้างก็ตาม
อีมาน หมายถึง วาจาและการงานของหัวใจ
วาจาของหัวใจ
คือ ความเชื่อมั่นและศรัทธาว่าไม่มีพระเจ้าอื่นใดที่ควรเคารพสักการะนอกจากอัลลอฮฺ และมุหัมมัดคือศาสนทูตของอัลลอฮฺ และศรัทธาว่าคำสอนที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม นำจากอัลลอฮฺมาเผยแผ่(แก่มวลมนุษย์)คือสัจธรรม
วาจา ณ ที่นี้มิได้จำกัดเฉพาะคำพูดที่ดีทั่วไป เช่น สัจจะวาจา คำพูดที่อ่อนโยนกับบิดามารดา การกล่าวทักทาย หรือการชี้แนะทางเดินสำหรับผู้หลงทาง เนื่องจากวาจาเช่นนี้เป็นสิ่งที่มนุษย์ทุกคนชื่นชอบแม้จะเป็นผู้ปฏิเสธศรัทธาต่ออัลลอฮฺก็ตาม แต่วาจาใจ ณ ที่นี้หมายถึง สิ่งพิเศษที่มีเฉพาะในศาสนบัญญัติของประชาชาตินบีมุหัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม เท่านั้น วาจาใจที่ประเสริฐที่สุดคือการกล่าวคำปฏิญาณสองประโยค (อัช-ชะฮาดะตัยนฺ) การกล่าวตัสบีหฺ และการกล่าวตักบีรฺ เป็นต้น
การงานของหัวใจ
คือ ความรักที่มีต่ออัลลอฮฺ ต่อท่านนบีของพระองค์ ต่อศาสนาอิสลาม ตลอดจนความรักที่มีต่อสิ่งที่อัลลอฮฺและศาสนทูตของพระองค์โปรดปราน และบริสุทธิ์ใจในการภักดีต่อพระองค์
การงาน ณ ที่นี้มิได้จำกัดเฉพาะการงานที่ดีทั่วไป เช่น ความกตัญญูต่อบิดามารดา การขจัดสิ่งปฏิกูลหรือสิ่งอันตรายบนท้องถนน การให้อาหารแก่คนยากจน การช่วยเหลือผู้ที่ถูกอธรรม การต้อนรับแขก เป็นต้น เนื่องจากการกระทำเหล่านี้เป็นสิ่งที่มนุษย์ทุกคนชื่นชอบแม้ว่าเขาผู้นั้นจะไม่ได้ศรัทธาต่ออัลลอฮฺก็ตาม แต่การงาน ณ ที่นี้หมายถึง การงานเฉพาะที่อัลลอฮฺให้ศาสนทูตของพระองค์นำมาเผยแพร่ เช่น การละหมาด การจ่ายซะกาต การถือศีลอด การประกอบพิธีหัจญ์ เป็นต้น
การงานที่ดี ที่ทุกศาสนาแห่งฟากฟ้าและสัญชาติญาณความเป็นมนุษย์ต่างยอมรับว่าเป็นการงานที่ดี เช่น ความปรารถนาดีต่อเพื่อนมนุษย์ มีสัจจะในคำพูด ความกตัญญูต่อบิดามารดา การบริจาคอาหารแก่คนจน การขจัดสิ่งที่เป็นอันตรายบนท้องถนน เป็นต้น หากการงานเหล่านั้นกระทำไปด้วยความบริสุทธิ์ใจต่ออัลอฮฺก็จะทำให้อีมานเพิ่มขึ้น และหากบุคคลใดไม่ได้กระทำสิ่งที่กล่าวมาข้างต้นก็ไม่ได้ถือว่าเขาผู้นั้นไร้อีมาน และการมีอยู่ของการงานเหล่านั้นมิได้ชี้ให้เห็นว่ามีอีมานอยู่ด้วยเสมอไป หากแต่เป็นสิ่งที่บ่งชี้ว่าสัญชาติญาณดั้งเดิมที่ถูกต้องของมวลมนุษย์นั้นไม่มีการเปลี่ยนแปลง คือยอมรับในสัจธรรมเสมอ
ดังที่อัลลอฮฺตรัสว่า
﴿فِطۡرَتَ ٱللَّهِ ٱلَّتِي فَطَرَ ٱلنَّاسَ عَلَيۡهَاۚ﴾ [الروم: ٣٠]
“คือกมลสันดานตามธรรมชาติแห่งการเสกสรรค์ของอัลลอฮฺ ซึ่งพระองค์อัลลอฮฺทรงสร้างมนุษย์ขึ้นมาบนฐานแห่งนี้”
(อัร-รูม : 30)
อีมาน มีการเพิ่ม มีการลด และมีการสูญสิ้น
♦ อีมานจะเพิ่มขึ้นด้วยการเคารพภักดีต่ออัลลอฮฺ
♦ อีมานจะลดลงด้วยการกระทำที่ฝ่าฝืนหรือเนรคุณอัลลอฮฺ และ
♦ อีมานจะไม่สูญสิ้นนอกจากด้วยการปฏิเสธศรัทธาและการตั้งภาคีต่ออัลลอฮฺ พระองค์ตรัสว่า
﴿ إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَإِذَا تُلِيَتۡ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُهُۥ زَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ ٢ ﴾ [الأنفال: ٢]
“แท้จริงบรรดาผู้ที่ศรัทธานั้น คือ ผู้ที่เมื่ออัลลอฮฺถูกกล่าวขึ้นแล้ว หัวใจของพวกเขาก็หวั่นเกรง
และเมื่อบรรดาโองการของพระองค์ถูกอ่านแก่พวกเขา โองการเหล่านั้นก็เพิ่มพูนความศรัทธาแก่พวกเขา
และแด่พระเจ้าของพวกเขานั้น พวกเขามอบหมายกัน”
(อัล-อันฟาล : 2)
และพระองค์ยังตรัสอีกว่า
﴿وَيَزۡدَادَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِيمَٰنٗا﴾ [المدثر: ٣١]
“…และบรรดาผู้ศรัทธาจะได้เพิ่มพูนการศรัทธา...”
(อัล-มุดดัษษิรฺ : 31)
และพระองค์ยังตรัสอีกว่า
﴿ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ ٱلسَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ لِيَزۡدَادُوٓاْ إِيمَٰنٗا مَّعَ إِيمَٰنِهِمۡۗ﴾ [الفتح: ٤]
“พระองค์คือผู้ทรงประทานความสงบลงมาในจิตใจของบรรดาผู้ศรัทธา
เพื่อพวกเขาจะได้เพิ่มพูนการศรัทธาให้กับศรัทธาที่มีอยู่แล้วของพวกเขา...”
(อัล-ฟัตหฺ : 4)
อีมานจะไม่ปรากฏขึ้น นอกจากด้วยสิ่งต่อไปนี้
♥ ด้วยความเชื่อมั่นและศรัทธา ด้วยวาจาใจ คือ ศรัทธาต่อสาส์นแห่งอิสลาม และด้วยการงานของจิตใจ คือความรักที่มีต่ออัลลอฮฺและศาสนทูตของพระองค์ และรักในสิ่งที่อัลลอฮฺและศาสนทูตของพระองค์โปรดปราน
♥ ด้วยวาจาของลิ้น แล้วด้วยการกระทำของอวัยวะอื่นๆ
- ผู้ใดที่ศรัทธามั่นด้วยใจ และมีความสามารถเปล่งวาจา แต่ทว่าเขาไม่ยอมเปล่งวาจาแห่งศรัทธาออกมา เขาผู้นั้นก็ยังไม่ถือว่าเป็นผู้ศรัทธา
- ผู้ใดที่ศรัทธามั่นด้วยใจ ได้เปล่งวาจาแห่งศรัทธา และมีความสามารถที่จะปฏิบัติตามแนวทางท่านนบีมุหัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม แต่ทว่าเขาไม่ยอมปฏิบัติตาม เขาผู้นั้นก็ยังไม่ถือว่าเป็นผู้ศรัทธา
- ส่วนผู้ใดที่ต้องการจะเปล่งวาจาหรือปฏิบัติการงานที่ดี แต่ทว่าเขาไม่มีความสามารถที่จะกระทำได้
อัลลลอฮฺได้ตรัสว่า
﴿ لَا يُكَلِّفُ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَاۚ ﴾ [البقرة: ٢٨٦]
“อัลลอฮฺจะไม่ทรงบังคับใช้ชีวิตหนึ่งชีวิตใดนอกจากตามความสามารถของชีวิตนั้นเท่านั้น...”
(อัล-บะเกาะเราะฮฺ : 286)
พระองค์ตรัสอีกว่า
﴿لَا يُكَلِّفُ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِلَّا مَآ ءَاتَىٰهَاۚ ﴾ [الطلاق: ٧]
“...อัลลอฮฺมิได้ทรงบังคับใช้ชีวิตใด เว้นแต่ตามที่พระองค์ทรงประทานมาแก่ชีวิตนั้น...”
(อัฏ-เฏาะลาก: 7)
แปลโดย : ทีมงานภาษาไทยเว็บอิสลามเฮ้าส์ / islamhouse
