การเพ้อฝันอันยาวไกล

ดร.อะมีน บิน อับดุลลอฮฺ อัช-ชะกอวีย์

          การสรรเสริญทั้งมวลเป็นกรรมสิทธิ์ของอัลลอฮฺ ความเมตตาจำเริญและความศานติจงมีแด่ท่านเราะสูลุลลอฮฺ  ฉันขอปฏิญาณว่าไม่มีพระเจ้าอื่นใดที่ควรได้รับการภักดีนอกจากอัลลอฮฺเพียงผู้เดียว โดยไม่มีภาคีหุ้นส่วนอันใดสำหรับพระองค์ และฉันขอปฏิญาณว่าท่านนบีมุหัมมัดคือบ่าวของอัลลอฮฺและเป็นศาสนทูตของพระองค์...

          พระองค์อัลลอฮฺ ได้ทรงติเตียนบุคคลหลายกลุ่มที่วาดฝันหวานอย่างยาวไกลจนละเลยการงานเพื่ออนาคตในโลกอาคิเราะฮฺ ซึ่งจู่ๆ ความตายก็เข้ามาเยือนโดยที่พวกอยู่ในสภาพหลงระเริง พวกเขาวาดความฝันอย่างลม ๆ แล้งว่า หากได้รับการต่ออายุไปอีกหน่อย พวกเขาคงสามารถกู้ภาระการงานที่ละเลยไปมาทำใหม่ได้ แต่มันสายเกินแก้เสียแล้ว

พระองค์อัลลอฮฺได้ตรัสว่า :

 “บางครั้ง บรรดาผู้ไม่ศรัทธานั้นได้ฝันหวานนึกอยากจะเป็นมุสลิม เจ้าจงปล่อยให้พวกเขากินไปเถอะ เฮฮาไปเถอะ

และให้ความฝันหวานขับกล่อมพวกเขาไปเถอะ อีกไม่ช้าพวกเขาก็จะรู้เอง”

 (อัล-หิจญ์รฺ :2-3)

ฏูลุลอะมัล คือ ความคร่ำเคร่งในการแสวงหาและกระทำการเพื่อประโยชน์ทางดุนยาพร้อมกับหันหลังอย่างมากให้กับโลกอาคิเราะฮฺ

(สารานุกรมนัฎเราะตุนนะอีม เรื่องมะการิมุ อัคลาก อัร-เราะสูล อัล-กะรีม เล่มที่ 11 หน้า 4857)

ทั้งนี้ ท่านนบี  ได้บอกว่ามีหลายคนที่ฝันหวานยาวไกลกว่าอายุที่มี  บุร็อยดะฮฺ -เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ- ได้รายงานว่า

عن بريدة رضي الله عنه قَالَ خَطَّ النَّبِىُّ - صلى الله عليه وسلم - خُطُوطًا فَقَالَ « هَذَا الأَمَلُ وَهَذَا أَجَلُهُ ، فَبَيْنَمَا هُوَ كَذَلِكَ إِذْ جَاءَهُ الْخَطُّ الأَقْرَبُ » [البخاري برقم 6418]

"ท่านนบี  ได้ขีดเส้นหลายเส้นและบอกว่านี่คือความใฝ่ฝันและนี่อายุขัยของเขา

 ซึ่งในขณะที่เขากำลังหลงอยู่ในความฝันอย่างนั้น อยู่ๆ เส้นที่ใกล้กว่า(หมายถึงความตาย)ก็มาหาเขา"

 (เศาะฮีหฺ อัล-บุคอรียฺ เล่มที่ 4หน้า 176 หมายเลข 6418)

         พฤติกรรมที่น่าแปลกของมนุษย์ประการหนึ่งก็คือ ยิ่งใกล้ถึงวันตาย ความฝันก็ยิ่งยาวไกล ความต้องการและปรารถนาในดุนยาก็ยิ่งเพิ่มมากขึ้น ไม่มีใครรอดพ้นจากสิ่งนี้เว้นแต่ผู้ที่พระองค์อัลลอฮฺทรงคุ้มครอง ซึ่งมีน้อยมาก

อบู ฮุร็อยเราะฮฺ -เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ- ได้รายงานว่า : ฉันได้ยินท่านเราะสูลุลลอฮฺ ได้กล่าวว่า :

«لاَ يَزَالُ قَلْبُ الْكَبِيرِ شَابًّا فِي اثْنَتَيْنِ: فِي حُبِّ الدُّنْيَا وَطُولِ الأَمَلِ» [البخاري برقم 7420]

" หัวใจของคนแก่จะไม่แก่ในสองเรื่อง คือ ในเรื่องรักดุนยาและฝันหวานยาวไกล"

(เศาะฮีหฺ อัล-บุคอรียฺ เล่มที่ 4 หน้า 176 หมายเลข 7420)

♥ การฝันหวานยาวไกล คนส่วนใหญ่มักจะถอนตัวไม่ได้ เพราะหากไม่ใช่ความฝันหวานยาวไกลแล้ว ทุกคนก็คงไม่มีความสุขกับชีวิตเลย กวีอาหรับได้ร่ายกลอนว่า

أعلل النفس بالآمال أرقبها ما أضيقَ العيشَ لولا فسحة الأمل

ฉันปล่อยให้ใจเพ้ออยู่กับความฝันหวานยาวไกล และคอยเฝ้ามองดูมัน

ชีวิตช่างคับแคบเหลือเกิน หากไม่ใช่เพราะความกว้างไกลของการฝันหวาน

อิบนุ หะญัรฺ ได้กล่าวมีความว่า :

         "ความฝันหวานนั้นมีคุณค่าอย่างลึกซึ้ง เพราะหากไม่ใช่เพราะมัน ทุกคนก็คงไม่มีความสุขในชีวิต ไม่มีอารมณ์ที่จะทำงานดุนยาใดๆ เลย เพียงแต่ว่าที่ถือเป็นข้อเสียและน่ารังเกียจก็คือ การฝันหวานอย่างเลื่อนลอยและไม่มีการเตรียมตัวเพื่ออาคิเราะฮฺ ซึ่งหากผู้ใดไม่เป็นอย่างนั้น ศาสนาก็ไม่บังคับให้เขาลบล้างความฝันหวานนั้น"

(ฟัตหฺ อัล-บารียฺ เล่มที่ 11 หน้า 237 )

♥ คนมีปัญญาจึงเป็นคนที่ไม่ถูกความฝันหวานหลอกและกล่อมให้ลืมความสุขสบายในอาคิเราะฮฺที่พระองค์อัลลอฮฺเตรียมไว้สำหรับทุกคน

พระองค์อัลลอฮฺได้ตรัสความว่า :

 “แต่ละชีวิตนั้นจะได้ลิ้มรสแห่งความตาย และในวันอาคิเราะฮฺเท่านั้นที่พวกเจ้าจะได้รับผลตอบแทนอย่างสมบูรณ์

 โดยผู้ใดที่ถูกกระชากออกจากไฟนรกและถูกผลักให้เข้าสวรรค์แล้วไซร้ แน่นอน ผู้นั้นก็ประสบความสำเร็จแล้ว

ชีวิตในโลกนี้นั้น มิใช่อะไรอื่นนอกจากเป็นเพียงสิ่งหลอกลวงเท่านั้น”

(อาล อิมรอน : 185)

        อับดุลลอฮฺ บินอุมัรฺ -เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ- ได้รายงานว่า  ท่านเราะสูลุลลอฮฺ  ได้จับไหล่ของฉันทั้งสองข้างและบอกว่า

“เจ้าจงอยู่ในดุนยาเหมือนกับเจ้าเป็นคนแปลกหน้าหรือคนเดินผ่านทาง”

และท่านอิบนุ อุมัรฺ มักกล่าวอยู่เสมอว่า :

"เมื่อถึงเช้า ท่านจงอย่าคอยค่ำ เมื่อถึงค่ำท่านจงอย่าคอยเช้า จงฉกฉวยตอนแข็งแรงไว้เผื่อตอนเจ็บไข้ และฉกฉวยตอนมีชีวิตไว้เผื่อตอนสิ้นใจ"

 (เศาะฮีหฺ อัล-บุคอรียฺ เล่มที่ 4 หน้า 176 หมายเลข 6416)

ในหนังสือของอัต-ติรฺมิซียฺมีเสริมว่า ท่านอับดุลลอฮฺยังกล่าวอีกว่า

وَعُدَّ نَفْسَكَ مِنْ أَهْلِ الْقُبُورِ، فَإِنَّكَ لاَ تَدْرِى يَا عَبْدَ اللَّهِ مَا اسْمُكَ غَدًا. [الترمذي برقم 2323]

" ท่านจงคิดว่าตัวเองเป็นหนึ่งในจำนวนชาวกุโบร์ เพราะท่านไม่รู้หรอก โอ้ อับดุลลอฮฺว่าพรุ่งนี้ท่านจะมีชื่อว่ากระไร ?"

(สุนัน อัต-ติรฺมิซียฺ เล่มที่ 4 หน้า 568 หมายเลข 2333 )

          อิบนุ เราะญับ ได้กล่าวว่า : หะดีษนี้เป็นแหล่งอ้างอิงที่สำคัญในเรื่องก็อศฺรุลอะมัล (การลดการใฝ่ฝันให้สั้น) ซึ่งคนมุอ์มินผู้ศรัทธาไม่ควรจะยึดติดกับดุนยาเป็นที่ตั้ง แต่เขาควรใช้ชีวิตเหมือนกับอยู่บนช่องผู้โดยสารที่เตรียมพร้อมสำภาระเพื่อออกเดินทาง

(ญามิอฺ อัล-อุลูม วัล หิกัม หน้า 377)

มีชายคนหนึ่งเข้ามาพบอบู ซัรฺ แล้วสอดสายตาจ้องมองของในบ้านท่านและถามว่า โอ้ อบู ซัรฺ สิ่งของเครื่องใช้ของท่านอยู่ที่ไหนล่ะ?

ท่านตอบว่า ยังมีบ้านอีกหลังหนึ่งที่เรากำลังจะไป

เขาถามว่า แล้วท่านจำเป็นจัดเตรียมสำภาระตั้งแต่เดียวนี้เลยเชียวหรือ ?

ท่านตอบว่า ก็เจ้าของบ้านที่โน่นเขาไม่เตรียมอะไรให้เราเลยนี่

(ญามิอฺ อัล-อุลูม วัลหิกัม หน้า 377)

         มีรายงานจากอัล-หะสัน (อัล-บัศรีย์) ว่า : เมื่อคราวที่สัลมาน อัล-ฟาริสียฺ กำลังจะสิ้นใจ ท่านร้องไห้พร้อมกับพูดว่า แท้จริงแล้วท่านเราะสูลุลลอฮฺ ได้สั่งเสียสิ่งหนึ่งกับพวกเรา แล้วพวกเราก็ลืมสิ่งที่ท่านสั่งเสีย ที่สั่งให้พวกเรามีเสบียงดุนยาเท่าเพียงเสบียงคนเดินทางที่ขี่พาหนะเท่านั้น

         อัล-หะสันได้รายงานต่อไปว่า : แล้วพวกเราก็มองหามรดกที่ท่านทิ้งไว้ ปรากฏว่าราคาของมรดกที่ท่านทิ้งไว้มีเพียงยี่สิบดิรฺฮัม หรือ สามสิบดิรฺฮัมกว่าๆ เท่านั้นเอง

(มุสนัด อิหม่ามอะหฺมัด เล่มที่ 5 หน้า 438 และ อิบนุหิบบานกล่าวว่าเป็นหะดีษเศาะฮีหฺหมายเลข 2480)

♥ คนที่มีปัญญาจึงควรฉวยโอกาสตอนที่มีชีวิต ซึ่งก็ไม่แน่ เขาอาจมีชีวิตเพียงอีกไม่วันเท่านั้น

        อิบนุล ก็อยยิม -เราะหิมะฮุลลอฮฺ- ได้กล่าวว่า : สิ่งที่ผ่านไปเป็นความฝันจริง สิ่งที่ยังไม่มาเป็นความฝันหลอก แล้วเวลาก็เสียไปในช่วงทั้งสองฝันนี้

(อ้างจากหนังสือนัฎเราะตุน นะอีม เล่มที่ 10 หน้า 4865)

          การฝันหวานยาวไกลยังทำให้เกิดความเกียจคร้านจะภักดีตนต่อพระองค์อัลลอฮฺ และประวิงเวลาการเตาบัตกลับตัว ทำให้มุ่งหวังเพียงดุนยาและลืมการกระทำเพื่ออาคิเราะฮฺ ทำให้หัวใจกระด้างสกปรก เพราะหัวใจจะอ่อนนุ่มและสะอาดได้ก็ด้วยเพียงการระลึกถึงความตาย คิดถึงหลุมฝังศพ บาปบุญคุณโทษและความโกลาหลของวันกิยามะฮฺ

ดังที่พระองค์อัลลอฮฺได้ตรัสความว่า

 “แล้วช่วงเวลาได้เนิ่นนานเกินไปแก่พวกเขา จิตใจของพวกเขาจึงแข็งกระด้าง”

(อัล-หะดีด :16)

ด้วยเหตุนี้เอง ท่านอะลียฺ -เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ- จึงกล่าวว่า :

عَنْ عَلِيٍّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ، قَالَ: " إِنَّ أَخْوَفَ مَا أَخَافُ عَلَيْكُمُ اتِّبَاعُ الْهَوَى، وَطُولُ الْأَمَلِ، أَمَّا اتِّبَاعُ الْهَوَى فَأَنَّهُ يَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ، وَأَمَّا طُولُ الْأَمَلِ فَيُنْسِي الْآخِرَةَ "وَقَالَ عَلِىٌّ ارْتَحَلَتِ الدُّنْيَا مُدْبِرَةً ، وَارْتَحَلَتِ الآخِرَةُ مُقْبِلَةً ، وَلِكُلِّ وَاحِدَةٍ مِنْهُمَا بَنُونَ ، فَكُونُوا مِنْ أَبْنَاءِ الآخِرَةِ ، وَلاَ تَكُونُوا مِنْ أَبْنَاءِ الدُّنْيَا ، فَإِنَّ الْيَوْمَ عَمَلٌ وَلاَ حِسَابَ ، وَغَدًا حِسَابٌ وَلاَ عَمَلَ.

" แท้จริง สิ่งที่ฉันกลัวจะเกิดกับพวกท่านมากที่สุดก็คือ การหลงตามอารมณ์และการฝันหวานยาวไกล ซึ่งการหลงตามอารมณ์นั้นจะทำให้เข้าไม่ถึงความสัจจริง

ส่วนการฝันหวานยาวไกลทำให้ลืมวันอาคิเราะฮฺ ดุนยาผ่านพ้นไปแล้ว อาคิเราะฮฺกำลังใกล้จะมาถึง พวกท่านจึงอย่าเป็นลูกหม้อลูกหาบของดุนยาให้มากนัก

 เพราะวันนี้คือวันแห่งการทำงาน ยังไม่ใช่การตรวจสอบ แต่พรุ่งนี้คือวันแห่งการตรวจสอบ ไม่มีการทำงานอีกต่อไป "

 

(เศาะฮีหฺ อัล-บุคอรียฺ เล่มที่ 4 หน้า 176 หมายเลข 6416)

 

 

 

แปลโดย : ซุกรีย์นูร จงรักศักดิ์ / Islamhouse