ต้องรักษาสติปัญญาให้มีคุณภาพ

 
          อัลลอฮฺ ได้สร้างมนุษย์ขึ้นมา ด้วยส่วนประกอบที่สมบูรณ์พร้อม ทั้งทางด้านกายภาพ และจิตภาพ ส่วนที่สำคัญที่สุดของมนุษย์ คือ สติปัญญา ในอัลกุรอานได้ระบุให้เราใช้สติปัญญา ในถ้อยคำต่างๆ ประมาณ 300 กว่าแห่ง การมีสติปัญญา สามารถแยกความเป็นมนุษย์ให้พ้นไปจาสภาพของสัตว์ได้ สัตว์ทั่วไปไม่มีสติปัญญาเหมือนมนุษย์ เพราะฉะนั้น สัตว์ทั้งหลายจึงไม่มีความเจริญความก้าวหน้าใดๆ นอกจากคงสภาพเดียวมาโดยตลอด อันต่างกับมนุษย์ ซึ่งมีความสามารถพิเศษที่จะสร้างและประดิษฐ์สิ่งต่างๆ ได้ สามารถดัดแปลงสรรพสิ่งต่างๆ มาใช้อำนวยความสะดวกแก่ตน และมีความเจริญก้าวหน้าอย่างต่อเนื่อง

         คนที่รู้คุณค่าของสติปัญญา เป็นคนที่มีคุณภาพ ดังนั้นเขาจึงพยายามพัฒนาสติปัญญาของเขาอยู่เสมอ นับแต่อัลกุรอานโองการแรกที่ถูกประทานแก่ท่านนบีมุฮัมหมัด คือ โองการ “อิกเราะ” ซึ่งแปลว่า “จงอ่านเถิด” ก็บัญญัติให้ใช้สติปัญญาแล้ว เพราะการอ่านได้นั้นเป็นคุณลักษณะอันสำคัญของการมีสติปัญญา และการอ่านจะต้องใช้สติปัญญา

         คุณภาพของคนอยู่ที่สติปัญญา คนที่สามารถประสบผลสำเร็จในด้านต่างๆ นั้น ล้วนเป็นคนที่ฉลาดปราดเปรื่องมีสติปัญญาดีทั้งสิ้น เขาใช้สติปัญญาของเขาใคร่ครวญพินิจพิเคราะห์สิ่งต่างๆ จนเขาประสบผลสำเร็จ นักวิทยาศาสตร์คิดค้นในด้านต่างๆ จนสามารถกำหนดสูตรทางวิทยาศาสตร์ขึ้นมาได้นั้น เขาใช้สติปัญญาของเขาอย่างหนักหน่วงจากประตูแรกของความสำเร็จ คือ สติปัญญา เมื่อเขาใช้สติปัญญาอย่างจริงจัง อัลลอฮฺก็จักประทานความสำเร็จแก่เขา จนปัจจุบันนี้ เราได้พบเห็นผลิตผลทางวิทยาศาสตร์ตั้งมากมายมหาศาล ไม่ว่าในด้านการแพทย์ เคมี ฟิสิกส์ หรือด้านอื่นๆ ก็ตาม ความเจริญเหล่านี้ เป็นผลมาจากการที่อัลลอฮฺได้ประทานสติปัญญาแก่มนุษย์อย่างแน่นอน และความสำเร็จดังกล่าว ก็สำเร็จโดยความเมตตาของอัลลอฮฺ  หาใช่โดยความสามารถของมนุษย์เองไม่

          อัลกุรอานได้บัญญัติให้เราพินิจพิเคราะห์สรรพสิ่งทั้งหลายอย่างลึกซึ้ง เพื่อค้นหาสัจธรรม มิใช่การมองดูสรรพสิ่งทั้งหลายเพื่อความเพลิดเพลิน แบบทัศนาจร หรือแบบดูหนังดูละคร เมื่อเราใช้สติปัญญาใคร่ครวญสรรพสิ่งทั้งหลาย เราจะได้พบกับความมหัศจรรย์ทางธรรมชาติซึ่งอัลลอฮฺ ได้สร้างไว้ เราจะได้พบว่าในธรรมชาติทุกส่วนนั้น มีสิ่งลึกลับที่เรายังไม่เข้าใจอีกมากมายนัก แล้วเราก็สามารถเก็บข้อมูลสั่งสมไว้ในแต่ละยุคแต่ละสมัย สร้างผลงานทางวิชาการอย่างกว้างขวาง เราจะประจักษ์ความจริงว่า ธรรมชาติทั้งหลายที่มองเห็นกันอยู่นี้ มิใช่ถูกบังเกิดมาอย่างไร้สาระ หรือไร้ความหมาย หากมีคุณประโยชน์อันยิ่งใหญ่เหลือเกินสำหรับมนุษย์ นอกจากเราจะได้ยอมรับว่า อัลลอฮฺได้สร้างสิ่งเหล่านั้นขึ้นมาแล้ว ก็ยังได้ทราบถึงระบบและองค์ประกอบ คุณและโทษ ตลอดจนความสัมพันธ์ระหว่างสรรพสิ่งทั้งหลาย

อัลกุรอานซูเราะฮฺอาลิอิรอน โองการที่ 191 กล่าวว่า

“และพวกเขาพินิจพิเคราะห์ถึงการกำเนิดแห่งฟากฟ้าและแผ่นดิน โอ้องค์พระผู้อภิบาล  พระองค์มิได้สร้างสิ่งนี้มาอย่างไร้สาระเลย”

อีกแห่งหนึ่ง ในซูเราะฮฺอัรรูม โองการที่ 8

“ไฉนพวกเขาไม่ตริตรองในตัวของพวกเขา อัลลอฮฺมิได้สร้างฟ้า แผ่นดิน และสรรพสิ่ง ระหว่างทั้งสอง นอกจากโดยสัจธรรม และมีระบบวาระที่แน่นอน

 และมนุษย์ส่วนมากปฏิเสธ  การได้พบกับพระเจ้าของพวกเขา”

         ในกุรอาน นอกจากจะสั่งให้เราพิจารณาสิ่งที่ใหญ่โต เช่น ฟากฟ้า และแผ่นดินแล้ว ยังสั่งให้เราสนใจสิ่งเล็กๆ เช่น สัตว์ประเภท ผึ้ง ตลอดจนระบบการหมุนเวียนการโคจรของดวงดาวต่างๆ ระบบสุริยะจักรวาล ระบบอวกาศ และการเดินทางออกนอกโลก ดังปรากฏในซูเราะฮฺอัรเราะฮฺมาน อายะฮฺที่ 33 ว่า

“ญินและมนุษย์ทั้งหลาย หากแม้นพวกเจ้าสามารถจะเดินทางออกพ้นไปจากขอบฟ้า  และแผ่นดินได้ พวกเจ้าก็จงออกไปเถิด

แน่นอน พวกเจ้าจะไม่ออกไปจากนั้นได้ นอกจากด้วยพลัง (บัญชาและพระประสงค์ของอัลลอฮฺ)”

        เมื่ออัลกุรอานระบุให้เราใช้สติปัญญา เพื่อค้นคว้าสัจธรรม เราจึงมีหน้าที่ต้องรักษาสติปัญญาของเราให้มีประสิทธิภาพ เราต้องพยายามพัฒนาสติปัญญาของเรา ด้วยการขยันหมั่นเพียรศึกษาหาความรู้ ทั้งทางศาสนา และสามัญ หากเราฝึกฝนสติปัญญาของเราไปในทางการศึกษา สติปัญญาของเราจะปราดเปรื่อง มีความฉลาด มีไหวพริบ และรู้เท่าทันคน เราจะไม่โดนใครหลอก และเราสามารถใช้เหตุผลพิจารณาคุณและโทษของสิ่งต่างๆ ที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับเราได้อย่างชัดเจน จนเราสามารถรอดพ้นไปจากอันตรายของยาเสพติด และอบายมุขอื่นๆ

         เราทราบกันดีว่า ยาเสพติดทุกประเภทกำลังระบาดมากมายในสังคมของเรา เราจะต้องช่วยกันสอน และแนะนำตักเตือนเยาวชนในสังคมของเรา ให้พวกเขารับรู้ถึงอันตรายอันยิ่งใหญ่ของยาเสพติด  อันตรายที่ร้ายกาจที่สุดของยาเสพติดคือ การที่มันมีฤทธิ์สามารถทำลายระบบประสาทและสมองของเรา ซึ่งนั่นก็คือมันได้ทำลายสติปัญญาของเราไปโดยสิ้นเชิง เมื่อสติปัญญาของเราถูกทำลาย เราก็หมดโอกาสที่จะปฏิบัติตามบัญญัติของอัลลอฮฺที่สั่งให้เราใช้สติปัญญาพินิจพิเคราะห์ในเรื่องต่างๆ ดังที่ยกตัวอย่างมาข้างต้น

         ในฐานะที่เราเป็นมุอฺมินผู้ศรัทธาต่ออัลลอฮฺ  อัลลอฮฺ ได้สร้างสติปัญญาเป็นสมบัติล้ำค่าแก่เรา แต่เรากลับทำลายสิ่งที่อัลลอฮฺ  ให้ นั่นมีความหมายเท่ากับเราดูถูกผู้ให้ นับเป็นการเนรคุณต่อความโปรดปรานของอัลลอฮฺที่น่าอัปยศอดสูที่สุด

         ฉะนั้นจึงขอให้ท่านทั้งหลายได้ช่วยกันดูแลสภาพภายในหมู่บ้านของเรา ด้วยความเอาใจใส่ หากในหมู่บ้านของเรามีผู้หลงผิดไปเสพยาเสพติด หรือค้ายาเสพติด ขอให้ตักเตือนกันด้วยความรักความเมตตา เพื่อสังคมของเราจะได้มั่นคงมีสันติสุขอย่างแท้จริง

ที่มา: หนังสือคุตบะฮฺวันศุกร์ โดยสำนักจุฬาราชมนตรี (นายประเสริฐ มะหะหมัด)