สุจริตธรรม นำสู่สันติสุข

โดย...อ. ปริญญา ประหยัดทรัพย์

ท่านเราะซูล  ได้กล่าวว่า

"แท้จริงอัลลอฮ์  มิทรงพิจารณาถึงรูปร่างและทรัพย์สินของพวกเจ้า แต่ทว่าพระองค์ทรงพิจารณาถึงจิตใจ และความประพฤติของพวกเจ้า"

(รายงานโดยมุสลิม)

คำอธิบายหะดิษ

          สุจริตธรรม หมายถึง ความประพฤติชอบ สุจริตใจ หมายถึง การมีจิตใจที่บริสุทธิ์ มีความจริงใจต่อการกระทำโดยไม่ปราถนาต่อสิ่งใด ไม่ว่าจะเป็นคำชมเชยหรือสิ่งตอบแทน ทำงานและประกอบศาสนกิจเพื่อหวังความโปรดปรานจากพระองค์อัลลอฮ์ เท่านั้น

          อันที่จริงแรงกระตุ้นที่จะทำให้บุคคลหนึ่งมุ่งสู่การทำงาน เร่งเร้าให้ปฏิบัติภารกิจอย่างวิจิตบรรจง อดทน เสียสละในหน้าที่การงานอย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อยนั้นมีปัจจัยจากหลายประการด้วยกัน บางประการเป็นปัจจัยโดยตรงซึ่งอาจจะมองเห็นได้พร้อมๆกับงานที่ได้ปฏิบัติ บางอย่างเป็นปัจจัยทางอ้อมที่ซ่อนเร้นอยู่ในส่วนลึกของจิตใจ ซึ่งบางครั้งผู้ที่ปฏิบัติงานเองก็แทบจะไม่รู้สึกถึงอิทธิพลของปัจจัยตัวนี้ ทั้งที่ในความเป็นจริงมันคือสาเหตุสำคัญ ที่คอยกระตุ้นให้เขาเกิดปฏิกิริยาที่จะกระทำหรือละทิ้งในสิ่งนั้นๆ

          อิสลามให้ความสำคัญกับ หัวใจ เพราะมันคือฐานของการตั้งเจตนา ว่าจะสุจริตใจหรือไม่นั้นอยู่ที่หัวใจทั้งสิ้น ดังนั้นอิสลามจึงให้การควบคุมดูแลอย่างใกล้ชิดต่อเจตนาที่ควบคู่กับการกระทำ และให้ความสำคัญต่อแรงกระตุ้น ปฏิกิริยาที่เกี่ยวเนื่องกับการกระทำกิจการงานต่างๆของมนุษย์ และงานนั้นจะเกิดมรรคเกิดผลและมีคุณค่าในทัศนะของอัลลอฮ์ จะต้องวางอยู่บนฐานของความบริสุทธิ์ใจเป็นสำคัญ

          จิตใจที่บริสุทธิ์เพื่อพระเจ้าแห่งสากลโลกนั้นสามารถยกระดับกิจการงานแห่งโลกดุนยาที่เขากระทำขึ้นสู่ระดับกิจการงานทางศาสนา ซึ่งจะได้รับผลตอบแทน  และในทางตรงข้ามการมีเจตนาที่ไม่บริสุทธิ์แอบแฝงนั้นจะลบล้างการปฏิบัติคุณงามความดี ผู้กระทำจะไม่ได้รับสิ่งใดตอบแทนเลยหลังจากที่ได้กระทำไปอย่างเหน็ดเหนื่อย นอกจากความล้มเหลวและขาดทุน

          อาจจะมีใครบางคนได้สร้างปราสาทที่สูงเสียดฟ้า กว้างขวาง โอ่อ่าล้อมรอบด้วยภูมิทัศน์ที่สวยงาม หากเขามีเจตนาในการก่อสร้างดังกล่าวด้วยความสุจริตธรรมเพื่อเป็นประโยชน์แก่มวลมนุษย์แล้ว เขาจะได้รับบุญกุศลที่หลั่งไหลไม่ขาดสาย ในขณะเดียวกันจิตใจที่ขาดความบริสุทธิ์ใจ ไม่มีความสุจริตธรรม จะไม่ก่อให้เกิดผลตอบรับแก่การปฏิบัติในสิ่งที่เขาได้กระทำลงไป เปรียบได้ดั่งหินลื่น ที่ปราศจากคราบดินจะไม่มีพืชพันธุ์ใดๆงอกเงยขึ้นมาได้ เปลือกนอกที่สุกใสสกาวไม่สามารถรักษาเนื้อในที่เน่าเสียได้

          คุณค่าของสุจริตธรรมนั้นมันล้ำค่าเสียนี่กระไร ! และความสิริมงคลของมันก็สูงส่งยิ่งอะไรปานนั้น ! การงานเพียงน้อยนิดหากผสมผสานด้วยความสุจริตใจก็จะเติบโตจนมีน้ำหนักเท่าภูเขา ในทางกลับกันการงานที่มากมายใหญ่หลวงหากปราศจากความสุจริตใจ ณ พระองค์อัลลอฮ์  แล้ว แน่นอนจะไม่มีน้ำหนักใดๆ แม้เพียงเท่าผงธุลี  ดังนั้นพลังแห่งความสุจริตใจจะค่อยๆดับลงทีละน้อยๆ ทุกขณะที่ความเห็นแก่ตัวได้เข้ามาครอบงำจิตใจ เกิดหลงชอบคำสรรเสริญเยินยอ อยากมีอำนาจอิทธิพล คลั่งไคล้ความสูงส่งและชื่อเสียง แต่พระองค์อัลลอฮ์  ทรงรักในกิจการงานที่บริสุทธิ์ ปราศจากความขุ่นมัวของสิ่งที่น่าตำหนิทั้งหลาย

         ความสุจริตธรรมนั้นเป็นรากฐานอันสำคัญของมนุษย์ที่มีต่อพระผู้เป็นเจ้า และต่อมนุษย์ร่วมโลก เพื่อรังสรรค์ค้ำจุนโลกให้เกิดสันติสุขอย่างแท้จริง ซึ่งคุณลักษณะของความสุจริตธรรมนั้น เป็นคุณธรรมทางศาสนาที่อิสลามประกาศยืนยัน ปรากฏอยู่ในหลักพื้นฐานทั่วๆไป ด้วยการอธิบายว่า บทบัญญัติที่พระเจ้าดำรัสใช้กับมนุษย์นั้นวางอยู่บนกฏเกณฑ์ที่แน่นอน นั่นคือการศรัทธา การปฏิบัติคุณงามความดีมีไมตรีจิต และสุจริตใจ

          สุจริตธรรมในอิสลามเป็นศาสนบัญญัติ เป็นระบบที่ครอบคลุมวิถีชีวิตของมนุษย์ทั้งหมด ที่สอดคล้องกับผู้คนบนพื้นโลก เหล่าศาสนฑูตแห่งอัลลอฮ์  ได้ร่วมกันก่อสร้างประภาคารแห่งความสุจริตธรรม และความสงบสุขบนโลกใบนี้ในทุกยุคทุกสมัย ในที่สุด สุจริตธรรมก็ได้หล่อหลอมบังเกิดขึ้นในจิตใจของบรรดาผู้ร่วมอุดมการณ์สารแห่งมุฮัมมัด  อย่างบริบูรณ์

สุจริตธรรมต่อสิ่งใดบ้าง

     1. สุจริตธรรมต่อศาสนกิจ  โดยการดำรงไว้ซึ่งความบริสุทธิ์ใจในการปฏิบัติศาสนกิจทั้งปวง บนพื้นฐานแห่งภารกิจที่อัลลอฮ์  ทรงมอบหมายไว้อย่างครบถ้วน

     2. สุจริตธรรมต่อของฝาก  เมื่อมีผู้ไว้วางใจฝากของไว้ มุสลิมทุกคนมีหน้าที่ดูแลของฝากนั้นมิให้บกพร่องหรือสูญหาย และต้องคืนของนั้นให้ครบถ้วนแก่ผู้เป็นเจ้าของ หากเขาต้องการ หรือครบกำหนดฝากในสภาพที่สมบูรณ์

     3. สุจริตธรรมต่อร่างกาย  มุสลิมต้องระวังรักษาอวัยวะทุกส่วน ให้ถูกใช้ไปตามสิทธิอันชอบธรรม มิให้ตกอยู่ในสิ่งที่ต้องห้าม

     4. สุจริตธรรมต่อคำพูด  คำพูดที่สุจริตธรรมนอกจากจะได้รับการตอบรับจากผู้ฟังด้วยดีแล้ว ยังถือเป็นการบริจาคทานที่เป็นผลให้ผู้พูดได้กุศลอันยิ่งใหญ่ด้วย

     5. สุจริตธรรมต่อหน้าที่การงาน  โดยที่เขาต้องรับผิดชอบต่อหน้าที่อย่างเคร่งครัด มีความซื่อสัตย์สุจริตในหน้าที่ที่ได้รับมอบหมาย

     6. สุจริตธรรมต่อธุรกิจและการค้า  ด้วยการรักษาไว้ซึ่งอัตลักษณ์แห่งความซื่อสัตย์สุจริต ไม่เอารัดเอาเปรียบลูกค้าแต่อย่างใด

บทเรียนจากอัลหะดิษ

     1. สุจริตธรรม เป็นหลักคุณธรรมประการหนึ่ง ที่ศาสนาอิสลามต้องการให้มุสลิมทุกคนมีไว้เป็นคุณสมบัติประจำตัว ไม่ว่าจะเป็นการพูดหรือการกระทำ หรือแม้แต่การนึกคิด ซึ่งอิสลามได้เรียกร้องและเชิญชวนผ่านคำสอนจากอัลกุรอาน และอัลหะดิษ ตลอดจนแบบฉบับของบรรพชนรุ่นก่อนที่ได้เคยปฏิบัติมา

     2. อัลลอฮ์  ทรงกำชับให้มุสลิมมีอามานะฮ์ มีความซื่อสัตย์ สุจริตธรรม และมีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ไม่ว่าจะอยู่ในสภาพใดก็ตาม

     3. รูปลักษณ์ที่สวยงามภาพนอกสุกสกาวของมนุษย์ไม่มีความสำคัญเท่ากับ ความสวยงามที่ซ่อนเร้นอยู่ภายใน เพราะความสวยงามของเรือนร่างไม่จีรังยั่งยืนรอวันเสื่อมสลาย

     4. ความดีทุกประเภทที่ส่งผลทั้งโลกนี้และโลกหน้า ต้องกำหนดโดยอัลลอฮ์  ซึ่งการปฏิบัติธรรมทุกชนิดจำเป็นต้องอาศัยสุจริตธรรมโดยผ่านกระบวนการของหัวใจเป็นที่ตั้ง

     5. เส้นแบ่งความเหลื่อมล้ำ แห่งความเป็นมนุษย์นั้นมิได้วัดกันที่ความร่ำรวย ความยากจน ชาติพันธุ์ วงศ์ตระกูล หากแต่มาตรวัดในทัศนะของอัลลอฮ์  คือ หัวใจ ว่าใครมีความยำเกรงต่ออัลลอฮ์  มากที่สุด

จากหนังสือ "ที่นี่สำนักจุฬาราชมนตรี" ปีที่ 1 ฉบับที่ 5