การสรรเสริญสดุดีของนักวิชาการอิสลาม ที่เป็นอัตตาบิอีน และอื่นๆที่มาจาก “อะฮฺลุ้ลบัยติ”

 มุฮัมมัด อิบนุ อะลีย์ อิบนุ อบูฏอลิบ (ที่รู้จักกันในนามของ อิบนุล ฮะนะฟียะฮฺ) ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ

          ท่านอิบนุ ฮิบบาน ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “ซิก็อต อัตตาบิอีน” (เล่มที่ 5 หน้าที่ 347) ว่า “และท่านเป็นคนหนึ่งที่มีเกียรติงดงาม ในหมู่วงศ์วานของท่านนบี (อะฮฺลุ้ลบัยติ)”

          ตามประวัติของท่านที่มีระบุไว้ในหนังสือ “ตะฮฺซีบุลกะมาล” ของท่าน มุซะนีย์ ว่า อะฮฺมัด อิบนุ อับดุลลอฮฺ อัลอะญะลีย์ ได้กล่าวว่า “ท่าน (มุฮัมมัด) เป็นตาบิอีย์ มีความจำแม่นยำ เชื่อถือได้ ท่านเป็นคนดี มีคุณธรรม”

          อิบรอฮีม อิบนุ อับดุลลอฮฺ อิบนุ ญุนัยดฺ ได้กล่าวว่า “เราไม่เห็นว่าจะมีผู้ใดอ้างอิงสายรายงานถึงท่านอะลีย์ ที่รายงานมาจากท่านนบี  มากกว่าเขา และไม่เห็นว่ามีสายรายงานของผู้ใดที่จะถูกต้องมากไปกว่า สายรายงานที่มุฮัมมัด อิบนุ ฮะนะฟียะฮฺ อ้างอิงถึงท่านอะลีย์ ที่รายงานมาจากท่านนบี  

          ในหนังสือ “อัซซิยะริ” ของท่านอัซซะฮะบีย์ (เล่มที่ 4 หน้าที่ 115) ว่ามีรายงานจาก อิสรออีล ได้รายงานมาจากอับดุลอะอฺลา (คือ อิบนุ อามิร) ว่า “มุฮัมมัด อิบนุ อะลีย์ ท่านมีชื่อรองว่า “อบูกอซิม” และท่านเป็นคนเคร่งครัดในศาสนา และมีความรู้มากมาย”

          และท่านอัซซะฮะบีย์ ได้กล่าวถึงท่าน (มุฮัมมัด) เช่นเดียวกัน (ในหนังสือ อัซซิยะริ เล่มที่ 4 หน้าที่ 110) ว่า “ท่านเป็นผู้ปกครอง เป็นอิมาม (ผู้นำ) อบูกอซิม และอบูอับดุลลอฮฺ (ทั้งสองนี้เป็นชื่อรองของท่านมุฮัมมัด อิบนุ อะลีย์)”

ท่านอะลีย์ อิบนุ ฮุซัยนฺ อิบนุ อะลีย์ อิบนุ อบีฏอลิบ ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ

          ท่านอิบนุ ซะอ์ดฺ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “อัฏฏอบะก็อต” (เล่มที่ 5 หน้าที่ 222) ว่า “ท่านอะลีย์ อิบนุ ฮุซัยนฺ เป็นผู้ที่มีความจำดี เชื่อถือได้ มีการรายงานฮะดีษมากมาย เป็นผู้มีเกียรติ เป็นผู้ที่มีฐานะตำแหน่งสูงส่ง เป็นคนที่เคร่งครัดศาสนา”

          ท่านอิบนุ ตัยมียะฮฺ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “มินฮาจญุซซุนนะฮฺ” (เล่มที่ 4 หน้าที่ 48) ว่า “และส่วนท่านอะลีย์ อิบนุ ฮุซัยน์ นั้น เป็นผู้อาวุโสท่านหนึ่งในหมู่ “อัตตาบิอีน” และเป็นหนึ่งในบรรดาผู้นำทั้งด้านความรู้ และด้านศาสนาอีกด้วย”

          และชีวประวัติของท่านที่ปรากฏอยู่ในหนังสือ “ตะฮฺซีบุลกะมาล” ของท่านมุซะนีย์ กล่าวว่า “ท่านซุฟยาน อิบนุ อุยัยนะฮฺ ได้รายงานมาจากท่าน อัซซุฮฺรีย์ว่า “ฉันไม่เห็นพวกกุเรชคนใด (ในยุคนั้น) มีความประเสริฐยิ่งไปกว่า ท่านอะลีย์ อิบนุ ฮุซัยน์”

         ท่านมุซะนีย์ ได้ถ่ายทอดความหมายนี้มาจากท่าน อบู ฮาชิม ท่านซัยดฺ อิบนุ อัสลัม ท่านมาลิก และจากท่านยะฮฺยา อิบนุ สะอ์ดฺ อัล-อันซอรีย์ ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ

          ท่านอัล ฮัจญ์ลีย์ ได้กล่าวว่า “อะลีย์ อิบนุ ฮุซัยนฺ เป็นชาวมะดีนะฮฺ เป็นตาบิอีย์ (ผู้ร่วมสมัยกับซอฮาบะฮฺ) มีความจำแม่นยำ เชื่อถือได้”

          ท่านอัซซุฮฺรีย์ กล่าวว่า “ท่านอะลีย์ อิบนุ ฮุซัยนฺ เป็นผู้ที่ประเสริฐคนหนึ่งของ “อะฮฺลุ้ลบัยติ” (วงศ์วานของท่านนบี) และเป็นบุคคลที่ดีที่สุดคนหนึ่งที่มีการฏออัต (เชื่อฟังปฏิบัติตามอัลลอฮฺ และร่อซูลของพระองค์) และท่านเป็นคนที่รักยิ่งของท่านมัรวาน อิบนุ ฮะกัม และอับดุลมะลิก อิบนุ มัรวาน”

          ท่านอัซซะฮะบีย์ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “อัซซิยะริ” (เล่มที่ 4 หน้าที่ 386) ว่า “ท่านเป็นผู้ปกครอง อีกทั้งเป็นอิมาม (ผู้นำ) ท่านคือ ซัยนุลอาบิดีน อัลฮาชิมีย์ อัลอะละวีย์ อัลมะดะนีย์”

          ท่านอิบนุ ฮะญัร ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “อัตตั๊กรีบ” ว่า "เป็นคนเชื่อถือได้ เป็นที่ไว้วางใจ เป็นผู้เคร่งครัดในการอิบาดะฮฺ เป็นฟะกีฮฺ (เป็นผู้มีความเชี่ยวชาญด้านนิติศาสตร์อิสลาม) เป็นคนดีมีวามประเสริฐ เป็นผู้มีชื่อเสียงโด่งดัง”

 ท่านมุฮัมมัด อิบนุ อะลีย์ อิบนุ ฮุซัยนฺ อิบนุ อะลีย์ อิบนุ อบีฏอลิบ ร่อฮิมะฮุลลลอฮฺ

          ส่วนหนึ่งที่แสดงให้เห็นว่า ท่านญาบิร อิบนุ อับดุลลอฮฺ อัลอันซอรีย์ ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุมา ได้ให้เกียรติยกย่องต่อท่าน (มุฮัมมัด) ดังมีปรากฏอยู่ในซอฮีฮฺมุสลิม (ฮะดีษเลขที่ 1218) ตามสายรายงานฮะดีษของท่านที่มีข้อความยาวในเรื่องที่เกี่ยวกับลักษณะของการทำฮัจญ์ จากฮะดีษที่รายงานโดยท่าน ญะอฺฟัร อิบนุ มุฮัมมัด (คือท่าน อิบนุ อะลีย์ อิบนุ ฮุซัยนฺ) ได้รายงานจากบิดาของท่านว่า บิดาของท่านกล่าวว่า

          “เราได้เข้ามาหาท่าน ญาบิร อิบนุ อับดุลลอฮฺ ซึ่งท่านได้สอบถามแต่ละคนที่มาจากกลุ่มคนเหล่านั้น (ที่เข้ามาหาท่าน เพราะขณะนั้นตาของท่านมองไม่เห็น) จนกระทั่งมาถึงฉัน ฉันจึงได้ตอบท่านว่า “ฉันชื่อ มุฮัมมัด อิบนุ อะลีย์ อิบนุ ฮุซัยนฺ" แล้วท่านก็เอื้อมมือของท่านมาปลดกระดุมเม็ดบนออกจาก (คอเสื้อของฉัน) แล้วก็ปลดเม็ดล่างถัดมาออก (จากรังดุมเสื้อเพื่อให้หน้าอกเผยออกมาให้เห็น) หลังจากนั้นท่านก็ได้เอาฝ่ามือของท่านวางไว้บนหน้าอกของฉัน ซึ่งขณะนั้นฉันกำลังอยู่ในวัยหนุ่ม และท่านก็กล่าวว่า “เรายินดีต้อนรับท่าน โอ้ เจ้าหลายชาย ! จงถามมาเถิด ถึงสิ่งที่เธอปรารถนาจะถาม" ฉันจึงได้ถามท่าน (ซึ่งขณะนั้นท่านมองอะไรไม่เห็นแล้ว) ฉันได้กล่าวแก่ท่านว่า กรุณาบอกฉันให้ทราบลักษณะการทำฮัจญ์ของท่านร่อซูล  ให้ฉันหน่อยเถิด”

          ท่านญาบิรได้เล่าฮะดีษนั้นให้กับท่านมุฮัมมัดฟังด้วยฮะดีษที่มีข้อความยาว ซึ่งฮะดีษ ได้พูดเกี่ยวกับลักษณะการทำฮัจญ์ของท่านนบี  

          ท่านอิบนุ ตัยมียะฮฺ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “มินฮาจญุซ-ซุนนะฮฺ” (เล่มที่ 4 หน้าที่ 50) “เช่นเดียวกัน อบู ญะอฺฟัร มุฮัมมัด อิบนุ อะลีย์ ท่านเป็นอุละมาอฺ (ผู้มีความรู้) ดีที่สุดคนหนึ่งในหมู่อุละมาอฺทั้งหลาย และเป็นผู้ที่มีความเคร่งครัดศาสนาที่สุดคนหนึ่ง กล่าวกันว่า “แท้จริง ท่านมีชื่อเรียกว่า “อัลบากิร” นั้น ก็เพราะว่าท่านเป็นผู้ที่มีความแตกฉานในด้านความรู้ความเข้าใจ ไม่ใช่เพราะท่านสุญูดจนหน้าผากด้าน”

          ท่านอัลมุซะนีย์ ได้กล่าวถึงประวัติของท่าน (มุฮัมมัด) ไว้ในหนังสือ “ตะฮฺชีบุลกะมาล” ว่า “อัลอัจญ์ลีย์ กล่าวว่า ท่านมุฮัมมัดเป็นชาวมะดีนะฮฺ เป็นตาบิอีย์ (ชนร่วมสมัยกับซอฮาบะฮฺ) และเป็นคนมีที่เชื่อถือได้”

          อิบนุ บุรกีย์ กล่าวว่า “ท่านมุฮัมมัด เป็นผู้ที่เชี่ยวชาญทางด้านฟิกฮฺ (ผู้รอบรู้ในนิติศาสตร์อิสลาม) เป็นคนดีมีคุณธรรม”

          ท่านอัซซะฮะบีย์ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “อัซซิยะริ” (เล่มที่ 4 หน้าที่ 401-402) ว่า “เป็นผู้ปกครอง เป็นอิมาม (ผู้นำ) ท่านคือ อบูญะอฺฟัรฺ มุฮัมมัด อิบนุ อะลีย์ อิบนุ ฮุซัยน์ อิบนุ อะลีย์ อัลอะละวีย์ อัลฟาฏิมีย์ อัลมะดะนีย์ เป็นลูกชายของท่านซัยนุลอาบิดีน ท่านอบูญะอฺฟัร มุฮัมมัด เป็นคนที่มีพร้อมสรรพทั้งความรู้ ทั้งการงาน ทั้งความรุ่งเรื่อง ทั้งเกียรติยศ ทั้งความน่าไว้วางใจ น่าเชื่อถือ และมีความสงบเสงี่ยม และท่านเป็นผู้มีความเหมาะสมในการเป็นคอลีฟะฮฺ และท่านเป็นผู้หนึ่งในจำนวนของอิมามสิบสอง ที่บรรดาพวกชีอะฮฺ อัลอิมามียะฮฺ ได้ให้ความยิ่งใหญ่ต่อท่านเหล่านั้น โดยกล่าวว่า “ท่านเหล่านั้น เป็นผู้บริสุทธิ์จากความผิดด้วยการได้รับความคุ้มครอง” และท่านกล่าวว่า “ท่านเหล่านั้นมีความรู้ความเข้าใจในศาสนาอย่างถ่อมแท้ทุกประการ” อย่างไรก็ตาม (ย่อมไม่มีผู้ใดทั้งสิ้น) ที่ปราศจากความผิดได้นอกจากบรรดามลาอิกะฮฺ และบรรดานบีเท่านั้น เพราะทุกคนนั้นย่อมมีทั้งกระทำถูก และกระทำผิดได้ คำพูดของเขาอาจถูกนำมาใช้ก็ได้ และอาจถูกปล่อยไปก็ได้ นอกจากคำพูดของท่านนบี  เท่านั้น เพราะท่านเป็นผู้ที่ได้รับความคุ้มครองให้พ้นจากความผิดต่างๆ แล้วท่านยังเป็นผู้ได้รับการส่งเสริมสนับสนุนด้วยวะฮีย์อีกด้วย และท่านอบูญะฮฺฟัรนั้น เป็นผู้ที่รู้จักกันดีในนามของ “อัลบากิร” คือ ผู้มีความแตกฉานในวิชาความรู้ สามารถรู้ถึงต้นตอที่มาของวิชาการทั้งที่ชัดเจนและที่ซ่อนเร้นไม่ชัดเจน”

          แท้จริง อบูญะอฺฟัร นั้นเป็นอิมาม (ผู้นำ) เป็นผู้ที่มีความสามารถวินิจฉัย (ปํญหาศาสนา) ได้ เป็นผู้ที่อ่านคัมภีร์ของอัลลอฮฺ (ด้วยความรู้ความเข้าใจในความหมายอย่างท่องแท้) เป็นผู้ที่มีภารกิจอันใหญ่ยิ่ง

          ท่านอัซซะฮะบีย์ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “อัซซิยะริ” (เล่มที่ 4 หน้าที่ 403) เช่นเดียวกันว่า “แน่แท้ ท่านนะซาอีย์ และท่านอื่นๆ ถือว่า ท่านอบูญะอฺฟัร เป็นฟุก่อฮาอฺ อัตตาบิอีน (ผู้ร่วมสมัยกับซอฮาบะฮฺ) ณ เมืองมะดีนะฮฺ และบรรดาฮุฟฟ๊าซ (บรรดานักท่องจำฮะดีษ) มีความเห็นสอดคล้องกันว่า ท่านอบูญะอฺฟัร นับเป็นผู้ที่ได้รับความไว้วางใจ สามารถนำเอามาเป็นหลักฐานที่อ้างอิงได้"

ท่านญะอฺฟัร อิบนุ มุฮัมมัด อิบนุ อะลีย์ อิบนุ ฮุซัยนฺ อิบนุ อะลีย์ อิบนุ อบีฏอลิบ ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ

          ท่านอิมาม อิบนุ ตัยมียะฮฺ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “มินฮาจญุซ-ซุนนะฮฺ” (เล่มที่ 4 หน้าที่ 52-53) ว่า “ท่านญะอฺฟัร อัซซอดิ๊ก ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุ นั้นเป็นหนึ่งในกลุ่ม “อุละมาอฺ” (ผู้มีความรู้) และกลุ่มผู้ยึดมั่นในศาสนาที่ดียิ่ง”

          ท่านอัมร์ อิบนุ อะบิล มิกดาม กล่าวว่า “เมื่อฉันมองไปที่ท่าน ญะอฺฟัร ฉันก็รู้ได้ทันทีว่าท่านนั้นเป็นผู้สืบเชื้อสายมาจากบรรดานบี”

          ท่านอิบนุ ตัยมียะฮฺ ได้กล่าวถึงลักษณะของท่านญะอฺฟัร ไว้ในหนังสือของท่านในเรื่องเกี่ยวกับความประเสริฐของอะฮฺลุ้ลบัยติ (วงศ์วานท่านนบี) และสิทธิของท่านเหล่านั้น ซึ่งท่านได้กล่าวไว้ใน (หน้าที่ 35) ว่า “ท่านเป็นเชค (ครู) ของบรรดาผู้รู้แห่งประชาชาตินี้”

          ท่านอัซซะฮะบีย์ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “อัซซิยะริ” (เล่มที่ 6 หน้าที่ 255) ว่า “ท่านเป็นอิมาม (ผู้ปกครอง) ที่มีความจริงใจ เป็นเชค (หัวหน้าคนสำคัญ) ของตระกูลฮาชิม อบูอับดุลลอฮฺ อัลกุรอชีย์ อัลฮาชิมีย์ อัลอะละวีย์ อัลนะบะวีย์ อัลมะดะนีย์ เป็นบุคคลหนี่งที่มีชื่อเสียงโดดเด่น”

          ท่านอัซซะฮะบีย์ ได้กล่าวถึงท่าน และบิดาของท่านว่า “ท่านทั้งสองเป็นอุละมาอฺ (ผู้มีความรู้) แห่งนครมะดีนะฮฺ ที่ทรงเกียรติ”

          และท่านได้กล่าวไว้ในหนังสือ “ตัซกิร่อตุลฮุฟฟาซ” (เล่มที่ 1 หน้าที่ 150) ว่า “ท่านอิมามชาฟิอีย์ และท่านยะฮฺยา อิบนุ มะอีน ได้ให้ความเชื่อถือ ให้ความไว้วางใจ (ท่านญะอฺฟัร อิบนุ มุฮัมมัด)”

          และมีรายงานจากอบีฮะนีฟะฮฺ ว่า ท่านได้กล่าวว่า “ฉันไม่เห็นใครมีความเข้าใจเกี่ยวกับนิติศาสตร์อิสลามยิ่งไปกว่าท่านญะอฺฟัร อิบนุ มุฮัมมัด”

          ท่านอบู ฮาติม กว่าวว่า “ท่าน (ญะอฺฟัร อิบนุ มุฮัมมัด) เป็นคนที่เชื่อถือได้ บุคคลเช่นท่านจึงไม่ถูกถามถึง”

ท่านอะลีย์ อิบนุ อับดุลลอฮฺ อิบนุ อับบ๊าส ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ

          อิบนุ ซะอฺดิ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “อัฏฏอบะก็อต” (เล่มที่ 5 หน้าที่ 313) ว่า “ท่านอะลีย์ อิบนุ อับดุลลอฮฺ อิบนุ อับบาส เป็นลูกคนเล็กที่มีอายุน้อยที่สุด ของท่านอับดุลลอฮฺ และเป็นผู้ที่มีความสง่างาม และหล่อเหลาที่สุดของตระกูลกุร็อยชฺบนหน้าแผ่นดินนี้ และเป็นคนขยันขันแข็งในการทำละหมาด จนมีผู้เรียกท่านว่า “ผู้ทำการสุญูด (แด่อัลลอฮฺ) อย่างมากมาย” ก็เนื่องจากการทำอิบาดะฮฺ และความดีของท่านนั่นเอง”

          ท่านอิบนุ ซะอฺดิ ได้กล่าวไว้ในหนังสือของท่านที่ชื่อ “ตะฮฺชีบุลกะมาล” ว่า “ท่านอัลอะญะลีย์ และอะบูชัรอะฮฺ กล่าวว่า ท่านอะลีย์ อิบนุ อับดุลลอฮฺ เป็นคนที่เชื่อถือได้ และท่านอัมรฺ อิบนุ อะลีย์ กล่าวว่า ท่านอะลีย์ อิบนุ อับดุลลอฮฺ เป็นคนที่ดีที่สุดคนหนึ่งในหมู่บรรดาคนทั้งหลาย และท่านอิบนุ ฮิบบาน ได้ระบุถึงท่านไว้ในหนังสือ “อัซซิก็อต”

          ท่านอัซซะฮะบีย์ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ “อัซซิยะริ” (เล่มที่ 5 หน้าที่ 252) ว่า “ท่านเป็นอิมาม (ผู้นำ) ที่เป็นนักปกครอง “อบุลค่อลาอิฟ” อบูมุฮัมมัด อัลฮาชิมีย์ อัซซัจญ์ญ๊าด (ผู้กระทำการอิบาดะฮฺต่ออัลลอฮฺ อย่างเคร่งครัด) ท่านอะลีย์ ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮฺ เป็นคนที่มีความรู้กว้างขวาง เป็นคนทำงาน ร่างกายสูงใหญ่ รูปร่างหล่อเหลา เป็นคนน่าเกรงขาม”
 

  ประเด็นต่างๆในการศึกษา

ความประเสริฐ และฐานะอันสูงส่งของ “อะฮฺลุ้ลบัยติ”  ณ อะฮฺลุซซุนนะฮฺ วัลญะมาอะฮฺ