"ฝึกวินัยให้ลูก" สร้างคนระยะยาวต้องเริ่มที่ก้าวแรก   
  
 

       ‘พ่อแม่’ คือ สิ่งแวดล้อมที่ใกล้ตัวลูกที่สุด เจ้าตัวน้อยจึงพร้อมจะซึมซับทุกๆ สัมผัส และทุกๆการกระทำของคุณตลอดเวลา เพราะพฤติกรรมที่แสดงออกมาให้ลูกเห็น เปรียบเสมือนกระจกเงาที่จะสะท้อนให้เห็นว่าลูกของคุณจะมีบุคลิกแบบใดในอนาคต... ดังนั้น พ่อแม่ยุคใหม่จึงต้องมีทักษะในการเลี้ยงดูลูกให้เขาเรียนรู้ในสิ่งที่ดีๆ โดยเฉพาะเรื่องของ ‘วินัย’ เพื่อเป็นพื้นฐานสำหรับการใช้ชีวิตในสังคมปัจจุบัน และอนาคตได้อย่างมีความสุข และมีคุณภาพ
      
       อย่างไรก็ดี คุณพ่อคุณแม่หลายท่านอาจคิดว่า เร็วเกินไปที่จะสอนการมีวินัยให้กับลูก เพราะอาจทำให้ลูกเกิดความเครียดได้ แต่แท้จริงแล้วสิ่งนี้จะช่วยให้ลูกน้อยเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีพฤติกรรมที่เหมาะสมในสังคมต่อไป
       
       สำหรับในเรื่องดังกล่าว นพ.พงษ์ศักดิ์ น้อยพยัคฆ์ หัวหน้าหน่วยพัฒนาการเด็ก และวัยรุ่น โรงพยาบาลวชิรพยาบาล ได้กล่าวถึงความสำคัญของการสร้างวินัยให้กับเด็ก เรื่องจำเป็นที่พ่อแม่ยุคนี้ควรรู้ว่า
       “ปัจจุบันปัญหาของเด็กที่ไม่มีระเบียบวินัยส่วนใหญ่เกิดมาจากครอบครัวที่ขาดการควบคุมดูแล ขาดการอบรมให้รู้จักควบคุมตนเองกันตั้งแต่ในวัยที่พอจะรู้เรื่องได้ ซึ่งถ้ามองตามพัฒนาการตามวัยแล้ว ระเบียบวินัยสามารถสร้างได้ตั้งแต่ในช่วงขวบปีแรก... การเริ่มต้นสร้างวินัย และเด็กๆ สามารถพัฒนาได้เป็นอย่างดีคือ วินัยในการกิน และวินัยในการนอน ตั้งแต่กินเป็นเวลา และนอนเป็นเวลา... เมื่อแรกเกิดเด็กจะรับประทานบ่อยทุก 2-3 ชั่วโมง แต่พอเขาโตขึ้นเรื่อยๆ กระเพาะอาหารมีขนาดใหญ่ขึ้น ก็สามารถรับประทานอาหารได้คราวละมากๆ จนมีระยะเวลาระหว่างมื้อห่างได้มากขึ้นเรื่อยๆ นอกจากนี้เด็กๆ ส่วนใหญ่เกือบทุกคนจะสามารถนอนหลับได้ยาวหลังสี่ทุ่ม หรือเที่ยงคืนไปแล้ว จนมาตื่นอีกทีก็ตอนเช้าเลยโดยนอนกลางคืนได้ประมาณ 8-10 ชั่วโมง หลังอายุ 6 เดือนไปแล้ว”
      
       นอกจากนั้น ‘วินัย’ อาจหมายรวมถึงกิริยามารยาท...การที่พ่อแม่แสดงพฤติกรรมใดๆ ออกมาให้ลูกเห็น นั่นหมายถึงการซึมซับบุคลิกภาพภายนอกของต้นแบบในชีวิตอย่างคุณพ่อคุณแม่อย่างไม่รู้ตัว เช่น พ่อแม่ใช้เท้าเปิด ปิด พัดลม...เมื่อเด็กเห็นก็เรียนรู้วิธีการเปิด ปิด แบบนั้นเช่นเดียวกัน
      
       ด้าน นายแพทย์ อุดม เพชรสังหาร รองประธานกรรมการฝ่ายพัฒนาความรู้ บริษัท รักลูก กรุ๊ป จำกัด จิตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาสมองเด็ก ได้กล่าวถึงทฤษฎีเรื่อง “เซลล์กระจกเงา” (Mirror Neurons) คือ เซลล์สมองที่อยู่ตรงส่วนหน้า (Inferior Frontal Cortex) เซลล์กระจกเงาจะทำหน้าที่คล้ายกับฟองน้ำซึมซับทุกปฏิสัมพันธ์ที่ได้รับ ไม่ว่าจะมาจากคุณพ่อคุณแม่ หรือสิ่งแวดล้อมรอบตัว ผ่านระบบประสาทสัมผัสทั้ง 5 (การมองเห็น ได้ยิน สัมผัส ได้กลิ่น และรับรส) เพื่อเรียนรู้ และตอบสนองจนกลายเป็นประสบการณ์ที่ช่วยให้ทารกน้อยเจริญเติบโต นี่คือเหตุผลว่า “สิ่งแวดล้อมเป็นอย่างไร มนุษย์ก็จะถูกหล่อหลอมให้เป็นไปเช่นนั้น” ซึ่งปัจจุบันทฤษฎีเรื่อง “เซลล์กระจกเงา” ได้ถูกนำมาพูดถึงกันมากขึ้นจนเรียกได้ว่าเป็น “ทศวรรษของเซลล์กระจกเงา” เพราะสิ่งที่คนเราได้ใช้ประโยชน์จากเซลล์กระจกเงาในขณะนี้ คือ

       การพัฒนาประสิทธิภาพในการเรียนรู้ของมนุษย์ เพราะ Imitative Learning ซึ่งเป็นหน้าที่ของเซลล์กระจกเงา คือ ธรรมชาติการเรียนรู้ที่สำคัญที่สุดของมนุษย์
  
   
       การพัฒนาคุณธรรมของคน
      
       การพัฒนาสัมพันธภาพระหว่างบุคคล การถ่ายทอด และกล่อมเกลาทางวัฒนธรรม (Socialization)
      
       ในสังคมเราที่ขับรถปาดหน้ากัน คนแซงคิว หรือนัดแล้วมาสายเป็นเรื่องธรรมดา ไม่ได้หมายความว่าเราจะต้องเป็นไปตามกระแสสังคมที่เกิดขึ้นด้วย ลองหันมาดูในครอบครัวเราดีกว่าว่า บ้านเรามีวินัยกันแค่ไหน โดยเฉพาะยิ่งเจ้าตัวเล็กของเราที่จะเติบโตขึ้นไปเป็นคนของสังคมในวันข้างหน้า

 
  
 
 
       เรื่องดีๆ ของการฝึกวินัยให้ลูก
      
       - ช่วยให้ลูกรู้สึกมั่นคง เด็กที่เติบโตมาท่ามกลางการเลี้ยงดู และสิ่งแวดล้อมที่เป็นระบบระเบียบ ก็จะรู้สึกเป็นสุขกายสบายใจ และเกิดความมั่นคงในจิตใจ
      
       - ช่วยป้องกันลูกจากอันตราย ธรรมชาติของเด็กเล็กมักจะมีความซน และอยากรู้อยากเห็น การฝึกลูกให้มีวินัย หรือออกกฎบางอย่างให้ปฏิบัติตาม ก็เพื่อความปลอดภัยของลูกเอง
      
       - ช่วยลูกรู้จักวางแผน เช่น การล้างมือก่อนทานข้าว ระบบวินัยในบ้านเช่นนี้จะช่วยฝึกลูกให้เป็นรู้จักวางแผนชีวิต คิดเป็นระบบ และรู้ว่าอะไรควรไม่ควร
      
       - ช่วยลูกประสบความสำเร็จ วินัยถือเป็นพื้นฐานหลัก เพราะการดูแลให้ลูกมีวินัยในตัวเองมุ่งมั่นทำสิ่งต่างๆ ให้ลุล่วง ทำงานให้เสร็จเป็นชิ้นๆ ก็จะทำให้ลูกรู้สึกภูมิใจในตัวเอง และเป็นแรงจูงใจให้อยากทำอะไรอื่นๆ อีก
      
       - ช่วยให้ลูกรู้จักรับผิดชอบ การฝึกวินัยจะช่วยให้เด็กรู้จักควบคุมความต้องการของตัวเองที่เกินเลย มีความรับผิดชอบทั้งต่อตัวเอง และผู้อื่น
      
       - ช่วยลูกเข้าสังคม เมื่อถึงวัยที่ลูกจะออกไปพบคนอื่นมากขึ้น การที่ลูกรู้ว่าอะไรทำได้ ไม่ได้ เมื่อต้องอยู่ร่วมกับคนอื่น เช่น ไม่กัด ตี หรือตะโกนใส่หน้าคนอื่น แต่กลับรู้จักแบ่งปันของเล่น รู้จัก “ขอบคุณ” “ขอโทษ” รู้จักเข้าคิว เล่นของแล้วเก็บเข้าที่ รู้จัก และระมัดระวังคำพูดและกิริยา ฯลฯ ล้วนเป็นพื้นฐานสำคัญที่ทำให้ลูกเข้าสังคม และสามารถอยู่ร่วมกับคนอื่นได้อย่างมีความสุข
      
       การสร้างวินัยให้ลูกไม่ใช่เรื่องยาก หากคุณพ่อคุณแม่ตั้งใจจริงในการทำ มีความเสมอต้นเสมอปลาย แต่อย่าทำให้จริงจังจนบ้านกลายเป็นค่ายทหารไปเสีย เพราะวินัยนั้นสามารถยืดหยุ่น และปรับเปลี่ยนไปได้ตามสถานการณ์ ทั้งนี้ การสอนวินัยเริ่มได้ตั้งแต่เล็กๆ จะง่ายกว่าสอนตอนลูกโต ซึ่งการฝึกวินัยนั้นจำเป็นต้องมีกลวิธีในการฝึกที่ดี ภายใต้สัมพันธภาพอันดีระหว่างเด็กกับพ่อแม่ และอาจเลือกใช้วิธีใดวิธีหนึ่ง หรือหลายวิธีผสมผสานกันได้

 
 
Life & Family / ModernMom