สัตว์ที่ควรเชือดในช่วงอีดดิ้ลอัฏฮา

 

         อัลฮัดย์ คือ ปศุสัตว์ที่ถูกมอบพลีให้แก่เขตหะร็อม มักกะฮฺ โดยหวังในผลบุญแห่งอัลลอฮฺตะอาลา รวมไปถึงปศุสัตว์ที่เป็นค่าชดเชยอันเนื่องจากการประกอบพิธีหัจญ์แบบตะมัตตุอฺ หรือกิรอน หรือมีอุปสรรคกีดกัน

อัลอุฎหิยะฮฺ คือ อูฐ วัว หรือแพะ ที่เชือดในช่วงอีดอัฎหา เพื่อหวังในผลบุญแห่งอัลลอฮฺตะอาลา

หุก่มอุฏหิยะฮฺ : เป็นสุนัตมุอักกะดะฮฺ (ส่งเสริมอย่างยิ่ง) สำหรับมุสลิมทุกคนที่มีความสามารถ

อัลลอฮฺตะอาลาตรัสว่า

“ดังนั้นจงละหมาดเพื่อพระผู้เป็นเจ้าของเจ้า แล้วจงเชือดสัตว์พลี”

(อัลเกาษัร : 2)

         เวลาการเชือดอุฎหิยะฮฺ : ตั้งแต่หลังละหมาดอีดอัฎหา จนถึงวันตัชรีกวันสุดท้าย (วันอีด และสามวันหลังจากนั้น)

          ส่งเสริมให้รับประทานส่วนหนึ่งจากเนื้ออุฎหิยะฮฺ มอบฮะดิยะฮฺให้ผู้อื่นส่วนหนึ่ง และบริจาคเป็นกุศลทานแก่ผู้ยากไร้อีกส่วนหนึ่ง การเชือดอุฎหิยะฮฺนั้นเป็นผลบุญมหาศาล เพราะเป็นการเข้าหาอัลลอฮฺตะอาลาด้วยการงานที่ดี ทำให้สมาชิกในครอบครัวมีความสุข เป็นประโยชน์ต่อผู้ยากไร้ และเป็นการเชื่อมสัมพันธ์ญาติพี่น้องและเพื่อนบ้าน

 

เงื่อนไขของอัลฮัดย์ อุฎหิยะฮฺ

     1   - ปศุสัตว์ที่อนุญาตให้ใช้เชือดอัลฮัดย์ อุฎหิยะฮฺ และอะกีเกาะฮฺ คือ อูฐที่มีอายุ 5 ปีขึ้นไป วัวที่มีอายุ 2 ปีขึ้นไป แกะที่มีอายุ 6 เดือนขึ้นไป และแพะที่มีอายุ 1 ปีขึ้นไป เมื่อมีการเจาะจงสัตว์ตัวที่จะเชือดอุฎหิยะฮฺแล้ว ไม่อนุญาตให้ขาย หรือมอบมันให้ผู้อื่น นอกเสียจากว่าจะเป็นการเปลี่ยนเอาตัวที่ดีกว่าเดิม

 

     2   - ในการเชือดอุฎหิยะฮฺ อะกีเกาะฮฺ หรืออัลฮัดย์ จำเป็นต้องใช้ปศุสัตว์ประเภทสัตว์สี่เท้าจำพวกอูฐ วัว แกะ หรือแพะเท่านั้น และต้องมีอายุตามที่มีบัญญัติกำหนดไว้ และต้องไม่มีตำหนิ ที่ดีที่สุดคือตัวที่อ้วนที่สุด มีราคามากที่สุด และมีค่าต่อเจ้าของมากที่สุด

 

     3 - แพะนั้นสำหรับหนึ่งคน อูฐสำหรับ 7 คน ส่วนวัวก็สำหรับ 7 คน โดยสามารถเชือดแพะ หรือ อูฐ หรือ วัว สำหรับตัวเองและสำหรับคนอื่นๆ ในครอบครัว ไม่ว่าจะมีชีวิตอยู่หรือตายไปแล้วก็ได้ และส่งเสริมให้ผู้ทำหัจญ์ที่มีฐานะเชือดสัตว์ฮัดย์ให้มาก ส่วนอุฎหิยะฮฺนั้น ตามสุนนะฮฺแล้วให้เชือดตัวเดียวสำหรับสมาชิกในครอบครัวก็เพียงพอแล้ว

 

     4 - ส่งเสริมให้เชือดอุฎหิยะฮฺสำหรับผู้ที่มีชีวิตอยู่ และอนุญาตให้เชือดสำหรับผู้ที่ตายไปแล้วได้ แต่ต้องเป็นการเชือดร่วมกับส่วนของผู้อื่น มิใช่การเชือดสำหรับผู้ตายเป็นการเฉพาะ เว้นแต่ผู้ตายจะได้สั่งเสียไว้เช่นนั้น

 

สิ่งต้องห้ามสำหรับผู้ที่ประสงค์จะเชือดอุฎหิยะฮฺ

         ห้ามให้ผู้ที่ต้องการเชือดอุฎหิยะฮฺตัดหรือโกนขนตามร่างกาย หรือตัดเล็บ เมื่อเข้าสู่สิบวันแรกของเดือนซุลหิจญะฮฺ หากเขาได้ทำสิ่งหนึ่งสิ่งใดจากข้อห้ามเหล่านั้นไป ก็ให้อิสติฆฟารฺขออภัยโทษ และไม่มีฟิดยะฮฺชดเชยแต่อย่างใด

ท่านอุมมุสะละมะฮฺ เราะฎิยัลลอฮุอันฮา เล่าว่า ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม กล่าวว่า

«إذَا دَخَلَتِ العَشْرُ وَأَرَادَ أَحَدُكُمْ أَنْ يُضَحِّيَ، فَلا يَـمَسَّ مِنْ شَعْرِهِ وَبَشَرِهِ شَيْئاً»

“เมื่อเริ่มเข้าสู่สิบวันแรกของเดือนซุลหิจญะฮฺ และคนหนึ่งคนใดในหมู่ท่านประสงค์จะเชือดอุฎหิยะฮฺ

เขาก็อย่าได้ตัดส่วนหนึ่งส่วนใดจากเส้นผมหรือขนตามร่างกายของเขา”

(บันทึกโดยมุสลิม 1977)

     - ผู้ใดเชือดอุฎหิยะฮฺสำหรับตัวเขาเองและสมาชิกในครอบครัวของเขา ส่งเสริมให้เขากล่าวขณะทำการเชือดว่า

باسم الله، والله أكبر، اللهم تقبل مني، اللهم هذا عني وعن أهل بيتي

บิสมิลลาฮฺ, วัลลอฮุอักบัรฺ, อัลลอฮุมมะ ตะก็อบบัล มินนี, อัลลอฮุมมะ ฮาซา อันนี วะอัน อะฮฺลิ บัยตี

“ด้วยพระนามของอัลลอฮฺ และอัลลอฮฺคือผู้ยิ่งใหญ่เกรียงไกรที่สุด

โอ้อัลลอฮฺขอพระองค์ทรงตอบรับจากฉันด้วยเถิด

โอ้อัลลอฮฺ นี่คือการเชือดสำหรับฉัน และสมาชิกในครอบครัวของฉัน”

 

วิธีการเชือดแบบนะหัรฺและแบบซับหฺ

          การเชือดอูฐ มีสุนนะฮฺให้เชือดแบบนะหัรฺขณะที่อูฐกำลังยืนอยู่ ในสภาพที่มือข้างซ้ายของอูฐถูกมัดไว้ ส่วนปศุสัตว์ประเภทอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นวัว หรือแพะให้เชือดแบบซับหฺ และอนุญาตให้ทำกลับกัน ซึ่งการเชือดอูฐแบบนะหัรฺนั้น ให้ทำตรงช่วงล่างสุดของคอก่อนถึงหน้าอก ส่วนการเชือดแบบซับหสำหรับวัวหรือแพะนั้น ให้เชือดส่วนบนสุดของคอที่ติดกับส่วนหัว โดยให้มันนอนลงทางด้านซ้าย แล้วให้วางขาขวาบนคอของมัน แล้วจับหัวของมัน และทำการเชือด โดยกล่าวขณะทำการเชือดว่า บิสมิลลาฮฺ วัลลอฮุอักบัร (ด้วยพระนามอัลลอฮฺ และพระองค์คือผู้ทรงยิ่งใหญ่เกรียงไกรยิ่ง)

ท่านอนัส เราะฎิยัลลอฮุอันฮฺ กล่าวว่า

“ท่านนบี เชือดอุฎหิยะฮฺด้วยแกะสองตัวที่อ้วนท้วม และมีเขา โดยท่านเชือดมันด้วยมือของท่านเอง

 ท่านกล่าวบิสมิลลาฮฺและอัลลอฮุอักบัร และวางขาของท่านบนคอของมันทั้งสอง”

(มุตตะฟะกุนอะลัยฮฺ บุคอรี 5565 และมุสลิม 1966)

    - สุนัตให้ทำการเชือดฮัดย์และอุฎหิยะฮฺด้วยตัวเอง หากไม่สามารถเชือดด้วยตัวเองได้ก็ให้อยู่ร่วมขณะเชือด และห้ามมอบส่วนใดส่วนหนึ่งจากสัตว์ที่เชือดนั้นเป็นค่าจ้างแก่ผู้ชำแหละเนื้อ และขณะเชือดให้ระบุว่าเป็นของผู้ใด หรือเชือดให้แก่ผู้ใด สัตว์ที่เชือดจะถือว่าหะลาลก็ต่อเมื่อได้ตัดหลอดลม หลอดอาหาร และหลอดเลือดใหญ่สองเส้นหรือเส้นเดียว และให้เลือดไหลออกมา

 

ลักษณะของปศุสัตว์ที่ไม่อนุญาตให้ใช้ในการเชือดอุฎหิยะฮฺ

     ท่านอัลบัรรออ์ บิน อาซิบ เราะฎิยัลลอฮุอันฮฺ เล่าว่า ท่านได้ยินท่านนบีศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม กล่าวว่า

«أَرْبَـعَةٌ لا يَـجْزِينَ فِي الأَضَاحِي، العَورَاءُ البَيِّنُ عَوَرُهَا، وَالمَرِيضَةُ البَيِّنُ مَـرَضُها، وَالعَرْجَاءُ البَيِّنُ ظَلْعُهَا، وَالكَسِيرَةُ الَّتِي لاتُنْقِي»

“สัตว์สี่ประเภทที่ไม่อนุญาตให้ใช้ในการเชือดอุฎหิยะฮฺ คือ

สัตว์ที่ตาบอดอย่างเห็นได้ชัด สัตว์ที่ป่วยอย่างเห็นได้ชัด

สัตว์ที่ขาพิการอย่างเห็นได้ชัด และสัตว์ที่ผอมแห้งจนไม่สามารถลุกขึ้นเดินได้”

(บันทึกโดยอบูดาวูด 2802 และอันนะสาอีย์ 4370)

 

     - เมื่อมุสลิมเชือดฮัดย์หรืออุฎหิยะฮฺ หรือการเชือดประเภทอื่นๆ ในทำนองเดียวกันที่เป็นการเชือดเพื่อแสวงหาผลบุญ โดยที่เขาไม่รู้ว่าสัตว์ที่จะเชือดนั้นเจ็บป่วยเว้นแต่ภายหลังการเชือดเสร็จสิ้นลงแล้ว เช่นนี้ถือว่าใช้ไม่ได้ เพราะไม่ตรงตามเป้าหมายของการเชือด

 

     - สัตว์ที่ไม่มีหาง หรือหางขาดบางส่วน อูฐไม่มีโหนก สัตว์ตาบอด หรือขาขาด ทั้งหมดนี้ล้วนไม่อนุญาตให้ใช้ในการเชือดฮัดย์ อุฎหิยะฮฺ และการเชือดอื่นๆในทำนองเดียวกัน ที่เป็นการเชือดเพื่อหวังในผลบุญ

 

มุหัมมัด บิน อิบรอฮีม อัตตุวัยญิรีย์

แปลโดย : อัสรัน นิยมเดชา / Islam House