'เล่นให้ถูก-เล่นให้พอ' สร้างลูกรักฉลาดคิด
 

 
       “เด็กซน คือเด็กฉลาด” เป็นคำกล่าวที่พ่อแม่หลายคนพูดกันบ่อย เพราะเด็กซนเป็นเด็กช่างสังเกต อยากรู้ อยากลอง ทำให้เด็กมีสังคม และอารมณ์ดี พฤติกรรมเหล่านี้ สะท้อนให้เห็นว่า การเล่นเป็นรากฐานสำคัญในการสร้างความฉลาดทางอารมณ์ (EQ) และความฉลาดทางสติปัญญา (IQ)
      
       แต่ทุกวันนี้การเล่นของเด็กได้เปลี่ยนไป กลายเป็นเล่นกับคอมพิวเตอร์ และวีดีโอเกมมากขึ้น ทำให้พัฒนาการข้ามขั้น ขาดทักษะที่จำเป็นอย่างไป เช่น ทักษะการสื่อสาร และการเข้าสังคม ปัญหาดังกล่าว ทีมงานได้ฟัง “ผศ.ดร.อุษณีย์ อนุรุทธ์วงศ์” ประธานศูนย์พัฒนาอัจฉริยภาพ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร กล่าวว่า
      
       พ่อแม่สมัยใหม่ไม่ค่อยมีเวลาอยู่กับลูก เลี้ยงลูกแบบปล่อย โดยให้ลูกเล่นอยู่กับของเล่นสำเร็จรูป ไม่ใช่ของเล่นที่เป็นธรรมชาติรอบตัวเด็ก ทำให้เด็กต้องเล่นกับเกมคอมพิวเตอร์ และวีดีโอเกม ทำให้พัฒนาการ และทักษะที่ควรจะมีในตัวเด็กขาดหายไป เช่น การสื่อสาร และเข้าสังคม รวมไปถึงการคิดวิเคราะห์ เพราะเนื้อหาของเกม บางฉากมีการฆ่าฟันแทงกัน และเป็นการสื่อสารทางเดียว เมื่อเด็กติดเกมถึงขึ้นหนัก อาจหลงลืมโลกความจริง และเอาโรคเสมือนจริงมาทำให้เป็นจริง จนเกิดปัญหากับตัวเอง และสังคมได้
      
       “เกมรุนแรง เป็นเกมที่น่ากลัวสุดๆ เพราะมีทั้งการทำร้าย และฆ่าฟันแทงกัน ทั้งนี้เพื่อชิงแต้ม เมื่อเล่นนานเข้า หรือเล่นเกิน 100 ครั้ง เกมจะสะกดจิตเด็ก และบันทึกเหตุการณ์รุนแรงจากเกม เข้าสู่สมองส่วนล่าง เมื่อถึงจุดหนึ่ง หรือช่วงอารมณ์หนึ่ง สิ่งที่บันทึกเอาไว้จะเกิดขึ้นเองโดยอัตโนมัติ คล้ายกับชุดคำสั่งที่ฝังตัวอยู่ในตัวเด็กโดยไม่รู้ตัว เช่น ไปฆ่า ไปฆ่า ส่งผลต่อตัวเด็ก และสังคมในที่สุด” ประธานศูนย์พัฒนาอัจฉริยภาพ มศว. สะท้อนแง่มุม
      
       นอกจากนี้ ประธานศูนย์พัฒนาอัจฉริยภาพ มศว. ยังบอกต่อว่า พ่อแม่ที่ให้เด็กที่เล่นไม่พอ หรือชอบตัดความสุขการเล่นของลูก ล้วนส่งผลในทางลบกับเด็กได้เช่นกัน เห็นได้จากผู้ใหญ่หลายคน ที่ติดเกมคอมพิวเตอร์ หรือติดการพนันส่วนใหญ่นั้น หากย้อนกลับไปในวัยเด็ก จะพบว่า พวกเขาไม่ได้เล่นอย่างเพียงพอ ยกตัวอย่าง ไมเคิล แจ๊คสัน ที่ชอบเล่นกับเด็ก ทั้งๆ ที่โตเป็นผู้ใหญ่แล้ว หรือคุณหญิงหลุยส์ ที่ต้องอุ้มตุ๊กตาช้างตลอดเวลา ทั้งๆ ที่อายุค่อนข้างมากแล้ว เป็นต้น
      
       ดังนั้น “พ่อแม่ควรให้เวลาเล่นกับลูก โดยกำหนดเวลาเล่น เช่น 1-2 ชั่วโมงต้องเลิกนะ เพื่อให้จินตนาการ หรือความสนุกของลูก ไม่เกิดการค้าง ซึ่งถ้าเด็กมีเวลาเล่นไม่พอ หรือถูกขัดขวางการเล่น เช่น “เลิกเล่นได้แล้ว มาทำการบ้านเดี๋ยวนี้นะ ไม่เช่นนั้นแม่จะตีนะ” ส่งผลให้ตอนโต เด็กจะหาความสุขมาชดเชยสิ่งที่ขาดหายไปในวัยเด็ก เช่น หันมาเล่นการพนัน เพราะเล่นแล้วมีความสุข หรือถ้าโตมา แล้วกลายเป็นบุคคลที่มีอำนาจ ก็อาจจะเอาประเทศชาติมาเล่นก็เป็นได้”
       
 
       สอดรับกับ การประเมินทักษะเด็ก 5 ด้านของศูนย์พัฒนาอัจฉริยภาพ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร ซึ่งประกอบด้วย ทักษะชีวิต ทักษะการคิดวิเคราะห์ ทักษะด้านอารมณ์ ทักษะทางสังคม และทักษะทางศักยภาพที่ดีที่สุด (ดนตรี กีฬา และอื่นๆ) พบว่า ระบบวิธีคิดเชิงวิจารณญาณของเด็กไทยอยู่ในขั้นวิกฤต นั่นแสดงให้เห็นว่า เด็กไทยขาดทักษะการเล่นเชิงตรรกะ และเชิงเหตุผลในวัยเด็ก เด็กสมัยใหม่ จึงคิดไม่กว้าง และคิดแต่ในกรอบ ไม่ชอบคิดแปลก ทำให้ไม่เกิดความคิดสร้างสรรค์ ที่สำคัญยังมีความเชื่อในตัวบุคคลมากกว่าเหตุผล และความดีอีกด้วย
      
       อย่างไรก็ดี การเล่นที่จะช่วยเพิ่มทักษะด้านดังกล่าว อาจารย์แนะนำว่า พ่อแม่ควรหาเกมปริศนาคำทายมาเล่นกับลูก โดยให้พ่อแม่เป็นผู้นึกสิ่งของอะไรก็ได้ไว้ในใจ และตอบได้เพียง ใช่ หรือไม่ใช่เท่านั้น จากนั้นให้ลูกทาย โดยกำหนดคำถาม 20 คำถาม เช่น เป็นสิ่งมีชีวิตใช่หรือไม่ ผู้หญิงใช้ได้หรือไม่ นอกจากนี้ยังมีเกมอื่นๆ อีกเช่น ปริศนาอักษรไขว้ หรือเกมให้เด็กได้คิดแบบไร้ขอบเขต เช่น นึกถึงวงกลม นึกถึงอะไรได้บ้าง ซึ่งเกมแบบนี้จะช่วยให้เด็กมีทักษะความลื่นไหล ยืดหยุ่น และมีความคิดที่แปลกใหม่ ช่วยให้เด็กกล้าคิด กล้าตอบ และมีเหตุผลมากขึ้น
      
       พร้อมกันนี้ ประธานศูนย์พัฒนาอัจฉริยภาพ มศว. ได้ให้ความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับเกมฝึกทักษะของเด็กอีกว่า จากการประเมินทฤษฎีการเล่น เกมหมากหลุม เป็นเกมที่สร้างกลยุทธ์ทางการคิดได้ดีที่สุดในโลก รองลงมาคือเกมหมากฮอส เนื่องจากฝึกให้เด็กได้คิด และคำนวณได้ดี หรือที่เรียกว่า เด็กจะมีทักษะนิติสัมพันธ์ทางการคำนวณดีนั่นเอง
      
       จะเห็นได้ว่า “การเล่น” ของลูกรัก ไม่ใช่เรื่องเล่นๆ ที่พ่อแม่จะละเลยได้อีกต่อไป เพราะการเล่นที่ดี ตรงตามวัย และเล่นอย่างเพียงพอ จะช่วยให้เด็กเต็มที่กับความสุข ไม่ชดเชยความสุขด้วยวิธีอื่นๆ ในตอนโต เช่น ติดการพนัน หรือติดพันกับของบางสิ่ง อย่างไรก็ดี ช่วงแรกเกิด - 6 ขวบเป็นช่วงสำคัญ ที่พ่อแม่ควรใส่ความรัก และการเล่นที่ส่งเสริมความคิด และจินตนาการให้กับลูกอย่างเต็มที่ เพราะเซลล์สมองของเด็กจะโตเต็มที่ในช่วงวัยดังกล่าว ส่งผลให้เด็กมีความคิด และทักษะทางสังคมที่ดี และสมบูรณ์ 
 
 

Life & Family / Manager onlie