แนวทางที่เที่ยงตรง
ท่านเราะซูลได้อธิบายโองการนี้ ดังที่รายงานโดยอิบนุมัสอูด ได้กล่าวว่า
ท่านเราะซูลลุลลอฮ์ ได้ขีดเส้นตรง 1 เส้นให้พวกเราดู แล้วกล่าวว่า "นี่คือทางของอัลลอฮ์"
ต่อมาท่านได้ขีดเส้นอีกหลายเส้นทางขวาบ้างทางซ้ายบ้าง และท่านก็กล่าวว่า ทางเหล่านี้ทุกทางจะมีชัยฏอนคอยเรียกร้องไปสู่มัน
ต่อมาท่านได้อ่านโองการที่มีใจความว่า
นี่คือแนวทางของฉันที่เที่ยงตรง พวกท่านจงปฏิบัติตามมัน และพวกท่านจงอย่าปฏิบิตามทางเหล่านั้น เพราะจะทำให้พวกท่านแตกออกจากทางที่เที่ยงตรง ดังกล่าวนี้พระองค์ได้ทรงสั่งเสียพวกท่านเพื่อพวกท่านจะได้ยำเกรง
(บันทึกโดย อะหมัด, อิบนิฮิบาน, ฮากิม และท่านอื่นๆ)
ดังนั้นผู้ใดที่หันหลังให้กับอัลกุรอานและซุนนะฮ์แล้ว แนทางที่หลงผิดและบิดอะฮ์จะเข้ามาแทนที่ ต้นเหตุต่างๆ ที่ทำให้เกิดบิดอะฮ์ และการหลงผิด คือสิ่งต่อไปนี้
ความโง่เขลาไม่ยอมศึกษาในหลักการของศาสนา การปฏิบัติตามอารมณ์ การติดยึดอยู่กับบรรดาความเห็น และตัวบุคคล การเลียนแบบต่างศาสนิก
(ก) ความโง่เขลาไม่ยอมศึกษาในหลักการของศาสนาเมื่อกาลเวลายิ่งผ่านพ้นนานวันเข้า ผู้คนยิ่งห่างไกลศาสนา ความรู้ก็ยิ่งน้อย ความโง่เขลาแพร่กระจาย ตามที่ท่านนะบีได้บอกไว้ว่า
และผู้ใดจากพวกท่านที่ยังมีชีวิตอยู่ เขาจะได้พบเห็นความขัดแย้งอย่างมากมาย (บันทึกโดย อบูดาวูด และตริมีซีร์)
และคำพูดของท่านนะบีที่ว่า
แท้จริงอัลลอฮ์จะไม่ทรงเก็บวิชาความรู้โดยการถอดมันอกจากบ่าว แต่พระองค์จะทรงเก็บวิชาความรู้ โดยการเก็บชีวิตบรรดาผู้รู้ จนไม่ให้มีผู้รู้หลงเหลืออยู่เลย ผู้คนจึงเอาคนโง่มาเป็นผู้นำ เมื่อพวกเขาถูกถามพวกเขาก็ตอบไปโดยไม่มีความรู้ พวกเขาก็หลงผิดลังสร้างความหลงผิดด้วย
(จากหนังสือญามิอุบยานิลอิลมิวะฟัฎลุฮุ ของอิบนุอับดิลบัร)
ไม่มีใครที่จะต่อต้านบิดอะฮ์ได้ นอกจากวิชาความรู้และบรรดาผู้รู้เท่านั้น และเมื่อขาดวิชาความรู้และบรรดาผู้รู้ ก็เท่ากับเป็นการเปิดโอกาสให้แก่บิดอะฮ์ ที่จะเปิดเผยและครอบงำ ดังนั้นต้องมีการตื่นตัวอยู่ตลอดเวลา
(ข) ปฏิบัติตามอารมณ์ต้องการผู้ใดที่หันหลังให้อัลกุรอานและซุนนะฮ์ เขาก็จะหันหน้าสู่การปฏิบัติตามอารมณ์ของเขา
อัลลอฮ์ ซุบฮาน่าฮุว่าตะอาลา ทรงตรัสไว้ว่า
" หากพวกเขาไม่ยอมสนองตอบเจ้า ก็พึงรู้เถิดว่า แท้จริงพวกเขาปฏิบัติตามอารมณ์ต่ำของพวกเขาเท่านั้น และผู้ใดเล่าจะหลงผิดยิ่งไปกว่าผู้ปฏิบัติตามอารมณ์ต่ำของเขา โดยปราศจากแนวทางที่ถูกต้องจากอัลลอฮ์ แท้จริงอัลลอฮ์จะไม่ทรงชี้แนะทางที่ถูกต้องแก่กลุ่มชนผู้อธรรม " (อัลเกาะศอด โองการที่ 50)
อัลลอฮ์ ซุบฮาน่าฮุว่าตะอาลา ทรงตรัสไว้ว่า
"เจ้าเคยเห็นผู้ที่ยึดถือเอาอารมณ์ต่ำของเขาเป็นพระเจ้าของเขาบ้างไหม ? และอัลลอฮฺจะทรงให้เขาหลงทางด้วยการรอบรู้ (ของพระองค์) และทรงผนึกการการฟังของเขาและหัวใจของเขาและทรงทำให้มีสิ่งบดบังดวงตาของเขา ดังนั้นผู้ใดเล่าจะชี้แนะแก่เขาหลังจากอัลลอฮฺ พวกเจ้ามิได้ใคร่ครวญกันดอกหรือ ?" (อัลยาซิยะฮ์ โองการที่ 23)
(ค) การยึดติดกับบรรดาความเห็นและตัวบุคคลการติดยึดความเห็นและตัวบุคคล เป็นสิ่งขวางกั้นระหว่างบุคคลหนึ่งกับการปฏิบัติตามหลักการและยอมรับความจริง
อัลลอฮ์ ซุบฮาน่าฮุว่าตะอาลา ทรงตรัสไว้ว่า
"และเมื่อได้ถูกกล่าวแก่พวกเขาว่าจงปฏิบัติตามสิ่งที่อัลลอฮ์ได้ทรงประทานลงมาเถิดพวกเขาก็กล่าวว่า มิได้ เราจะแฏิบัติสิ่งที่เราได้พบบรรดาบรรพบุรุษของเราเคยปฏิบัติมาเท่านั้นและแม้ได้ปรากฏว่า บรรพบุรุษของพวกเขาไม่เข้าใจสิ่งใด และทั้งไม่ได้รับแนวทางอันถูกต้องก็ตามกระนั้นหรือ?" (อัลบะเกาะเราะฮ์ โองการที่ 170 )
นี่เป็นคำตอบของนักอนุรักษ์นิยมตัวบุคคล และความคิดเห็นที่ยังคงมีอยู่ในยุคปัจจุบันนี้ อันได้แก่พวกซูฟี , พวกบูชาหลุมฝังศพ เมื่อถูกเรียกร้องให้ปฏิบัติตามอัลกุรอานและซุนนะฮ์ พวกเขาจะอ้างแนวความคิดของพวกเขา และอ้าง พ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย ตลอดจนยกบรรพบุรุษของพวกเมาเป็นหลักฐาน
(ง) การเลียนแบบคนต่างศาสนิก (กุฟฟาร)
การลอกเลียนแบบคนต่างศาสนิก(กุฟฟาร)นั้น เป็นต้นเหตุที่ร้ายแรงประการหนึ่งที่ทำให้เกิดการบิดอะฮ์ ดังเหตุการณ์ต่อไปนี้
ท่านอบีวากี๊ด อัลลัยซีย์ กล่าวว่า
เราได้ออกไปกับท่านเราะซูลลุลลอฮ์ยังตำบลฮุนัยน์ขณะนั้นพวกเรายังใหม่อยู่จากการเปลี่ยนแปลง จากกุฟฟารมาเป็นมุสลิม พวกมุชริกมีต้นพุทธาเพื่อพำนักอยู่ที่นั่น และจะนำอาวุธไปแขวนที่นั่นเพื่อความเป็นสิริมงคล
พวกเขาจึงกล่าวว่าโอ้ท่านเราะซูลลุลลอฮ์ จงทำต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ให้พวกเราสักต้นหนึ่ง
ท่านเราะซูล จึงกล่าวว่า
อัลลอฮุอักบัร นี่มันเป็นการเลียนแบบนี่ ขอสาบานต่อผู้ที่ชีวิตของฉันอยู่ในพระหัตถ์ของพระองค์ พวกท่านพูดเหมือนกับที่ บนูอิสรออีลพูดกับนะบีมูซาที่ว่า ท่านจงทำพระเจ้าหนึ่งองค์ให้กับพวกเรา เหมือนกับที่พวกเขามีบรรดาพระเจ้า มูซากล่าวว่า แท้จริงพวกเจ้าเป็นพวกที่โง่เขลา แน่นอนพวกท่านกำลังเลียนแบบผู้ที่อยู่ก่อนหน้าพวกท่าน
(บันทึกโดย ตริมีซีย์ , อะหมัด, อิบนุอาบีอาซิม, อิบนุฮิบบาน, ฏอบรอนี และบัยฮากี)
ในฮะดิษ บทนี้ชี้ว่า การลอกเลียนแบบพวกกุฟฟารเป็นแรงกระตุ้นให้บูอิสรออิลขอร้องด้วยคำขอร้องที่น่าเกลียด นั่นคือขอให้นะบีมูซาทำพระเจ้าให้พวกเขาเพื่อการกราบไหว้ และยังเปนแรงกระตุ้นของเหล่าศอฮะบะฮ์ของนะบีมุฮัมมัด ขอร้องต่อท่านนะบีให้ทำต้นไม่ศักดิ์สิทธิ์เพื่อขอความเป็นสิริมงคลจากต้นไม้นั้น ซึ่งมันเป็นสิ่งเดียวกัน
และในปัจจุบันนี้ก็เช่นเดียวกัน บรรดามุสลิมส่วนมากได้ลอกเลียนแบบผู้ปฏิเสธศรัทธา(กุฟฟาร)ในการทำบิดอะฮ์ ทำชิริก เช่น การจัดงานเฉลิมฉลองวันเกิด วันครบรอบสัปดาห์ เดือน ปี เพื่อกำหนดการทำอิบาดะฮ์(การเคารพ)ในวันดังกล่าว เป็นต้น
Islammore