มารยาทของผู้ศึกษาหาความรู้ 2
มุหัมมัด อัต-ตุวัยญิรีย์
การมุ่งมั่นตักตวงวิชา
อบูฮุร็อยเราะฮฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ เล่าว่า :
قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ ، مَنْ أَسْعَدُ النَّاسِ بِشَفَاعَتِكَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ - صلى الله عليه وسلم - « لَقَدْ ظَنَنْتُ يَا أَبَا هُرَيْرَةَ أَنْ لاَ يَسْأَلَنِى عَنْ هَذَا الْحَدِيثِ أَحَدٌ أَوَّلُ مِنْكَ ، لِمَا رَأَيْتُ مِنْ حِرْصِكَ عَلَى الْحَدِيثِ ، أَسْعَدُ النَّاسِ بِشَفَاعَتِى يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَنْ قَالَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ ، خَالِصًا مِنْ قَلْبِهِ أَوْ نَفْسِهِ » . أخرجه البخاري
มีคนถามว่า “โอ้ ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ใครเล่าคือผู้ที่มีความสุขมากที่สุดกับการช่วยเหลือของท่านในวันกิยามะฮฺ ? “
ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ตอบว่า “ฉันนึกแล้วเชียวว่าคงไม่มีใครถามเกี่ยวกับเรื่องนี้ก่อนกว่าท่าน เพราะฉันเห็นความใฝ่รู้ของท่านในเรื่องนี้สูงมาก ผู้ที่ความสุขมากที่สุดกับการช่วยเหลือของฉันในวันกิยามะฮฺคือผู้ที่กล่าวคำว่า "ลาอิลาฮะ อิลลัลลอฮฺ อย่างจริงใจหรือบริสุทธิ์ใจ”
[บันทึกโดยอัลบุคอรีย์ หมายเลข 99]
การบันทึกความรู้
1- จากอบีญุหัยฟะฮฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ เล่าว่า :
قُلْتُ لِعَلِىٍّ هَلْ عِنْدَكُمْ كِتَابٌ قَالَ لاَ ، إِلاَّ كِتَابُ اللَّهِ ، أَوْ فَهْمٌ أُعْطِيَهُ رَجُلٌ مُسْلِمٌ ، أَوْ مَا فِى هَذِهِ الصَّحِيفَةِ . قَالَ قُلْتُ فَمَا فِى هَذِهِ الصَّحِيفَةِ قَالَ الْعَقْلُ ، وَفَكَاكُ الأَسِيرِ ، وَلاَ يُقْتَلُ مُسْلِمٌ بِكَافِرٍ . أخرجه البخاري
“ฉันได้ถามอะลีย์ว่า ท่านมีหนังสือใด ๆ (ที่บันทึกจากท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม )ไหม ?
เขาตอบว่า “ไม่มี มีก็เพียงแต่คัมภีร์ของอัลลอฮฺ หรือคำอธิบายที่ให้กับชายมุสลิม หรือสิ่งที่บันทึกอยู่ในหน้ากระดาษนี้เท่านั้น”
ฉันถามว่า “แล้วสิ่งที่บันทึกอยู่ในกระดาษนี้คืออะไรกัน ?”
เขาตอบว่า “คือ (คำอธิบายเกี่ยวกับกฎของ) เชือก (หมายถึงการจ่ายค่าสินไหมชดแทน) การปลดปล่อยเชลย และ (คำอธิบายเกี่ยวกับการที่) มุสลิมต้องไม่ถูกประหารเพราะ (การฆ่า) กาฟิร”
[บันทึกโดยอัลบุคอรีย์ หมายเลข 111]
2- จากอบีฮุร็อยเราะฮฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ เล่าว่า :
مَا مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ - صلى الله عليه وسلم - أَحَدٌ أَكْثَرَ حَدِيثًا عَنْهُ مِنِّى ، إِلاَّ مَا كَانَ مِنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو فَإِنَّهُ كَانَ يَكْتُبُ وَلاَ أَكْتُبُ . تَابَعَهُ مَعْمَرٌ عَنْ هَمَّامٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ . أخرجه البخاري
“ไม่มีสหายของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม คนไหนที่รายงานหะดีษจากท่านมากไปกว่าฉัน นอกจากสิ่งที่มีอยู่กับอับดุลลอฮฺ บินอัมรฺ เพราะว่าเขานั้นเขียนเป็น ในขณะที่ฉันเขียนไม่เป็น”
[บันทึกโดยอัลบุคอรีย์ หมายเลข 113]
การเข้าประชิดอิหม่ามในเวลาอบรมสั่งสอน
มีรายงานจากสะมุเราะฮฺ บินญุนดุบ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ ว่าท่านนบีของอัลลอฮฺ สุบหานะฮุวะตะอาลา ได้กล่าวว่า :
« احْضُرُوا الذِّكْرَ وَادْنُوا مِنَ الإِمَامِ فَإِنَّ الرَّجُلَ لاَ يَزَالُ يَتَبَاعَدُ حَتَّى يُؤَخَّرَ فِى الْجَنَّةِ وَإِنْ دَخَلَهَا ». أخرجه أبوداود
“พวกท่านจงเข้าร่วมในสถานพบปะเพื่อรำลึกถึงอัลลอฮฺ และจงเข้าใกล้อิหม่าม เพราะว่าคน ๆ หนึ่ง อาจจะอยู่ห่าง ๆ เป็นอาจิณจนทำให้เขาต้องถูกให้อยู่ในที่ท้าย ๆ ในสวรรค์ แม้ว่าเขาจะได้เข้าก็ตาม”
[หะสัน บันทึกโดยอบูดาวูด หมายเลข1108 เศาะฮีหฺสุนันอบีดาวูด หมายเลข 980]
จากอะลีย์ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ เล่าว่า :
كُنْتُ رَجُلاً مَذَّاءً وَكُنْتُ أَسْتَحْيِى أَنْ أَسْأَلَ النَّبِىَّ -صلى الله عليه وسلم- لِمَكَانِ ابْنَتِهِ فَأَمَرْتُ الْمِقْدَادَ بْنَ الأَسْوَدِ فَسَأَلَهُ فَقَالَ « يَغْسِلُ ذَكَرَهُ وَيَتَوَضَّأُ ». متفق عليه
“ฉันเป็นคนที่มีน้ำกำหนัดออกอยู่เสมอ และฉันก็อายที่จะถามท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺอะลัยฮิวะสัลลัม อันเนื่องมาจากสถานะของบุตรสาวของท่าน (ที่เป็นภรรยาของฉัน) ฉันเลยใช้ให้อัลมิกดาด บินอัลอัสวัดช่วยถามให้
แล้วท่านก็ตอบว่า “ให้เขาล้างอวัยวะเพศของเขา แล้วเอาน้ำละหมาด”
[มุตตะฟัก อะลัยฮฺ บันทึกโดยอัลบุคอรีย์ หมายเลข 269 และมุสลิมตามสำนวนนี้ หมายเลข 303]
การมีมารยาทที่ดีในที่ชุมนุม
1- อัลลอฮฺ สุบหานะฮุวะตะอาลา ได้ทรงกล่าวว่า :
" โอ้ บรรดาผู้ศรัทธาเอ๋ย เมื่อมีคนบอกสูเจ้าว่า “จงขยับขยายในที่ชุมนุม” สูเจ้าก็จงขยับขยาย เพราะอัลลอฮฺจะทรงขยับขยายที่อันกว้างขวางแก่สูเจ้า (ในวันกิยามะฮฺ) และเมื่อมีคนบอกสูเจ้าว่า “จงแยกย้าย” สูเจ้าก็จงแยกย้าย เพราะอัลลอฮฺจะทรงเลื่อนชั้นแก่บรรดาผู้ศรัทธาในหมู่สูเจ้าและบรรดานักวิชาการหลายระดับชั้น และอัลลอฮฺนั้นคือผู้ทรงรอบรู้ยิ่งในสิ่งที่สูเจ้ากระทำ"
(อัลมุญาดะละฮฺ : 11)
2- มีรายงานจากอิบนุอุมัร เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุมา ว่าท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้กล่าวว่า :
“ชายคนหนึ่งจงอย่าทำให้ชายอีกคนหนึ่งลุกออกจากที่ของเขา แล้วเขากลับนั่งแทนที่เขาคนนั้น
แต่ (เขาจงกล่าวว่า) “พวกท่านจงขยับขยายให้กว้างด้วยเถิด”
[มุตตะฟัก อะลัยฮฺ บันทึกโดยอัลบุคอรีย์ หมายเลข 6270 และมุสลิมตามสำนวนนี้ หมายเลข 2177]
3- มีรายงานจากอบีฮุร็อยเราะฮฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ ว่าท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้กล่าวว่า :
« مَنْ قَامَ مِنْ مَجْلِسِهِ ثُمَّ رَجَعَ إِلَيْهِ فَهُوَ أَحَقُّ بِهِ ». أخرجه مسلم
“ ผู้ใดที่ลุกออกจากที่นั่งของเขา หลังจากนั้น เขาได้หวนกลับมาใหม่ เขาก็ย่อมมีสิทธิในที่นั่งนั้นมากกว่าคนอื่น ”
[บันทึกโดยมุสลิม หมายเลข 2179]
4- จากญาบิร บินสะมุเราะฮฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ เล่าว่า :
“พวกเรานั้น เมื่อมาหาท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺอะลัยฮิวะสัลลัม ต่างคนก็จะนั่งลง ณ ที่ซึ่งเขาหยุด(นั่นคือที่ๆคนสุดท้ายนั่ง)”
[เศาะฮีหฺ บันทึกโดยอบูดาวูด หมายเลข 4825 เศาะฮีหฺสุนันอบีดาวูด หมายเลข 4040 และบันทึกโดยอัลติรมิซีย์ หมายเลข 2725 เศาะฮีหฺสุนันอัลติรมิซีย์ หมายเลข 2193]
5-มีรายงานจากอัมรฺ บินชุอัยบฺ จากพ่อของเขา จากลุงของเขา เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ ว่าท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้กล่าวว่า :
عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ - قَالَ ابْنُ عَبْدَةَ - عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ « لاَ يُجْلَسُ بَيْنَ رَجُلَيْنِ إِلاَّ بِإِذْنِهِمَا ». أخرجه أبوداود
“คน ๆ หนึ่งจะต้องไม่ถูกให้นั่งระหว่างชายสองคน ยกเว้นด้วยการอนุญาตของคนทั้งสอง ”
[หะสัน บันทึกโดยอบูดาวูด หมายเลข 4844 เศาะฮีหฺสุนันอบีดาวูด หมายเลข 4054 ]
6- จากอัชชะรีด บินสุวัยดฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ เล่าว่า :
“ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺอะลัยฮิวะสัลลัม ได้เดินผ่านตัวฉันในขณะที่ฉันกำลังนั่งอย่างนี้อยู่ โดยฉันได้วางมือซ้ายที่ด้านหลังและตะแคงบนฝ่ามือ
ท่านจึงกล่าวว่า “ท่านนั่งในท่าทางของผู้ที่ถูกกริ้วโกรษ (หมายถึงชาวยิว) หรือ ?”
[เศาะฮีหฺ บันทึกโดยอัหมัด หมายเลข 19683 และบันทึกโดยอบูดาวูด หมายเลข 4848 เศาะฮีหฺสุนันอบีดาวูด หมายเลข 4058 ]
7- มีรายงานจากอิบนุมัสอูด เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ ว่าท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้กล่าวว่า :
“เมื่อพวกท่านอยู่ด้วยกันสามคน ก็จงอย่ากระซิบกันระหว่างสองคนโดยไม่มีเพื่อนอีกคนเข้าร่วมด้วย
เพราะการกระทำดังกล่าวจะทำให้เขาเสียใจ ”
[มุตตะฟัก อะลัยฮฺ บันทึกโดยอัลบุคอรีย์ หมายเลข 6290 และมุสลิมตามสำนวนนี้ หมายเลข 2184]
หากละอายที่จะถาม ก็ให้คนอื่นช่วยถามแทน
แปลโดย: สุกรี นูร จงรักสัตย์ / Islam House
มารยาทของผู้ศึกษาหาความรู้ ตอน 1 >>>>Click